Yapısal Eşitlik Modeli ile meslek yüksekokulu öğrencilerinin iş bulma kaygılarına yönelik ölçek geliştirme: Bolu ili örneği

Abstract

Sınavsız geçişin kaliteyi düşürmesi ve mezun sayısının sürekli artması, meslek yüksekokullarında okuyan öğrencilerin iş bulma kaygılarını arttırmaktadır. Bu sebeple; bu çalışmada, meslek yüksekokullarında okuyan öğrencilerin iş bulma kaygılarının belirlenmesinde kullanılabilecek bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla hazırlanan 33 maddelik anket, Abant İzzet Baysal Üniversitesinde okuyan 293 öğrenciye uygulanmıştır. Elde edilen verilere öncelikle açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi ile elde edilen faktörlere doğrulayıcı faktör analizi uygulanarak 16 maddeden ve 4 boyuttan oluşan bir ölçek geliştirilmiştir. Birinci faktörün açıkladığı varyans 16,813, ikinci faktörün açıkladığı varyans 15,753, üçüncü faktörün açıkladığı varyans 10,391 ve dördüncü faktörün açıkladığı varyans ise 9,769 olarak elde edilmiştir. Açıklanan toplam varyans ise %52,726'dir. Açıklanan toplam varyans %50'yi geçtiği için yeterlidir.Bartlett Testi (Bartlett Test of Sphericity) analizi sonucunda verilerin çoklu normal dağılım varsayımının sağlandığı ve KMO değerine göre de verilerin yeterli örneklem büyüklüğüne sahip olduğubelirlenmiştrir. Bu sebeple verilere yapısal geçerlilik analizi için öncelikle açımlayıcı (explanatory) faktör analizi ve ayırt edici geçerlilik için de doğrulayıcı (confirmatory) faktör analizi yapılmıştır. Ayrıca iç tutarlılık analizi de yapılmıştır. İç tutarlılık analizine göre Faktör 1 ve Faktör 2 oldukça güvenilir, Faktör 3 ve Faktör 4 düşük güvenilirdir ve ölçeğin bütün olarak oldukça güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır.Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda ortaya çıkan faktörler, demografik değişkenlerle analiz edilmiş ve ankete cevap verenlerin maddelere verdikleri cevaplar genel olarak `katılıyorun`, az miktarda da `kararsızım` biçiminde olmuştur.Geliştirilen ölçekle, iş bulma kaygısını etkileyen çeşitli faktörlerin bulunmasında yeni araştırmalar yapılabileceği, mezun öğrenciler için istihdam oranlarının arttırılması gerektiği, bu çalışmanın ülke genelinde yayılması, öğrencilerin kaygılarının belirlenmesi ve gerekli çözümlerin üretilmesi açısından faydalı olacağı kanaatine varılmıştır. Veriler SPSS 23 ve AMOS 23 paket programları ile analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: İş Bulma Kaygısı, Yapısal Eşitlik Modeli, Ölçme, Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi

The reducing quality of open admission and the increase in the number of graduated students have increased the employment apprehension of the students in vocational school. Thus; in this study, developing a scale which can be used to determine the student's employment apprehension is aimed. A 33-point questionnaire which is prepared for this study is implemented to the 293 students studying at Abant Izzet Baysal University. Firstly, explanatory factor analysis was implemented to the data. A scale which is consisted of 4 dimension and 16 points was developed by implementing confirmatory factor analysis to the factors which is received from explanatory factor analysis. Variance of the first factor is 18,813, of the second factor is; 15,753, of the third factor is; 10,391 and of the fourth 9,769. The explained total variance is %52,726. As the total variance is more than %50, it is enough.In consequence of Bartlett Test of Sphericity, multiple distribution assumption of the data was provided and according to KMO values, it was found that the data was enough. Thus, for the construct validity analysis of the data, firstly explanatory factor analysis and for the severalizing validity, confirmatory factor analyses were done. Also, internal consistency analysis was done. According to internal consistency analysis, Factor 1 and Factor 2 are quite reliable, Factor 3 and Factor 4 are low reliable and for the total scale, the result of quite reliable was obtained. The factors received after the explanatory and confirmatory factor analysis, are analyzed with demographic variables, and the total answers were consisted of generally 'I agree' and less number of 'Neutral'. With the developed scale, we have reached the conclusion that new researches can be done in order to find various factors effecting employment apprehension, it is needed that employment rates should be increased for graduated students, and this scale is useful for spreading this study all over the country, determining the apprehensions of the students and finding solution. The data is analyzed with the SPSS 23 and AMOS 23 packaged softwares.Keywords: Employment Apprehension, Structural Equation Modeling, Measurement, Explanatory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis