Karbonmonoksitin doğal zeolitlerde adsorbsiyonu

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KARBONMONOKSİTİN DOĞAL ZEOLİTLERDE ADSORPSİYONU ZAFER DİKMEN Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Önder Orhun 1998, Sayfa 63 Isınma, ulaşım ve endüstri tesisleri tarafından çevreye atılan kirleticiler, toz, kükürtdioksit, azotoksitler, karbonmonoksit, hidrokarbonlar vb... gibidir. Genellikle yakma sistemlerinin baca ve egsozlanndan çevreye atılan bu kirleticiler, insan sağlığını, tarımsal üretimi, ormanları ve yapılan olumsuz yönde etkilemektedir. Sera gazlarının etkin derişiminin iki kat artmasıyla global ısınmanın 1,5-4,5°C artacağı tahmin edilmektedir. Bu artışın dünya ikliminde olumsuz değişmelere ve felaketlere neden olacağı düşünülmektedir. Sera gazlan içinde en fazla yer alanlardan biri karbonmonoksittir. Bu nedenle karbonmonoksitin doğal zeolit olan klinoptilolitte adsorpsiyonu bu çalışmanın amacını oluşturmuştur. Bu çalışmada Gördes-Manisa yöresinden alman doğal zeolitin İyon Değişim Kolonu yöntemi ile 0,1N; 0,5N ve lN'lik iyonik formlan hazırlanmıştır. Bu formlann yoğunluktan, özgül yüzey alanlan ve gözenek çaplan N2 adsorpsiyonu ile bulunmuştur. Her bir formun X ışını kınnım diyagramlan ve DTA eğrileri elde edilmiştir. Son olarak bütün iyonik formlann CO adsorpsiyon ve desorpsiyonuna bakılmıştır. Sonuçta, Manisa-Gördes yöresi doğal klinoptilolitinin Na+ formunun CO adsorpsiyonunda en iyi sonucu verdiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Doğal Zeolit, Modifiye Zeolit, Karbonmonoksit, İyon Değişimi, Adsorpsiyon

ü ABSTRACT Master of Science Thesis ADSORPTION OF CARBONMONOXIDE ON NATURAL ZEOLITES ZAFER DİKMEN Anadolu University Graduate School of Natural and Applied Science Physics Program Supervisor: Prof. Dr. Önder Orhun 1998, Page 63 The main pollutants created by transportation, heating and industry are sulphur dioxide, nitrogenoxides, carbonmonoxide,...etc. These pollutants emitted, in general, through funnel and exhaust system to the environment have a damaging effect on human health, farm production, forest and the buildings. It is estimated that a two fold increase in the effective concentration of green house-gases would cause a 1,5 to 4,5 °C temperature increasement of global warming. This, in turn, would result in natural disasters and many other negative developments. One of the most dominant gas in green house-gas İs CO. That is why we studied the adsorption of CO in clinoptilolite, which is a natural zeolite. In our study, we prepared 0,1N;0,5N and IN ionic forms of natural zeolite obtained from Gördes-Manisa by the column process. We found their density, specific surface area and pore diameter by using N2 adsorption methods. We also got the X-Ray diffraction on DTA's of the samples. We then did experiments of carbonmonoxide adsorption and desorption on them. As a result, we found out that Na+ forms of clinoptilolite obtained from Gördes-Manisa exhibit best result in adsorption of CO. Keywords: Natural Zeolite, Modified Zeolite, Carbonmonoxide, Ion Exchange, Adsorption