Alzheimer hastalığı ve frontal lob demansın ayırt edilmesinde kantitatif EEG ve XENON 133-SPECT ile ilişkisi

Abstract

77 BÖLÜM 6. ÖZET Amaç: a) Dejeneratif demanslardan Alzheimer hastalığı (AH) ve frontal lob demansları (FLD), Kantitatif EEG (KEEG) yardımıyla ayırt etmek ve bu iki demanstaki KEEG özelliklerini belirlemek b) KEEG'nin iki hasta grubunda klinik ağırlık derecesi ile ilgisini araştırmak c) Bu iki demans tipinde Xenon-SPECT ile beyin kan akımı özelliklerini saptamak d) KEEG ile Xenon-SPECT arasındaki korrelasyonu araştırmak Bilgi: AH'de erken evre olguların %50'si ve daha sonraki evre olgularının %90'ı EEG'de diffüz yavaşlama gösterir, posterior dominant htm (alfa) erken evrede kaybolur. AH SPECT'lerinde ise oksipital bölgenin korunduğu iki yanlı paryetal ve posterior temporal perfüzyonun ağırlıklı etkilendiği diffüz bir hipoperfüzyon görülür. FLD yeni tanımlanan ve Pick tipi demansı da kapsayan bir demans türüdür. Pick tipi FLD'de rutin EEG'de çoğunlukla normal olarak değerlendirilmişken tek bir KEEG çalışmasında yavaş dalgalarda artış görüldüğü bildirilmiştir. Bu hastalarda SPECT ise frontal, anterior temporal bölgenin en ağırlıklı etkilendiği genel bir perfüzyon azalması gösterir. Gereç Yöntem: Mental durumları değerlendirilmek üzere demans araştırma merkezine gönderilen ve evinde ailesiyle yaşamakta olan, veya yataklı bakım kurumunda yatmakta olan NINCDS-ADRDA kriterlerine göre belirlenen 26 AH, 13 FLD'li olgu ve 27 sağlıklı kontrole KEEG; 12 AH ve 8 FLD olgusuna Xenon SPECT uygulanmıştır. KEEG değişkenlerini kullanarak diskriminant fonksiyon analiziyle önce hasta grupları normal kontrollerden, ardından da iki demans grubu birbirinden ayırt edilmeye ve tanı gruplarına göre sınıflanmıştır. MMSE skorları ile KEEG değişkenleri arasındaki ilişki basit regresyon analizi ile incelenmiştir. Xenon-SPECT ile elde edilen bölgesel beyin kan akımları ANOVA testleri ile iki hasta grubunda karşılaştırılmış ve ardından bölgesel Xenon-SPECT ve KEEG sonuçları arasındaki ilişki basit regresyon analizi ile araştırılmıştır. Sonuçlar: a) AH ve FLD grupları yalnız 5 KEEG değişkeni kullanıldığında %85, 18 KEEG değişkeni kullanıldığında %100 doğrulukla birbirinden ayrılabildi. b) KEEG ile klinik ağırlık derecesini yansıtan MMSE skorları arasında anlamlı bir ilişki AH'de izlenirken aynı ilişki FLD için anlamlılık derecesine78 ulaşamamıştır. c) AH'de en ağır olarak paryetal, FLD'de ise frontal bölgelerde izlenen genel bir hipoperfüzyon görülür. İki demans grubu arasında beyin kan akımı yönünden frontal bölgeler arasında anlamlı bir fark izlenmezken bu fark en belirgin olarak paryetal bölgelerde gözlenmiştir. d) Topoğrafik KEEG paterni ile SPECT paternleri arasında uyum vardır. Her ikisinde de frontal bölgelerde KEEG'de yavaş dalga artışı yanında SPECT'te eşit düzeyde frontal hipoperfüzyon görülmüş, iki grup arasında en belirgin farklılık da hem KEEG'de hem de SPECT'te paryeto-temporallerde izlenmiştir. Ancak bu gözlem sayısal değerlere istatistik yöntemler uygulandığı zaman çok zayıf olarak izlenmiştir. Seçilen 6 beyin bölgesinden elde edilen 5'er frekans bandına ait toplam 30 KEEG değişkeni ile ilgili bölgelerin perfüzyonu ancak 3 KEEG değişkeninde anlamlılığa ulaşabilmiştir. Yorum: Kantitatif EEG, AH ve FLD ayrımını yapmada pratik bir değer taşımaktadır, özellikle SPECT'e ulaşılamayan durumlarda, dejeneratif demans türlerinin ayrımında KEEG ucuz ve kolay ulaşılabilir bir yardımcı inceleme yöntemi olma potansiyeline sahiptir. Xenon-SPECT kantitatif olması ve objektif değerler vermesi nedeniyle HMPAO-SPECT'e ek olarak demansiyel hastalıkların ayrımında yararlanılması uygun olan bir yöntemdir. SPECT ve KEEG ilişkisinin zayıf bulunması EEG ritmisitesinin beyinsapı yapılarıyla ilgili olabilir. FLD'de demansın klinik ağırlık derecesi ile KEEG değişikliğinin koşut gitmemesi FLD tanısını destekleyen bir bulgu olabilir, ileriki çalışmalarda daha fazla sayıda ve histolojik olarak kanıtlanmış AH ve FLD serilerinde KEEG ve SPECT özelliklerinin ve birbirleriyle ilişkisinin belirlenmesi şu an netlikle bilinemeyen sorulara yanıt getirebilecektir.