Çağdaş sanatta; Damien Hirst, Sarah Lucas ve Kiki Smith`in çalışmalarında `İğrençlik` kavramının incelenmesi

Abstract

Yaşamımız içerisinde her şeyin olumlu ve olumsuz yönleri olduğu gibi birbirlerini destekler nitelikte güzellik ve çirkinlik kavramları da önemli ölçüde yer almaktadır. Bu zıtlıklar sanat içerisinde düşünüldüğünde birbirlerini desteklemekle kalmayıp her zaman bir beğeni unsurunun karşılığı olmuştur. Estetik açıdan değerlendirildiğinde bir sanat eserinin güzel ya da çirkin oluşu beğeni süzgecinden geçerek sonuca ulaşmaktadır. Bu kavramlar 1960'lı yıllarda daha çok ön plana çıkmış ve sadece sanat alanında kalmayıp kendini felsefe, psikoloji, gibi birçok alanda göstererek disiplinlerarası bir konumda değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın ilk bölümünde güzellik, çirkinlik, iğrençlik kavramının ortaya çıkışı ve gelişimi incelenmiştir. Estetik kavramının sanat dünyasındaki çalışmalarda, o çalışmaların sanat olması için gereken birinci öncül olmaktan çıkması ve ardındaki zaman dilimlerinde günlük, sıradan nesnelerin sanat eseri olma seviyesine ulaşması ile alakalı birçok sanat eseri ve sanatçı genel bir bakış açısı ile incelenmiştir. Çağdaş sanat kuramı çerçevesinde ele alınan iğrençlik kavramı özellikle 20. yy itibariyle mekanik üretim çağı, psikanaliz, post-modernizm ve sosyal devrim gibi dönüm noktaları neticesinde sanatta evrilmeye devam etmiştir. İğrençlik teması, konservatif görüşler tarafından acımasızca eleştirilen bir form olup arka planında sanatın dogmatik sınırlardan kurtulması amacını gütmektedir. Yapılan eleştiriler ise özellikle iğrençlik teması ve sanatçının nesne anlayışı ile ortaya koyduğu ve yeniden anlamlandırdığı maddenin oluşturması muhtemel iğrenme eyleminin sosyal yapıya tehdit olarak algılanmasından ileri gelmektedir. Bu bağlamda birçok sanatçı iğrençlik teması içinde çalışmaları ve performanslarıyla çalışmalarını sergilemişlerdir. Bu çalışmada anti estetik yansımaları çalışmalarında barındıran Damien Hirst, Sarah Lucas ve Kiki Simith gibi çağdaş sanatçıların çalışmaları incelenmiş ve yorumlanmıştır. Çağdaş sanatta çirkinliğin, iğrençliğin sanatın merkezine alınması ile bu temaları içinde bulunduran çalışmaların neden bu kadar popüler hale geldiği araştırılmıştır.Anahtar kelimeler: Çirkinlik, Güzellik, Abject (İğrenç), Abject Art (İğrenç Sanat), Abjection (İğrenme).

The notions of beauty and ugliness, which support each other as well as the positive and negative aspects of everything in our lives, are also important. When these contrasts are considered within the art not only support each other, but have always been the equivalent of an appreciation factor. When it is evaluated aesthetically, an artwork is beautiful or ugly comes through by passing through the filter of appreciation. These notions became more prominent in the 1960s and were not only in the field of art but also in an interdisciplinary position are evaluated by showing themselves in many areas such as philosophy and psychology. In the first part of this study, the emergence and development of the notions of beauty, ugliness and abjection are examined. The aesthetics notions of in the art world's work, those studies are no longer the first premise required to be art and behind timeframes the daily, ordinary objects to reach the level of art work related to many works of art and artists have been examined with a general perspective. The notion of abjection, which especially was dealt with within the framework of contemporary art theory, continued to evolve in art as a result of turning points such as the age of mechanical production, psychoanalysis, post-modernism and social revolution. The theme of abjection is a form that is criticized mercilessly by conservative views and aims to get rid of dogmatic borders in the background of art. The criticisms which are made especially are the theme of abjection and the artist's object understanding reveals and possibly the substance which is named again is perceived as a threat to the social structure. In this context, many artists have exhibited their works and performances in the theme of abjection. In this study, the works of contemporary artists such as Damien Hirst, Sarah Lucas and Kiki Simith, which have anti-aesthetic reflections in their works, were examined and interpreted. In contemporary art, it has been investigated why the studies involving these themes are so popular with at the center of art ugliness and abjection.Keywords: Ugliness, Beauty, Abject, Abject Art, Abjection.