1980 sonrası Türk romanında yabancılaşma

Abstract

Bu çalışmada, 1980 sonrası Türk romanında görülen yabancılaşma teması ele alınmıştır. Tasnif edilen romanlar içerisinden anlamsal ve/ya örtük manada yabancılaşma bilgisine ilişkin verilerin temel parçası olarak ilk veri odaklı kodlardan hareketle yirmi beş farklı roman yabancılaşma izleği etrafında içerik analiz yönteminden hareketle incelenmiştir. Çalışmada disiplinlerarası bir yaklaşımla felsefe, psikoloji, sosyoloji ve iktisat gibi çeşitli disiplinlerde yabancılaşma ile ilgili ortaya konulan verilerden yararlanılmıştır. Çalışmada, 1980 sonrası edebiyatta yabancılaşmanın romana ne şekilde etki ettiği ayrıntılı olarak ele alınmıştır ve disiplinlerarası bir bakış açısı ile alana katkı sağlanması amaçlanmıştır.Çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. `Teorik ve Sosyolojik Arka-Plan` adını taşıyan birinci bölümde yabancılaşma kavramı ile ilgili çalışmalar ve düşüncelerin tasnifinden oluşmuştur. Disiplinlerarası bir yaklaşım ile kuramsal bir çerçeve oluşturularak çalışmada kullanılacak temel kavramlar ortaya konulmuştur. Buna ek olarak 1980 sonrası Türk edebiyatını kuran arka-plan kültürü ayrıca ele alınmıştır. Bu yolla çalışmada ele alınan konunun tarihsel olarak bir bütünlük sağlaması amaçlanmıştır.`Bireysel Boyut İtibariyle Yabancılaşma` adını taşıyan ikinci bölümde belirlenen yirmi beş farklı yazarın yirmi beş farklı romanını yabancılaşma biçimleri olarak sunulan, insanın kendisine, türüne ve emeğine yabancılaşması gibi kavramları, 1980 sonrası Türk romanında görülen biçimleriyle, yeni alt başlıklar ekleyerek, inceledik. Ek olarak, bu kavramları kapitalizm, modernizm ve teknolojik ilerlemelerin sonucu olarak ortaya çıkan durumlardan kaynaklanan yabancılaşma göstergeleri olarak da ele aldık. İncelemede daha çok felsefe ve psikoloji gibi çeşitli disiplinlerden yararlanılarak, karakter bazlı bir inceleme gerçekleştirilmiştir.`Toplumsal Boyut İtibariyle Yabancılaşma` isimli üçüncü bölümde, yabancılaşma sosyolojik boyutu oluşturan toplumsal bir olgu içerisinde değerlendirilmiştir. Yirmi beş farklı yazarın yirmi beş farklı romanında yabancılaşmanın boyutları düşünsel/ politik ve sosyolojik yabancılaşma olarak iki alt başlık halinde ele alınmıştır. Bu başlıklar, yine çalışmanın çerçevesine uygun olarak çeşitli alt başlıklarla gerekçelendirilmiştir. Bunu yaparken psiko-sosyolojik çözümleme yöntemi ve bu yöntemin verirlerinden sıklıkla yararlanılarak yabancılaşmanın toplum ile bağı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Çalışmaya, yaptığımız çözümlemeyi materyallerle tamamlama amacıyla yabancılaşma ile ilgili kapsamlı bir kaynakça eklenmiş, bu yolla çalışmada ele alınan konunun detaylı bir bütünlük sağlaması amaçlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Yabancılaşma, Doğaya Yabancılaşma, Kendine Yabancılaşma, Türüne Yabancılaşma, Emeğe Yabancılaşma, Düşünsel Yabancılaşma, Sosyolojik Yabancılaşma, İnançsal Yabancılaşma

This study examines the alienation theme seen in the Turkish novel after 1980. Among the novels classified, twenty-five different novels were investigated under the alienation theme based on the content analysis method departing from the first data-oriented codes as the basic part of data on alienation information in the semantic and/or implicit sense. In the study, with an interdisciplinary approach, the data on alienation discussed in various disciplines such as philosophy, psychology, sociology, and economics were used. In the study, it was elaborated how alienation in literature after 1980 affected the novel, and it was aimed to contribute to the literature with an interdisciplinary perspective.The study consists of three parts. The first part named `Theoretical and Sociological Background` includes the classification of studies and thoughts on the concept of alienation. It draws a theoretical framework through an interdisciplinary approach and introduces the basic concepts to be used in the study. Additionally, the background culture that formed the Turkish literature after 1980 was discussed separately. In this way, it was aimed to provide the historical integrity of the subject discussed in the study.In the second part named `Alienation by Individual Dimension`, we examined the twenty-five different novels of twenty-five different authors identified and the concepts introduced as types of alienation such as self-alienation, alienation from their species-essence, and alienation from labor, with the forms seen in the Turkish novel after 1980, by adding sub-headings. Besides, we also discussed these concepts as indicators of alienation resulting from situations arising as a result of capitalism, modernism, and technological advances. In the analysis, various disciplines such as philosophy and psychology were used mainly and a character-based examination was carried out.The third part named `Alienation by Social Dimension` discussed alienation in a social phenomenon that constitutes the sociological dimension. In twenty-five different novels of twenty-five different authors, the dimensions of alienation were investigated as two sub-headings: intellectual/political and sociological alienation. These headings were reasoned with various sub-headings in accordance with the framework of the study. While doing this, the psycho-sociological analysis method and data of this method were frequently used and the bond of alienation with society was tried to be revealed.An annotated bibliography about alienation was added to the study to complete our analysis with materials, and thus, it was aimed to provide detailed integrity of the subject discussed in the study.Key Words: Alienation, Alienation from Nature, Self-Alienation, Alienation from their Species-Essence, Alienation from Labor, Intellectual Alienation, Sociological Alienation, Religious Alienation