Kirleticilerin uzun dönemli aktarım modelinin (sertad) Türkiye`ye uygulanması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KİRLETİCİLERİN UZUN DÖNEMLİ TAŞINIM MODELİNİN (SERTAD) TÜRKİYE' YE UYGULANMASI FATD3 SUNEL Anadolu üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Yrd. Doç. Dr. Süleyman KAYTAKO?LU 1997, 165 Sayfa Bu çalışmada, Türkiye üzerindeki asidik çökelme üzerine termik santralların etkilerini araştırmak için bir bölgesel taşınım modeli uygulanmıştır. Bu amaç için Bölgesel Taşınım ve Asidik Çökelme İstatistiksel Tahmin Modeli kullanılmıştır.Bu modelde, meteorolojik parametrelerin konum ve zaman içerisinde istatistiksel ortalamaları girdi olarak kullanılmıştır. Önce, Türkiye için, 1995 ve 1996 yılı meteorolojik parametrelerin değerleriyle bir veri seti oluşturulmuştur. Bu veri seti, yıllık rüzgar gülü sıklığının, değişik ortalama ıslak ve kuru süreleri olan yağış sınıflarının, rüzgar hızının, düşey Eddy difüzyon sabiti ve karışma yüksekliğinin ortak frekanslarını içermektedir. Modelin Türkiye üzerine uygulanmasıyla, Türkiye üzerindeki SO2 ve S04='ün dağılımı tahmin edilmiş, modelden elde edilen sonuçlar uzun vadeli sınır (U.V.S.) değerleriyle karşılaştırılmış ve böylece Türkiye üzerindeki kirlilik seviyeleri belirlenmiştir. Toplam maksimum S çökelmesi 1995 yılı için 26 kg.S02/ha, 1996 yılı için 42 kg.S02/ha olarak bulunmuştur. Buna ilaveten mevcut termik santrallerin tüm emisyon miktarları S02 giderim üniteleri ile % 90 oranında azaltıldığı varsayıldığında toplam maksimum çökelme 4,61 kg.S02/(ha.year) bulunmuştur. Ayrıca, kurulması planlanan termik santrallarla birlikte tüm termik santrallarda S02 giderim sistemleri kullanılmadığı durumda uzun dönemde oluşabilecek toplam maksimum kükürt çökelmesi 153,78 kg.S02/(ha.year) olacaktır. Anahtar Kelimeler : Hava kirliliği, uzun dönemli taşınım modeli, SERTAD modeli, S çökelmesi

VI ABSRACT Master Thesis APPLICATION OF LONG RANGE TRANSPORT MODEL (SERTAD) FOR POLLUTANTS OVER TURKEY FAITH SUNEL ANADOLU UNIVERSITY Graduate School of Natural and Applied Sciences Chemical Engineering Program Supervisor: Asst. Prof. Süleyman KAYTAKO?LU 1997, Pages 165 In this study, a regional transport model has been applied to investigate the effect of power plants on deposition of acidic compounds over Turkey. The Statistical Estimates of Regional Transport and Acidic Deposition (SERTAD) model was used for this purpose. In this model, time and space averages of meteorological parameters were used as inputs. First, a data set for Turkey was established from the values of 1995 and 1996 meteorological parameters. This data set includes the annual frequency of wind rose, various rainfall categories with its own mean duration of wet and dry period, wind speed, vertical Eddy diffusivity and mixing height. By means of the application of the model over Turkey, the distributions of SO2 and S04= over Turkey have been estimated and the result obtained from the model compared with Long Range Boundary Values and thus pollution levels over Turkey have been determined. Total maximum S deposition has been obtained for 1995 and 1996 26 kg S02/(ha.year) and 42 kg S02/(ha.year) respectively. Additionally, assuming the total emissions of present power plants were reduced by 90 % by SO2 removal processes, maximum total deposition was found to be 4,61 S02/(ha.year). In the case of SO2 removal processes were not used in power plants, together with planned power plant, total maximum S deposition will be 153,78 kg S02/(ha.year) in long term. Keywords : Air pollution, long term transport model, SERTAD model, S deposition.