X-ışını toz kırınım deseni ile materyal tayini

Abstract

IV ÖZET Materyallerin yapılarının belirlenmesi özellikle günümüz elektronik ve metalürji mühendisliğinde oldukça önemlidir. Materyallerin yapılarının belirlenmesi çalışmala rında X-ı şınlarından başka, dalga özelliği de gösterebi len elektronlar ve nötronlar kullanılabilmektedir. Kris tal çalışmalarında kullanılacak elektromagnetik dalganın veya elektron ve nötronların dalgaboylarmın, kristalin birim hücresi boyutlarında yani yaklaşık 1 civarında olması gereklidir. Günümüzde X-ışınlarıyla kristal yapılarının belir lenmesi için üç teknik vardır. Bunlar Laue, döner kris tal ve toz tekniğidir. Laue ve döner kristal teknikle rinde numune olarak single kristal kullanılır. Her zaman single kristal bulmak güç olabilmektedir. Bu durumda incelenecek numune toz haline getirilerek toz tekniği ile incelenir. Yapılan bu çalışmada, kalsit, lületaşı materyalle ri ve Cd-Pb-S (bir cam üzerine püskürtme yöntemiyle o- luşturulan ) bileşikleri toz tekniği ile incelendi. Nu munelerin toz kırınım desenleri incelendiğinde kalsitin mükemmel bir kristal yapıda olduğu, diğerlerinin ise mü kemmel olmasa da kristal yapıya sahip oldukları gözlenmiş tir.

SUMMARY The determination of the structure of the materials is quite important for the electronics and metalurgical ' engineering. X-rays, electrons and neutrons are commonly used for the structure analysis. The wavelengths of the X-rays, electrons and neutrons should be about it unit which is about the size of the unit cells. There are three different techniques in cases where x-rays are being used. These are Laue, rotating crystal and the powder diffraction methods. Single crystals are needed for the Laue and rotating crystal technique. It is not always possible to obtain the single crystals, that is why X-rays powder diffraction method is. generally used. In this study X-rays powder diffraction method is used, to get the X-rays diffraction patterns of the calcite, sepiolite and Cd-Pb-S compounds. From the results it was seen that calcite is in the crystalline form and the others are in the mixtures of the polycrystalline and amorphous forms.