Klinik kesin multipl skleroz olgularında manyetik kortikal uyarı ile elde edilen motor uyarılmış potansiyeller, sessiz periyod ve elektrik uyarım ile elde edilen uzun latanslı refleks yanıtlar

Abstract

70 ÖZET MS tanısında elektrofızyolojik tanı yöntemleri uzun yıllardır kullanılmaktadır. Buna rağmen bu tekniklerin yararları kısıtlıdır. Uygulanan bu tekniklerin başında uyarılmış potansiyeller gelmektedir. Herbir uyarılmış potansiyel incelemesi ile yalnızca bir nöral yolun araştırılması olanaklıdır. Oysa bazı elektrofızyolojik tekniklerle MS tanısı için daha duyarlı olabilecek, daha komplex nöral sistemlerin incelenmesi olanaklarına da sahibiz. Bu çalışmada bizim en önemli hedefimiz kesin MS olgularında ve normal grupta sözedilen bu nöral yolların incelenmesi ve tanı değeri açısından daha sık kullanılan tekniklerle karşılaştırılması idi. Özellikle uzun latanslı reflexler (LLR) ve santral sessiz periyod (SP) teknikleri bu komplex nöral yolların incelenmesi için kullanıldı. Bu amaçla 58 kesin MS olgusu çalışmaya alındı. Bu olguların 37'si remisyon-ekzaserbasyonlu, 21 'i ise progresif grup olarak değerlendirildi. Bu olguların 10'unda ise elektrofızyolojik testler yapılırken herhangi bir nörolojik bulgu saptanamadı (subklinik grup). Bu olgularda kortikal manyetik stimülasyon kullanılarak alt ve üst extremite santral motor iletiler (CMCT), motor uyarılmış potansiyellerin (MEP) latans, amplitüd ve potansiyel süreleri (dispersiyon), santral SP başlangıç latansları ve süreleri, somatosensoryel uyarılmış potansiyellerin (SEP) kortikal latans ve amplitüd değerleri (31 olguda) ve LLR latans değerleri (28 olguda) incelendi. Olgular ayrıca klinik olarak disabilite skorları ile de değerlendirildi. Bulgular sağlıklı kontrollerden elde edilen standart değerlerle karşılaştırıldı. Elektrofızyolojik anormallikler (özellikle MEP ve LLR değerleri) yüksek disabilite skorları olan olgularda ve progresif grupta daha belirgin olarak elde edildi. Subklinik olgularda SP anormallikleri diğer tekniklere71 görece daha belirgin olarak saptandı (%40). Tüm olgular göz önüne alındığında LLR en duyarlı teknik olarak değerlendirildi (%82.2). LLR ve CMCT anormallikleri birlikte değerlendirildiğinde duyarlılık %96.4'e kadar yükseldi. Tek başına CMCT ise %75.7 oranında anormallik gösterdi. Olasılıkla afferent ve efferent nöral yolların birlikte değerlendirilmesine olanak vermesi nedeni ile LLR'lerin MS tanısında diğer elektrofizyolojik tekniklere oranla çok daha duyarlı olduğu düşünüldü. SP'un ise tamamı ile farklı mekanizmalara sahip olduğu ve MS olgularında subklinik lezyonların araştırılmasında önemli olabileceği düşünülmüştür. Ayrıca SP anormalliklerinin MS olgularında serebellar bozukluklarla birlikte daha belirgin olduğu ve bu anormalliğin serebellar bozuklukla aynı tarafta olma eğiliminde olduğu gözlendi. Bu birlikteliğin değerlendirilmesi için farklı olgu gruplarının da bu açıdan değerlendirilmesinin uygun olduğu sonucuna varıldı.