Zeki Demirkubuz sineması`nda insan ve toplum anlayışı

Abstract

YAZAR ADI- SOYADI: CAHİT ŞAHİNBAŞLIK: ZEKİ DEMİRKUBUZ SİNEMASI'NDA İNSAN VE TOPLUM ANLAYIŞIÖZETYeni Dalga hareketinin ana akım Fransız ve sonrasında dünya sinemasını kökten bir biçimde değiştirecek nüveler taşımasına benzer bir şekilde 90 kuşağı yönetmenlerinden Zeki Demirkubuz'un da ilk filmi olan C Blok (1994) ile kalıplaşmış ve karaktersizleşmiş Türk sinemasını değişime zorlamış ve böylece sanat sinemasının önünü açmış ve 1980 askeri darbe sonrası değişen, dönüşen topluma kamerasını çeviren ilk yönetmen olması münasebetiyle tezimizin inceleme konusu olmuştur. Çalışmamızda Yeşilçam sonrası Yeni Türk Sineması'nın önde gelen yönetmenlerinden biri olan Zeki Demirkubuz'un sinemasını eleştirel bir bakış açısıyla ele almaya çalıştık. Literatür taraması yapıldığında yönetmenin sineması üzerine yapılan hemen hemen tüm tezlerde herhangi bir sinema teorisine dayanmadan sadece varoluşçuluğun merkeze alınarak olumlu özelliklere atıf yapıldığı görülecektir. Biz bu çalışmada Yeni Dalga (Nouvelle Vogue) Sineması'nın dolayısıyla modern sinemanın ilk adımlarının atıldığı Cahiers Du Cinéma ( Sinema Defterleri ) dergisinde ortaya çıkıp olgunlaşan auteur teoriden hareketle yönetmenin sinemasında ön plana çıkan toplumsal ve bireysel motifleri çözümlemeye çalıştık. Claude Lévi-Strauss'un işaret ettiği gibi salt benzerliklere değinerek metni yoksullaştırma tehlikesine düşmemeye özen gösterip aşırı-yorum gibi tuzaklar konusunda da tetikte durarak auteurist bir bütünlükle Zeki Demirkubuz'un filmlerinde kendini gösteren ortak anlamlar, temalar, izlekler, daha da önemlisi benzerlikler, tekrarlar, farklılıklar ve karşıtlıklar, simetrik ve asimetrik yapılar arasındaki ilişkileri saptayarak bir senteze ulaşmaya çalışırken aynı zamanda bunların toplumun ve insanın hangi kodlarını ele verdiğini anlamaya çalıştık.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Cahiers du Cinéma, Auteur Teori, Fransız Yeni Dalga Sineması, Yeni Türk sineması, Zeki Demirkubuz

NAME and SURNAME: CAHİT ŞAHİNTITLE: PERCEPTION OF HUMAN AND SOCIETY IN THE WORKS OF ZEKİ DEMİRKUBUZABSTRACT Like the New Wave which radically changed the mainstream French cinema, and world cinema afterwards, Zeki Demirkubuz, as the outstanding director of the 90s, also forced the stereotyped and spineless Turkish cinema to change, thereby paved the way for art cinema. Discussed in my thesis is Zeki Demirkubuz who is the first director to train on his camera to shot the changing society afre the military coup of 1980. In my study, I tried to critically analyze the works of Zeki Demirkubuz who is an outstanding figure of New Turkish Cinema after Yeşilçam. The literature survey showed that many thesis written on the works of Demirkubuz barely relied on any kind of cinema theory but existentialism only, praising the positive qualities of the works. In this study, with reference to auteur theory, I tried to construe the social and individual motives that came forward first in the Cahiers du Cinéma as the beginning point of the New Wave, thereby modern cinema. As Claude Lévi-Strauss pointed out, I tried to avoid over-commenting and mentioning the similarities only and thus impoverish the text. With an auterist holity, I tried to synthesize the interrelations between common meanings, themes and paths, more importantly the similarities, repetitions, differences, oppositions, symmetrical and asymmetrical structures in the works of Zeki Demirkubuz. At the same time, I tried to understand what codes of society and individuals these works show. Keywords: Cahiers du Cinema, Auteur Theory, French New Wave Cinema, New Turkish Cinema, Zeki Demirkubuz.