Bazı pamuk çeşitlerinde farklı ekim tarihlerine göre en uygun sıra üzeri aralığının belirlenmesi

Abstract

-33- ÖZET Ege bölgesi standart pamuk çeşitlerinden Nazilli 84 ve Nazilli 143 çeşitlerinin geç ekimden hangi oranda etkilendikleri ve geç ekimlerde ürün kayıplarını en aza indirecek sıra üzeri aralıklarının saptanması için yapılan araştırmada; kütlü pamuk verimi, erkencilik, çırçır randımanı, 100 tohum ağırlığı, lif uzunluğu, lif inceliği ve lif mukavemeti gibi bazı agronomik ve teknolojik değerler incelenmiştir. Tarla denemeleri bölünmüş parseller- deneme deseninde ve 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Ekim zamanlan ana parseller, sıra üzeri aralıkları alt parsellerde olmak üzere, deneme parselleri 2.8 m (4 sıra) genişlikte ve 14 metre uzunlukta alınmıştır. Deneme sonuçlan topluca değerlendirildiğinde; ekim zamanı arasındaki farklılıkların verim ve koza sayısı yönünden her iki çeşitte önemli olduğu görülmüştür. Bunun yanında ekim zamanlan Nazilli 84 çeşidinde 100 tohum ağırlığı ve lif uzunluğunu, Nazilli 143 çeşidinde lif inceliğini önemli ölçüde etkilemiştir. Her iki çeşitte de ekim zamanı geciktikçe verim ve koza sayısında önemli ölçüde azalışlar saptanmıştır. Bu azalışlar verimde, Nazilli 84 çeşidi için % 29.1, Nazilli 143 çeşidi için % 40.1, koza sayısında, Nazilli 84 çeşidi için % 34.1, Nazilli 143 çeşidinde ise % 42.7 oranında gerçekleşmiştir. Bu nedenle ekim zamanı gecikmesinin özellikle verim ve koza sayışım azaltıcı etkide bulunduğu söylenebilir. Ekim sıklıkları incelendiğinde, Nazilli 84 çeşidi için verim, koza sayısı ve 100 tohum ağırlığı, Nazilli 143 çeşidi için sadece koza sayısı ve lif inceliği yönünden farklar önemli bulunmuştur. Her iki çeşitte de sıra üzeri mesafeleri azaldıkça, yani bitki yoğunluğu arttıkça en fazla etkilenen özelliğin koza sayısı olduğu ve bitki sıklığı arttıkça koza sayısının azaldığı söylenebilir. Nazilli 84 çeşidi için verim ve 100 tohum ağırlığının, Nazilli 143 çeşidi için ise lif inceliğinin 70 x 5 ekim sıklığından 70 x 15 ekim sıklığına kadar arttığı ve 70 x 20 ekim sıklığında azaldığı sonucuna varılmıştır. Öte yandan her iki çeşitte de 70 x 15 ekim sıklığında en yüksek verimler elde edilmiştir. Ekim zamanı x ekim sıklığı interaksiyonu Nazilli 84 çeşidinde koza sayısı yönünden önemli bulunmuştur. Ekim zamanı gecikmesine-34- bağlı olarak bitki sıklığı arttıkça koza sayısı azalmış ve en yüksek koza sayılan tüm ekim zamanlarında 70 x 20 ekim sıklığından elde edilmiştir. Bu çalışma sonucunda; ekim zamanı geciktikçe verim ve lif özellikleri yönünden bitki sıklığım değiştirme arayışı içerisinde olmanın gerekmediği ve erken ekim zamanında 70 x 15 ekim normunun uygun olduğu söylenebilir.

-35- SUMMARY This study was conducted to evaluate the effect of three planting dates(May 1 1st, May 15 2nd, May 30 3rd ) and four planting density on the yield and fiber quality traits in two local cotton cultivars, Nazilli 84 and Nazilli 143. In this study,some agricultural and technological traits of cotton like seed- cotton yield, ginning percentage, 100 seed index, fiber le.ngth, fineness and strength were investigated. Field trials were conducted at Nazilli Cotton Research Institute Research fields. Experimental design was split- plot with 12 treatments and four replications. Plot sizes were 39.2 m2 at planting and 33.6 m2 at harvest. The result obtained from this experiment show that; seed-cotton yield and number of bolls Per plant were effected sagnifreaxty from planting dates. Although, planting dates were effected 100 seed index and fineness in cultivar Nazilli 143 Both two cultivar were effected negatively the planting on seed-cotton yield and number of bolls per plant by delaying the planting date. The decreases were changed from 29.12 % to 40.10 % for seed-cotton yield and 34.12 % to 42.66 % for boll number respectively. The result indicated that; delaying planting date were casused decreases in yield and number of boll in cotton. Both two cultivars were effected negatively increasing planting densities The highest lint yield were obtained from 70x15 cm planting density. Planting date x plant density interaction for the number of boll per plant was found significant in Nazilli 84. Depending on delaying planting as the planting density increasses but number of bolls per plant were decreases on the highest number of boll per plant were found at 70x20 cm planting density. As a result of this study at the late planting, it is not necessary to change planting density but for early planting 70x15 planting density were found most suitable.