Tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanların beslenme örüntülerinin metabolik profilleri üzerine etkileri

Abstract

Diyabetli çocuk ve adölesanların yeterli ve dengeli beslenmesi, diyabetin komplikasyonlarının görülme sıklığını düşürme ve/veya komplikasyonların ortadan kalkmasını sağlama gibi olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Çocuk ve adölesanların yeterli ve dengeli beslenmesi için besin ve besin ögelerini önerilen alım düzeylerinde almaları gerekmektedir. Bu çalışma tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanların besin ve besin ögelerini tüketim durumlarını belirlemek ve bazı besin ögelerinin, glikolize hemoglobin (HbA1c) düzeylerine ve diğer biyokimyasal bulgularına olan etkilerini araştırmak amacı ile planlanıp yürütülmüştür. Çalışmaya İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Büyüme Gelişme ve Endokrin Bilim Dalı polikliniğinden izlenen 2-19 yaşları arasında 18 erkek, 34 kız toplam 52 tip 1 diyabetli çocuk ve adölesan alınmıştır. Çocuk ve adölesanların ağırlık ve boy uzunlukları ölçülmüştür. Beden Kütle İndeksleri (BKİ) hesaplanmıştır. Demografik özellikler, önceden hazırlanan bir anket formu ile elde edilmiştir. Çocuk ve adölesanların biyokimyasal bulgularından kolesterol düzeyleri ve HbA1c düzeyleri dosyalarından elde edilmiştir. Çocuk ve adölesanların %37.7'sinin BKİ düzeylerine göre 25.-75. persentillerde olduğu belirlenmiştir. Bulgular SPSS v20.0 paket programı ile değerlendirilmiştir. Çocuk ve adölesanlar HbA1c düzeylerine göre 3 gruba ayrılmıştır; %7,5'in altı iyi, %7,5- 9 arası orta ve %9'dan fazla olanlar ise kötü kan şekeri kontrolüne sahip olarak değerlendirilmiştir. Çocuk ve adölesanların %40,4'ünün kötü glisemik kontrollü olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan tip 1 diyabetli çocuk ve adölesanların aldıkları makrobesin ögelerinin günlük aldıkları enerjiye oranları ise; sırası ile karbonhidratların %46, proteinlerin %17, yağların %37 olduğu ve yağlar dışında AMDR(Acceptable Macronutrients Distribution Ranges) aralıklarında olduğu belirlenmiştir. Çocuk ve adölesanların %71,2'sinin A vitaminini, %86,5'inin E vitamini, %76,9'unun folatı, %32'sinin C vitaminini, %100'ünün potasyumu, %84,6'sının posayı yetersiz aldığı belirlenmiştir. Hasta gruplarının HbA1c düzeyleri ile egzersiz yapma durumları arasında istatistiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Yapılmış çalışmaların aksine egzersiz yapanlarda HbA1c düzeyi diğer gruplara göre yüksek bulunmuştur. Hastaların HbA1c düzeylerine göre enerji, karbonhidrat, protein ve yağ alım ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir (p<0,05). Sonuç olarak diyabetli bireylerin metabolik ve glisemik kontrollerinin sağlanması için düzenli olarak besin tüketimlerinin kontrol edilmesi, yeterli ve dengeli beslenmelerinin sağlanması gerektiği sonucuna varılmıştır.

The research was designed to asses nutritional status of children and adolescents with type 1 diabetes and examine the effects of some nutrients on HbA1c levels. 52 children and adolescents that are followed at Istanbul University Department of Pediatric Health and Diseases Division of Growth Development and Endocrinology have participated to this study. Length and weight of participants measured and then Body Mass Index (BMI) of children and adolescents was calculated. Children's and adolescent's demographic status was obtained with a form that prepared and enclosed herewith. The laboratory results of patients are taken by patients file. The results have assessed by SPSS v20.0. 37,7% of children and adolescents are at 25-75. Percentile according to the their BMI. Patients were divided into 3 groups according to HbA1c levels; 7,5% and less is good glycemic control, the 7,5% to 9% is intermediate glycemic control , and 9% more than have poor glycemic control. 40,4% of children and adolescents have poor glycemic control. Children and adolescents' AMDR (Acceptable Macronutrients Distribution Ranges) of macronutrients are 46% for carbohydrates, 17% for proteins, 37% for lipids; these value except for lidis are in recommended ranges. As for the other nutrients; 71,2% of the population take insufficient vitamin A, 86,5% of the population take insufficient vitamin E, 76,9% of the population take insufficient folate, 32% of the population take insufficient vitamin C, 100% of the population take insufficient potassium, 84,6% of the population take insufficient fiber. HbA1c levels with exercise state of the patient group showed a statistically significant difference (p<0,05). HbA1c levels patients with doing exercise regular unlike the majority of studies have found higher than other groups. HbA1c levels of patients according to their energy, carbohydrate, protein and fat intake on average did not show a statistically significant difference. Calcium, phosphorus, zinc, selenium, vitamin A, vitamin E and fiber values were low according to the RDA. According to these results dietary consumption of patients with diabetes mellitus should be checked and provided to have adequate and balanced nutrition for metabolic and glycemic control.