Ağız içi tarama ve model tarama yöntemleri ile elde edilen dijital modellerin güvenilirliğinin ve tekrarlanabilirliğinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu tez çalışmasında amaç, hafif, orta, şiddetli olmak üzere farklı çapraşıklık gruplarında ağız içi tarayıcı kullanılarak ve alçı modellerin model tarama cihazı ile taranması sonucu elde edilen dijital modeller üzerinde yapılan ölçümlerin güvenilirlik ve tekrarlanabilirliklerinin alçı modeller üzerinde yapılan ölçümler altın standart kabul edilerek değerlendirilmesidir.Bu amaçla kliniğimizde tedavi görmekte olan 183 hastaya ait alçı ve iki farklı yöntemle elde edilen dijital modeller oluşturulmuştur. Hastalar her grupta 61 hasta olacak şekilde, alt ve üst çene yer darlığı miktarlarına göre; az çapraşıklık grubu (0-4 mm), orta çapraşıklık grubu (5-9 mm), şiddetli çapraşıklık grubu (10 mm ve üzeri) şeklinde 3 gruba ayrılmışlardır. Elde edilen dijital ve alçı modeller üzerinde kanin, 1. ve 2.premolar, 1.molar dişler arası inter ark mesafeler, alt-üst çene yer darlığı miktarı, anterior ve toplam Bolton oranı ölçülmüş ve ölçüm süreleri kaydedilmiştir. Her gruptan rastgele seçilen 30 hastanın ölçümleri 2 hafta aralıkla tekrarlanmıştır. Alçı modeller üzerinde konvansiyonel yöntemle yapılan ölçümler altın standart kabul edilerek iki farklı yöntemle elde edilen dijital modeller üzerinde yapılan ölçümlerin güvenilirlik ve tekrarlanabilirlikleri değerlendirilmiştir.Her üç çapraşıklık grubunda da tekrarlanan ölçümler sonucunda yöntemlerin tutarlı ve tekrarlanabilir oldukları gözlenmiştir. Doğrusal ölçümler açısından sonuçlar değerlendirildiğinde her iki dijital yöntem arasında istatistiksel anlamlı farklar bulunmuştur. Ağız içi tarama yöntemine kıyasla, model tarama yöntemi ile yapılan ölçümlerde konvansiyonel yönteme daha yakın sonuçlar elde edilmiştir. Ağız içi tarama yöntemi ile yapılan ölçüm değerleri daha yüksek bulunmuştur. Ancak bu farklılıklar klinik olarak göz ardı edilebilcek düzeydedir. Alt ve üst çenedeki çapraşıklık miktarı, anterior ve toplam Bolton oranı açısından değerlendirildiğinde farklı çapraşıklık grupları arasında ve her iki dijital yöntem arasında istatistiksel anlamlı fark bulunmamıştır. Ölçüm süreleri açısından değerlendirildiğinde ise, model tarama ve ağız içi tarama yöntemi arasında istatistiksel anlamlı fark gözlenmiş olup, ağız içi tarama yöntemi ile işlem süresi daha uzun ölçülmüştür.Dijital yöntemler ile yapılan ölçümlerin güvenilir ve tekrarlanabilir olması gelecekte dijital modellerin alçı modellere alternatif olabilecekleri yönünde umut vaad edicidir. Dijital modeller ayrıca, aşınma, kırılma risklerinin olmaması, kolaylıkla saklanabilmeleri ve yedeklenebilmeleri, kayıtların hekimler arasında konsültasyon amaçlı kolaylıkla aktarılabilmeleri gibi pek çok avantajı da beraberinde getirmektedirler. Anahtar Sözcükler: Alçı model, dijital model, model tarayıcı, ağız içi tarayıcı, güvenilirlik, tekrarlanabilirlik.

The aim of this study is to evaluate the reliability and reproducibility of the measurements made on the digital models obtained from scanning the plaster models with the model scanner and using the intraoral scanner in different crowding groups such as mild, moderate and severe, by taking the measurements made on the plaster models as the gold standard.For this purpose, plaster and digital models obtained from two digital methods were created of 183 patients treated in our clinic. Patients were selected to have 3 groups of 61 patients in each group, with a mild (0-4 mm), moderate (5-9 mm), and a severe (10 mm and over) degree of crowded according to the amount of lower and upper arch length discrepancy. On the digital models and plaster models, the arch length discrepancy, anterior and overall Bolton ratio, the inter arch transversal distances between the canine teeth, 1st and 2nd premolar teeth, 1 st molar teeth were measured and the measurement times were recorded. The measurements of 30 randomly selected patients from each group were repeated at 2 week intervals. The reliability and reproducibility of the measurements made with both digital methods were evaluated by taking the measurements made on the plaster models as the gold standard and the methods were compared in terms of duration.As a result of repeated measurements, it has been observed that in all three groups, the methods were consistent and reproducible. When the results were evaluated in terms of linear measurements, statistically significant differences were observed between the two digital methods. Compared with the intraoral scanning method, the results obtained with the conventional method are more similar to obtained with the model scanning method. Measurements made by intraoral scanning method were found higher. However, this differences are at a level that can be ignored clinically. There was no significant difference in the arch length discrepancy, in anterior and overall Bolton ratio, at different crowding groups when compared with conventional measurements. When evaluated in terms of measurement durations, there was a statistically significant difference between the model scanning and the intraoral scanning method, and the duration of the procedure was measured longer by the intraoral scanning method. Reliable and reproducible measurements made with digital methods are promising in the future that digital models can be an alternative to plaster models. Also, digital models offer many advantages, such as the absence of risk of wear and breaking, the ability to store and back up easily, and the easy transfer of records between physicians for consultation. Key Words: Plaster model, digital model, model scanner, intraoral scanner, reliability, repeatability.