İsmail Gaspıralı anlatılarında yapı ve izlek

Abstract

İsmail Gaspıralı (1851-1914) Türk edebiyatında adından sıklıkla söz ettiren kalemlerinden birisidir. Bu çalışmada daha çok fikri eserleri, gazeteciliği ve eğitimci yönü ile tanınan İsmail Gaspıralı'nın edebi serüveni incelemeye tabi tutulmuştur. İsmail Gaspıralı Anlatılarında Yapı ve İzlek adlı çalışmamızı iki ayrı bölüme ayırarak inceledik. `Monografi` niteliği taşıyan birinci bölümde yazarın hayatı ve eserlerini değerlendirmeye aldık. Çalışmanın temelini oluşturan ikinci bölümünde ise yazarın `nehir roman` türünü çağrıştıran beş anlatısını (Frengistan Mektupları, Darürrahat Müslümanları, Sudan Mektupları, Kadınlar Ülkesi ve Molla Abbas Fransevî'ye Tesadüf: Gülbaba Ziyareti) yapısal ve izleksel açıdan inceledik. Anlatıların yapısal ve izleksel yapısını incelerken roman teorisinin yanı sıra tarih, sosyoloji, felsefe ve psikoloji gibi bilim dallarından da yararlandık. Böylece anlatıların yazıldığı tarihten günümüze geliş sürecindeki okunma ve algılanma biçimleri de gözler önüne serildi. İsmail Gaspıralı anlatılarında kadın-erkek ilişkileri, aşk/sevgi, arayış, kendini gerçekleştirme, uyanış ve başkaldırı gibi bireysel, doğu-batı, Müslüman-Hristiyan, eğitim, cehalet/bilgisizlik ve vatan gibi toplumsal temaları da izleksek açıdan değerlendirmeye çalıştık. Çalışmaya, yaptığımız çözümlemeyi materyallerle tamamlama amacıyla İsmail Gaspıralı ile ilgili kapsamlı bir kaynakça

İsmail Gaspıralı (1851-1914) is one of the items frequently mentioned in the name of Turkish literature. In this study, the literary adventure of İsmail Gaspıralı, known for his works of opinion, journalism and educator, was subjected to a review. We made two separate chapters on called this study Ismail Gaspiralı Structure and Theme. In the first episode of `Monograph` we took the writer's life and works into consideration. In the second part, which is the basis of the study, we have examined struture and theme the five narratives, which are related to the novel `river-novel` (Frengistan Mektupları, Darürrahat Müslümanları, Sudan Mektupları, Kadınlar Ülkesi ve Molla Abbas Fransevî'ye Tesadüf: Gülbaba Ziyareti). In studying the structural and the anatomical structure of the narratives, we have benefited from the branches of science such as history, sociology, philosophy and psychology as well as novel theory. Thus, the forms of reading and perception during the day-to-day arrival of the narratives were also revealed. We have tried to evaluate social issues such as individual, east-west, Muslim-Christian, education, ignorance / ignorance and homeland such as love and love, search, self-realization, awakening and revolt. We added a whole bibliography to Ismail Gaspıralı to work, to complete the analysis that we have done with the materials. The work also included a photo archive about Ismail Gaspıralı.