Cumhuriyet devrinde Erzurum`da siyasi hayat (1923-1950)

Abstract

Erzurum, coğrafî konumu ve stratejik özelliğinden dolayı, asırlardan beri Anadolu'nun en önemli şehirlerinden birisi olmuştur. Kurulduğu tarihte askeri bir üs olarak kullanılan Erzurum şehri, bu durumunu tarih boyunca devam ettirmiş; aynı zamanda ticarî ve siyasî anlamda da dikkate alınması gereken bir şehir olmuştur. Bu şehir, bütün bu özelliklerini Anadolu'da Türkiye Cumhuriyeti 'nin ilanından sonra da korumayı başarmıştır. Bu öneminden dolayı, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanından sonra Erzurum'da yaşanan birçok gelişme, Türk siyasî hayatında etkili ve belirleyici olmuştur. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Millî Mücadele döneminde Erzurum'da yaşanan gelişmeler, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna zemin hazırlamıştır. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri, Cumhuriyet'in ilanından itibaren Erzurum'a ayrı bir önem vermiş ve buradaki siyasî gelişmeleri yalandan takip etmişlerdir. Altı bölümden oluşan bu çalışmada, 1923-1950 döneminde Erzurum'da yaşanan siyasî gelişmeler ve bu siyasî gelişmelerin Türkiye'nin siyasî hayatına etkileri hakkında bilgi verilmektedir. Bu çalışmada, Erzurum, Ankara ve İstanbul'daki birçok arşiv ve kütüphanede bulunan belge, kitap, dergi ve gazetelerden yararlanılmıştır. Ayrıca, araştırma konusuyla ilgili güvenilir sözlü kaynaklardan da yararlanılmıştır.

Erzurum has been one of the most important cities in Anatolia since many centuries as a consequence of its geographic and strategical position. Erzurum was established as a military base and has continued this position in the course of history. Also, it has been e respectable city from the point of view of politics and commerce. This city preserved all these characteristics after the establishment of the Turkish Republic in Anatolia. İn this manner, a lot of phenomenons which have come into the open in Erzurum after the establisment of the Republic have been determinative and effective on Turkish political life. The events in Erzurum which took place after the World War I and the National Struggle period prepared the ground for establishing of the Turkish Republic. So the authorities of teh Republic attached importance to Erzurum and followed the political events in this city carefully. In this research, which comes into existence as six parts, it is searched around the political happenings in Erzurum during the period 1923-1950 and the effects of these happenings on Turkish political life. For this research it is made use of documents, books and periodicals in the archives and the libraries in Erzurum, Ankara and İstanbul. Also, it is derived a profit from confident verbal sources concerning this research.