Minumum maliyetli uygun beslenme bileşimlerini oluşturmada sıfır-bir tam sayılı doğrusal programlama ve Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü öğrenci kafeteryasında bir uygulama denemesi

Abstract

iv ÖZET Günümüzde sanayileşmeye paralel olarak bir çok kişi evinin dışında, iş yerlerinde toplu olarak beslenebilmekte- dir. Toplu beslenme yapılan yerlerde dengeli ve sağlıklı beslenmeyi sağlayacak beslenme planlarının hazırlanması ö- nemli bir sorundur. Çünkü en uygun beslenmeyi minimum ma liyet ile gerçekleştirecek beslenme planlarının hazırlanma sı gerekmektedir. îştej toplu beslenme yapılan yerlerde mi nimum maliyetli en uygun beslenme planlarının hazırlanmasın da yararlanılacak bir teknik olan sıfır-bir tam sayılı doğ rusal programlama modelinin tanıtımını amaçladığımız ve Ana dolu Üniversitesi Yunusemre Kampusu öğrenci Kafeteryasında uygulamasını yaptığımız bu çalışmamız üç bölümden oluşmakta dır. Çalışmamızın ilk bölümünde genel olarak dünyada ve Türkiye'' de beslenme durumu günlük standart ihtiyaç tablola rı yardımıyla açıklanmaya çalışılmıştır. Yeterli ve denge li beslenmenin önemi, beslenme verimlilik ilişkisi ve toplu beslenmenin önemi üzerinde yine bu bölümde durulmuştur. Doğrusal programlama ve tam sayılı programlama tanım lanarak, tam sayılı programlama çözüm yaklaşımları çalışma mızın ikinci bölümünde verilmeye çalı silmiştir. Ayrıca, mo delin çözümünde kullanılan teknik, sıfır-bir tam sayılı doğ rusal programlama bir örnek ile açıklanmaya çalışılmıştır. Genel diyet modelinin sıfır-bir tam sayılı matematiksel ya zılımı yine bu bölümde verilmiştir. Modelin kurulması ve uygulaması çalışmamızın üçüncü bölümünü oluşturmakladır. Bu bölümde öncelikle model için verilerin nasıl elde edildiği anlatılmıştır. Modelin değiş kenleri tanımlanarak kısıtlayıcı denklemler ve amaç fonksi yonu belirlehmtsve model kurulmuştur. Model kurulduktan son ra çözüm aşamasına bu bölümde geçilmiştir. Modelin çözümü, Anadolu Üniversitesi Bilgi İşlem Merkezi 'nde bulunan MPSX paket programı kullanılarak elde edilmiştir. Modelin çözümü sonucu,. 21 çalışma gününü kapsayan öğlen yemekleri için bir aylık beslenme planı bu bölümde anlatılmıştır. Kişi başına bir- aylık öğlen beslenme maliyeti8.622 TL olarak hesaplanmış tır.

ABSTRACT Nowadays parallel to industrialization the most of pe ople are collectively nourished outside of their houses. Pe ople have to desing nutrition plans in order to have a heal thy and efficient nutrition. This plan should make the ef ficient nutrition at a minimum cost. In this study, zero- one integer programming model is discussed to describe the efficient nutrition. In order to make this study more cle ar a research at Anadolu University Cafeteria is done. Our study involves three parts. In the first part, the nutritional condition both in Turkey and in the world is dis cussed by giving tables for daily standard nutrition needs. The importance of sufficient and balanced nutrition is also supported by nutrition-productivity relations and collecti ve nutrition. These are also expressed in the first part of this study. By defining linear programming and integer programming and their solution approaches are discussed in the second part. Also, a method which is used and techical zero-one integer programming are explained by an example. The zero- one integer mathematical form of general diet model is also discussed in this part. Third part is concerned about model building and imp lementation of the model. In this part firstly an obtaining of datas is explained. By defining the variables, constra ints, and objective function is determened for is built. Co nstruction of the model after building of the model, soluti on step is also mentioned in this part. Solution of the mo del is obtained by using the packet programming MPSX in Ana dolu University Computer Center. The resent the solution, a nutrition plan for 2l-working day lunches is prepared. Nutrition cost per/person for-a-month time is computed as 8.622 TL. If we compare this cost with the market conditi ons is very low.