Metal levhalara şekil verme yöntemleri

Abstract

ÖZET Metal levhalardan yapılan ürünler günlük hayatımızın ayrılmaz parçalarıdır. Sanayide., mimaride ve inşaat sektöründe metal saçlardan üretilen birçok ürüne rastlamak mümkündür. Bunun yanında havacılık ve uzay teknolojisinde de geniş kullanım alanları olup, bu alanlar günden güne artmaktadır. özellikle hafiflik ve mukavemetin istendiği yerlerde tercih edilen metal saçların (levhaların) şekillendirilmesi işlemi için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Eğme, bükme, derin çekme, basma, gererek şekillendirme bunlara örnek olarak verilebilir. Gererek şekillendirme ve lastik tamponla şekillendirme bunlardan ikisi olup, bu tezde iki metoda ilişkin konular incelenmiştir. Bu iki yöntemin amaçları ve kullanım yerleri çok yakın özellikler göstermektedir, özellikle paslanmaz çelik, bakır, alüminyum, çinko, magnezyum, titanyum levhaların şekillendirme işlemlerinde bunlardan biri seci lmektedir. Gererek şekillendirme, iki ucundan tutulan malzemenin akma gerilmesi üzerindeki bir gerilmeye maruz bırakılması ve bu yolla istenen şeklin verilmesidir. Şekillendirmenin alt yöntemleri gererek çekme, gererek sarma, basma ve radyal çekmedir. Lastik tamponla şekillendirme metodunda, saçın şekillendirilmesi, şekillendirme bloğu üzerine konulan metalik saça lastik bir tampon üzerinden basınç uygulanması ile gerçekleştirilir. Bu metodun da birçok değişik uygulamaları olup, üretilecek parçanın özelliği ve şekline göre hangi yöntemin kullanılacağının önceden belirlenmesi gerekmektedir. ııı

SUMMARY Products made of sheet metals are the parts of our day-life which can't be given up. It's possible to see different patterns of these products in industry, architecture and building sector. In addition, forming processes of sheet metals are mostly in use in aviation and space technology and their using areas are being enlarged day by day. There are some different methods of sheet metal - forming which is especially preferable when the demands are lightness and strenght. For instance bending, deep drawing, compressing, twisting and stretch forming can be given for this arm. Stretch forming and rubber pad forming are just two methods in sheet metal forming and this thesis especially these two methods will be d i scussed. The goal and using areas of these two methods show very close features. One of these methods is preferable especially in forming of stainless steel, aliminium, magnesium, zinc, copper and titanium sheets. The principle of stretch drawing is exposing the sheet to a tension over the sheet -mater ia 1 ' s yield tension, and so giving the desired form to sheet. Sub- methods for stretch drawing are stretch draw forming, stretch wrapping, compression forming and radial draw forming. In rubber pad forming process is acomplished by hydrualic pressure aplied behind a rubber pad over the sheet metal which is placed on form block. This method too, has different sub-methods like others and the appropriate method must be chosen according to form and features of product. i v