İnmeli hastalarda elektromiyografi ile reflekslerin ve sempatik deri cevabının incelenmesi ve fonksiyonel kapasite ile ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmamızda Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı'na başvuran serebrovasküler olay sonrası inme gelişen hastalardan elde edilen sempatik deri yanıtları (SDY) ve elektrodiagnostik refleks çalışmalarından (F dalgası, H refleksi) elde edilen değerlerin fonksiyonel kapasite ile ilişkisini belirlemeyi amaçladGereç ve Yöntem: Çalışmaya 40 hemipleji/hemiparezi'li (yaş ortalaması 57,8 ± 10,9 yıl, 22'si erkek, 18'i kadın) hasta ve 40 sağlıklı gönüllü (yaş ortalaması 55,7 ± 8,5 yıl, 18'i erkek, 22'si kadın) dahil edildi. Bu hastalardan 17'si akut dönemde, 23'ü kronik dönemdeydi.Hastaların SDY ölçümleri bilateral üst ve alt ekstremiteden median sinir uyarılarak elde edilmiştir. F dalgası kayıtları bilateral median, ulnar ve tibial sinir uyarılarak yapıldı. H refleksi kayıtları bilateral tibial sinirden yapıldı.Hastaların fonksiyonel kapasitelerini değerlendirmek amacı ile tüm hastaların Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçümü (FBÖ), RiverMead Mobilite İndeksi (RMİ), Brunnstrom evrelemesi ve Modifiye Ashworth Skalası (MAS) skorlarına bakıldı. Elde edilen değerler elektrofizyolojik parametreler ile karşılaştırıldı. İstatistiksel değerlendirme için Student's t- testi, Mann Whitney-U, Ki-kare ve pearson korelasyon analizi kullanıldı.Bulgular: Çalışmaya alınan hemipleji/hemiparezi hastaları ile gönüllülerin yaş ortalaması ve cinsiyetleri benzerdi. Hastaların sağlam tarafı ve tutulan tarafı SDY latans ve amplitüd değerleri karşılaştırıldığında istatistiksel anlamlı fark bulunamadı (p> 0.05). Hastaya ait üst ve alt ekstremite SDY latans değerleri, kontrol grubuna göre bilateral üst ekstremite ve alt ekstremite latans değerlerine göre anlamlı şekilde yüksektir (p<0.05). Hasta kola ait amplitüd değerleri kontrol grubu sağ üst ekstremite amplitüd değerlerine göre anlamlı şekilde düşüktü (p<0.05). Hastaların SDY amplitüd değerleri FBÖ değerleri ile arasında anlamlı ilişki tespit edildi. RMİ skoru 0-7 arasında olanlara ait amplitüd değerleri 8-15 arasında olanlara göre anlamlı şekilde düşük bulundu (p<0.05). SDY ile Brunnstrom evrelemesi arasındaki ilişkiye bakıldığında Evre 1-3 arasında olanların amplitüd değerleri Evre 4-6 arasında olanlara göre anlamlı şekilde düşük bulundu (p<0.05).Hastalar ile kontrollerin F dalgası parametrelerinin karşılaştırılması sonucunda, ulnar sinir latans ve persistans ile tibial sinir persistans değerleri kontrol grubu ile karşılaştırınca istatistiksel anlamlı fark vardı (p<0.05).Hastaların alt ekstremite Brunnstrom evrelemesine göre evre1-3 arasında olanlar ile 4-6 arasında olanların F dalgası persistans ve amplitüd değerleri arasında istatistiksel fark (p<0.05) tespit edildi. Ulnar sinir amplitüd değerleri ile toplam FBÖ ve RMİ arasında, tibial sinir persistansı ile toplam FBÖ, RMİ ve MAS skorları ile anlamlı ilişki tespit edildi.Hastaların H refleksine ait Hmaks/Mmaks amplitüd oranları ile MAS skorları arasında anlamlı ilişki tespit edildi. FBÖ ve RMİ skorları arasında korelasyon tespit edilmedi.Sonuç: Sonuç olarak; inmeli hastalarda SDY parametrelerinden amplitüd değerlerinin, F dalgası parametrelerinden ise persistans ve amplitüd değerlerinin fonksiyonel kapasiteyi değerlendirmede yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Akut dönemde SDY amplitüd değerlerinin kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düşüş göstermesi ve fonksiyonel kapasite arttıkça bu değerlerin normal olarak kabul edilen değerlere ulaşmasından yola çıkarak; otonom sinir sistemi fonksiyonunu değerlendirmede SDY amplitüd değerlerinin yararlı bir elektrofizyolojik yöntem olduğu inancındayız.

Purpose: To evaluate the relationship among sympathetic skin responses (SSR) , electrodiagnostic reflex activities ( F wave, H reflex), and functional capacity in post stroke patients.Methods: Forty hemiplegia/ hemiparalysis patients ( mean age 57,8 ± 10,9 years, 22men 18 women) patients and forty healthy volunteers ( mean age 55,7 ±8,5 years, 18 men, 22 women) included in this study. Seventeen of the patients were in acute period, twenty-three of them were in chronic period.The measurement of SSR was obtained from median and ulnar stimulation from upper and lower extremities bilaterally. The records of F wave were measured by the stimulation of right/left median, ulnar and tibial nerves. H reflex records were done from tibial nerves.To assesment parameters of the functional capacity included Functional Independence Measure (FIM), Rivermead Mobility index (RMİ), Brunnstrom stages and Modify Ashworth Scala (MAS) scores. The results were correlated with electrophysiologic data. Student T test, Mann Whitney U test, chi-square test and pearson correlation analyses were used for statistical analyses.Results: There were no differences in age and gender between patients and volunteers. There were no statistically significant differences in SSR latancy and amplitudes of patients between hemiplegia and non-hemiplegia extremities (p> 0.05). SSR latancy values of hemiplegia group both in upper and lower extremities were higher than the latancy values of control group (p<0.05). Amplitude values of paretic arms were significantly lower when compared to controls right upper extremities (p<0.05). There was a significant correlation between SSR amplitude values and FIM scores. The amplitudes of patients with RMI (0-7) scores and Brunnstrom 1-3 grades were significantly lower than the patients RMI (8-15) scores and Brunnstrom 4-6 grades (p<0.05).There was a statistically significant differences in F latancy, persistance of ulnar nerve and persistance of tibial nerve between patients and control groups (p<0.05). Furthermore, in patient group, the persistance and amplitude of F wave showed statistically significant differences between Brunnstrom grades 1?3 and grades 4?6 (p<0.05). Also, we found a statistical correllation between ulnar nerve F amplitudes and total scores of FIM and RMI. Also a significant correlation was observed between tibial nerve persistance and total FIM, RMI and MAS scores.Finally there was a statistical correlation between Hmaks/Mmaks amplitüde ratios of H reflex and score of MAS. There was not statistical correlation between Hmaks/Mmaks amplitüde ratios of H reflex and scores of FIM and RMI.Conclusion: Accordingly to these results; it was thought that the values of SSR amplitudes and the values of F wave persistance and amplitude were helpful to evaluate functional capacity. The values of SSR amplitudes in acute period showed a statistical significant decrease and achieved to normal ranges in collaboration with increasing functionla capacity values. In this respect the values of SSR amplitudes may be useful to evalute the function of autonomic nervous system.