İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin çatışma durumları ve çatışma yönetimi stratejilerinin incelenmesi (Düzce - Merkez ilçe örneği)

Abstract

Bu araştırma, 2012-2013 öğretim yılında Düzce ili merkez ilçesinde görev yapan İlköğretim öğretmeninin karşılaştıkları çatışma durumlarını ve bu çatışma durumlarının üstesinden gelmek için kullandıkları çatışma yönetimi stratejilerini tespit etmeyi amaçlamıştır. Araştırma tarama modelindedir. Anket ve ''Çatışma Yönetimi Stratejileri Ölçeği''uygulanmıştır. Basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen örnekleme uygulanan anket ve `Çatışma Yönetimi Stratejileri Ölçeği`nden 400'ü değerlendirme kapsamına alınmıştır. Verilerin analizinde yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis ve tamamlayıcı analizlerden LSD kullanılmıştır.Araştırman Örneklemindeki öğretmenler, en fazla öğrenciler ve veliler ile çatışma yaşarken, en az hizmetliler ve diğerleri ile çatışma yaşamaktadır. Öğretmenlerin en fazla çatışma yaşadığı konu öğrenci davranışları iken, en az çatışma yaşadıkları konu ise okul içinde sigara içmedir. Öğretmenlerin en fazla çatışma yaşama nedenleri iletişim yetersizliği ve bozukluğu iken, en az çatışma nedenleri ise kaynak ve mekan eksikliği ve para toplanmak istenmesi olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun çatışma sonrası morali olumsuz yönde etkilenirken, araştırmaya katılan çok az öğretmenin çatışma sonrası morali olumlu yönde etkilendiği gözlenmiştir. Çatışma sonrası karşı tarafın büyük bir çoğunluğunun moralleri olumsuz yönde etkilenmekte iken, üçte birinin çatışmanın morallerine etkisi olmamıştır. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun çatışma sonrası iş performansları etkilenmemekte iken, araştırmaya katılan öğretmenlerin yaklaşık üçte birinin çatışma sonrası iş performanslarının düştüğü görülmektedir. Çatışma sonrası karşı tarafın büyük bir çoğunluğunun iş performanslarının etkilenmemekte iken, beşte ikisinin çatışma sonrası iş performanslarının düştüğü bulunmuştur.Araştırman örneklemindeki öğretmenler, bütünleştirme stratejisinin kadınlar tarafından daha yüksek düzeyde gerçekleştirildiği belirlenirken uyma stratejisinin erkekler tarafından daha yüksek düzeyde gerçekleştirildiği saptanmıştır. Bütünleştirme, uyma, kaçınma, uzlaşma ve hükmetme stratejileri açısından evli ve bekar öğretmenler arasında farklılık yoktur.11-20 ve 21 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenler, 1-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre daha fazla kaçınma stratejisini kullanmaktadır. Aynı zamanda 21 yıl ve üzeri kıdeme sahip öğretmenler 1-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre daha fazla uzlaşma stratejisini kullanmayı tercih etmektedirler. Uyma stratejisini ise 11-20 yıl ve 21 ve üzeri kıdeme sahip öğretmenler 1-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlere nazaran daha çok kullandıkları saptanmıştır. Bütünleştirme, uyma, kaçınma, uzlaşma ve hükmetme stratejileri açısından kadrolu ve ücretli öğretmenler arasında istatiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır. İngilizce, sınıf, görsel sanatlar, müzik, beden eğitimi ve diğer branş öğretmenleri Türkçe, sosyal bilgiler öğretmenlerine göre daha fazla bütünleştirme stratejisini kullandıkları belirlenmiştir. 31-40 ve 41 ve yaş ve üzeri öğretmenler 30 yaşından küçük öğretmenlerden daha fazla kaçınma ve uyma stratejilerini kullandıkları tespit edilmiştir. Lisans mezunu öğretmenler, ön lisans mezunlarına göre daha çok bütünleştirme stratejisi kullanırken, ön lisans mezunu olanlar lisans mezunu olanlara göre daha çok kaçınma stratejisi kullandıkları görülmüştür.11-20,21-30 ve 31 ve üzeri öğretmenli okullarda 1-10 öğretmenli okullara göre daha çok bütünleştirme ve uzlaşma stratejisi kullanıldığı belirlenmiştir. Aynı kurumda 5-8 ve 9 ve üzeri yıl görev yapan öğretmenler 1-4 yıl görev yapan öğretmenlere göre daha fazla kaçınma stratejisi kullandıkları belirlenmiştir.Okul yöneticileri ve öğretmenlerin çatışmaları en iyi şekilde yönetebilmesi için, çatışma yönetimi ve stratejileri konusunda hizmet içi eğitim verilebilir. Farklı eğitim düzeylerinde, çeşitli değişkenler, okulda görev yapan tüm çalışanları kapsayan araştırmalar yapılabilir.Anahtar Kelimeler: İlköğretim, Öğretmen, Çatışma, Yönetim, Strateji.

