Çokkültürlü eğitim uygulamasının öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim ile sınıf yönetimi tutum ve yeterliklerine etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, çokkültürlü eğitim uygulamasının öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim ile sınıf yönetimi tutum ve yeterlikleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla, araştırmada ön test - son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmada, deney grubunda çokkültürlü eğitim ile ilgili teorik konular ve etkinlikler Banks'in içerik birleştirme boyutuna uygun olarak sınıf yönetimi dersinin içeriği ile birleştirilerek aktarılmıştır. Deney sürecinde gerçekleştirilen çokkültürlü eğitim uygulaması 10 hafta devam etmiş ve uygulama sürecinin 8. haftasında birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Batı Karadeniz Bölgesinde yer alan bir üniversitenin eğitim fakültesinde Sosyal Bilgiler Öğretmenliği anabilim dalında 3. Sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 52 öğretmen adayı oluşturmuştur. Deney ve kontrol grupları Sosyal Bilgiler Öğretmenliği anabilim dalında yer alan 3 farklı grup içerisinden rastgele yöntemle belirlenmiştir. Araştırmada deney grubu 26, ve kontrol grubu 26 öğretmen adayından oluşmuştur. Deney ve kontrol gruplarındaki öğrenci sayısı, öğretim ortamı ve araştırmanın değişkenleri olan çokkültürlü eğitim tutum ve yeterlikleri ile sınıf yönetimine yönelik tutum ve inançlar açılarından denkleştirilmiştir. Çalışmada, nicel verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan Çokkültürlü Yeterlik Ölçeği (Multicultural Efficacy Scale), Sınıf Yönetimine Yönelik Tutumlar ve İnançlar Envanteri ve Empatik Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Nitel veriler ise açık uçlu soruların yer aldığı yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın deney sürecinde öncelikle belirlenen ölçme araçları her iki gruba ön test olarak uygulanmıştır. 10 haftalık çokkültürlü eğitim sonrasında ise söz konusu ölçme ile son test uygulaması yapılmıştır. Araştırmada;• içerik birleştirme boyutu yoluyla çokkültürlü eğitim uygulamasının yapıldığı deney grubunda yer alan öğretmen adaylarının ön-test-son-test çokkültürlü eğitim tutum ve yeterlik puanları arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark olduğu,• deney ve kontrol gruplarında yer alan öğretmen adaylarının sınıf yönetimi öntest-sontest puanları arasında anlamlı bir fark bulunmadığı, • ön-test puanları kontrol edildiğinde deney grubunda yer alan öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim tutum ve yeterliklerinde anlamlı bir artış olduğu, dolayısıyla içerik birleştirme boyutu yoluyla yapılan çokkültürlü eğitim uygulamasının öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim tutum ve yeterlikleri üzerinde etkili olduğu, • öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim tutum ve inanç puanlarına empati puanlarının anlamlı bir etkisinin olmadığı ve etkinin deney grubunda yapılan çokkültürlü eğitim uygulamasından kaynaklandığı, • ön-test sonuçlarına göre hem deney hem de kontrol grubunda yer alan öğretmen adaylarının çoğulculuk anlamına gelen maddeyi tercih ettikleri, son-test sonuçlarına göre ise hem deney hem de kontrol grubunda yer alan katılımcıların asimilasyon anlamına gelen maddeyi tercih ettikleri bulgularına ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen nitel veriler ise çokkültürlü eğitim kavramı ile ilgili `farklılıklar, kabul/katkı, önyargı, ortam, farklılıklar, çevre/deneyim, sorunlar ve ders` gibi kavramların vurgulandığını ortaya koymuştur. Ayrıca, öğretmen yetiştirme programlarında çokkültürlülük ile ilgili olarak öğretmen adaylarına ait görüşler incelendiğinde çokkültürlü eğitime en fazla katkı sağlamış olan dersin çokkültürlü eğitim uygulaması içeriği birleştirilen sınıf yönetimi dersi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim tutum ve yeterliklerini geliştirmek için öğretmen yetiştirme programlarındaki derslerin içeriklerine ve etkinliklerine çokkültürlü eğitim ile ilgili etkinlikler eklenmelidir. Ayrıca, çokkültürlü eğitim sınıf dışına taşınarak alan uygulamaların yanı sıra gezi, gözlem gibi uygulamaya ve deneyime dönük etkinlikler düzenlenmelidir. Buna ek olarak, üniversiteler öğretmen adaylarına okul uygulamaları süresince farklı nüfus yapısına sahip bölgelerde yer alan okulları ziyaret etme fırsatları yaratmalıdır.

The aim of this study was to investigate the effect of multicultural education practice on teacher candidates' multicultural attitude and efficacies. For this purpose, a quasi-experimental design with pre-test post-test control group was utilized. In the study, theoretical content and activities regarding multicultural education were integrated into the content of classroom management course in accordance with Banks' content integration dimension in the experimental group. Multicultural education practice, which was carried out during the experiment process, continued for 10 weeks and during the 8th week of the practice one on one interviews were conducted. The sample of the study consisted of 52 teacher candidates studying at the 3rd grade of the department of social studies education in the faculty of education of a university located in the Western Black Region. Experimental and control groups were determined randomly among the 3 groups. Both experimental and control groups were controlled in terms of equivalence with regard to the number of students, teaching environment and the variables of the study; multicultural attitude and efficacy and classroom management. In the study, to collect quantitative data Multicultural Efficacy Scale, developed by Guyton and Wesche and adapted into Turkish by the researcher, The Attitudes and Beliefs on Classroom Control (ABCC) Inventory, developed by Martin, Yin ve Baldwin (1998), and Empathic Tendency Scale, developed by Dökmen (1988), were used. Furthermore, a semi-structured interview protocol including open-ended questions were used to gather qualitative data. During the experiment process, the scales were implemented to both groups as pre-tests and after the completion of 10-week multicultural education practice the same scales were used as post-tests.Research findings indicated that;• there was a statistically significant difference between the pre-test and post-test scores of the teacher candidates in the experimental group with regards to multicultural attitude and efficacy,• there was no statistically significant difference between the pre-test and post-test scores of the teacher candidates both in the experimental group and in the control group,• there was a statistically significant difference regarding multicultural attitude and efficacy of the teacher candidates in the experimental group when the effects of pre-test scores were controlled and multicultural education practice carried out according to Banks' content integration dimension significantly affected teacher candidates' multicultural attitude and efficacy,• there was no statistically significant effect of the scores obtained from the Empathic Tendency Scale on teacher candidates' multicultural attitude and efficacy and the effect resulted from the multicultural education practice,• according to the pre-test scores the teacher candidates both in the experimental and control groups chose the item meaning `pluralism`; however, the participants in both groups chose the item meaning `assimilation` in the post-test, The results of the analysis regarding the qualitative data revealed that the participants focused on such concepts as diversity, acceptance/contribution, prejudice environment, differences, experience and problems related to the multicultural education. In addition, the participants thought classroom management with the integration of multicultural activities was the most helpful course in terms of multicultural education. In line with the findings, to improve the multicultural attitude and efficacy of teacher candidates, multicultural content should be integrated into teacher education programmes. Moreover, the concepts and activities regarding the multicultural education should be taken out of the classroom and its scope should be enhanced with field experiences and observations. Furthermore, the universities should create opportunities for the teacher candidates during the school experience to visit schools located at different regions.