This study purposes to identify the conflict situations of teachers working in primary school in the Center County of Düzce Province in 2012-2013 academic year and the strategies they use to overcome these conflicts.The study is general survey method. ''Questionnaire'' and ''Scale of Conflict Management Strategies` were used. Four hundred ones of the ''Questionnaire'' determined by simple random sampling and used for sample and ''Scale of Conflict Management Strategies'' were under evaluation. In the analyses of data percentage, mean, standard deviation t-test, one-way variance analyze (ANOVA), Mann Whitney U, Kruskal Wallis and as descriptive analysis LSD were used.In this study while teachers conflict mostly students and parents, they conflict with servants and others at least. As the most conflict topic for teacher is behaviours of students, the least conflict topic for techers is smoking in school. It's determined that while The most conflict reasons for teacher is disorder and lack of communication, the least conflict reasons for techers are lack of resources and places and collecting the money. It has observed that while the most of the teachers were affected negatively after conflicts, very few teachers were affect positively after conflicts. While the most of opponents were affected negatively after conflicts, one third of them weren't affected after conflicts. It seems that while the most of teachers's working performance weren't affected after conflicts, one-third of teachers' working performance decreased after conflicts. It has found that while the most of opponents's working performance weren't affected after conflicts, two-in five of opponents' working performance decreased after conflicts.It is stated that the teachers under this study while the integration strategy was performed mostly by the women, the compliance strategy was performed mostly by men. In terms of being married or single integration, compliance, avoidance, compromising, dominating strategies weren't seen significant difference as statistically. The teachers with 11-20 years and 21 years and more seniority prefer avoidance strategy more than the teachers with 1-10 years seniority. At the same time, the teachers with 21 years and more seniority prefer compromising strategy more than the teachers with 1-10 years seniority. Also it has stated that the teachers with 11-20 years and 21 years and more seniority prefer compliance strategy more than the teachers with 1-10 years seniority. In terms of being regular or paid teachers integration, compliance, avoidance, compromising, dominating strategies weren't seen significant difference as statistically. It has determined that the teachers of English, class, art, music, physical education and other branches prefer integration strategy more than Turkish and social teachers. The teachers of 31-40 ages and 41 and older than 41 prefer avoidance and compliance strategies more than the teachers of younger than 30 age. It has seemed that while the teachers graduated from university prefer integration strategy more than the teachers graduated from junior college, the teachers graduated from junior college prefer avoidance strategy more than the teachers graduated from university. It has determined that the integration and compromising strategies were used in the schools with 11-20, 21-30 and 31 and more than 31 teachers more than the schools with 1-10 teachers. The teachers with 5-8 and 9 and more than 9 years seniority in the same school prefer avoidance strategy more than the teachers with 1-4 years seniority.In-service training about conflict management and strategies can be done for school administrators and teachers to manage the comflicts in best wayKey Words: Primary School, Teacher, Conflict, Management, Strategy.