Sağlıklı tavşanlarda granülosit koloni uyarıcı faktör ve siklofosfamidin plazma laktat dehidrogenaz ve izoenzimlerine etkisi

Abstract

ÖZET Maligniteli hastalarda yüksek Laktat Dehidrogenaz (LDH) enzim düzeyleri olumsuz bir prognostik faktör olarak kabul edilmekte, tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde ve hastalığın aktivasyonunun saptanmasında kullanılmaktadır. Hodgkin Hastalığı, Hodgkin dışı lenfoma gibi malignitelerde hastalığın takibi sırasında saptanan LDH enzim düzeyi yükseklikleri sıklıkla hastalık alevlenmesinin habercisi olmaktadır. Bu hastalarda kemoterapinin kemik iliğini baskılayıcı etkisinden kaynaklanan komplikasyonların en aza indirilmesi amacıyla kullanılmakta olan G- ya da GM-CSF gibi büyüme faktörlerinin de serum LDH düzeyinde yükselme yapabildiği saptanmıştır. Bu çalışmada, G-CSF'in LDH düzeylerinde yaptığı artışın doğasını aydınlatmak amacıyla sağlıklı tavşan modelinde tek başına G-CSF ve siklofosfamid ardından uygulanan G-CSF'in plazma total LDH ve LDH izoenzim profiline etkisi araştırıldı. Bu amaçla herbiri 7 tavşandan oluşan 3 grup üzerinde çalışıldı. Birinci (1.) deney grubundan sıfırına (0.) gün kanları alındıktan sonra 5 jıg/kg/gün dozunda 5 gün G-CSF subkutan yoldan uygulandı. Altıncı, onbirinci ve onaltıncı günlerde kan örnekleri alındı. İkinci deney grubundan başlangıç kanları alındıktan sonra 100 mg/kg/gün dozunda I.V. siklofosfamid infüzyonu 3 gün süreyle uygulandı. Kan örnekleri alınıp 5 günlük 5 ag/kg/gün dozunda subkutan G-CSF uygulaması yapıldı. Yine altıncı, onbirinci ve onaltıncı günlerde kan örnekleri alındı. Kontrol grubundan ise herhangi bir ilaç uygulaması yapılmadan sıfırına, altıncı, onbirinci ve onaltıncı günlerde kan örnekleri alındı. Alınan kan örneklerinden tam kan sayımı Coulter STKS cihazı ile yapıldı. Perferik yayma örnekleri hazırlandı. Plazma AST, ALT ve LDH aktiviteleri ve üre düzeyi Bio-Merieux kitleri ile Technicon OpeRA otoanalizöründe spektrofotometrik yöntemlerle, LDH izoenzimleri ise Helena firmasının Titan Gel LDH Isoenzyme kitleri kullanılarak agaroz jel elektroforez yöntemi ile çalışıldı. VISadece G-CSF kullanılan grupta, plazma total LDH artışının polimorfonükleer lökositlerin (PNL) maksimum artış gösterdiği birinci günde istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p<0,0001),bu artışın LDH'ın tüm izoenzim formlarından kaynaklandığı, takibeden 5 günlük süreç içinde, G-CSF dozlarının tekrarlanması ve PNL sayısındaki ılımlı artışa karşın LDH'ın düşme eğilimine geçtiği gözlendi. Siklofosfamid + G-CSF grubunda ise LDH düzeyindeki anlamlı artış (p=0,029) yine PNL'lerdeki artış dönemine isabet eden altıncı günde gerçekleşti ve LDH 3, 4 ve 5 izoenzimlerindeki artış anlamlı bulundu. Her iki grupta da LDH ve PNL düzeyleri arasında pozitif bir korelasyon saptanmadı. Sonuç olarak, G-CSF kullanımına bağlı LDH düzeylerindeki yükseklik, G-CSF'in doğrudan etkisi ya da periferik kan PNL sayısı ile direk ilişkili değildir. Bu artış daha çok erken myeloid serinin, süratle matür nötrofillere diferansiye olduğu döneme isabet etmektedir. Bu da o dokudaki çok hızlı metabolizmaya oksijenin yetemediği ve gerçekleşen anaerobik glikolizin yansıması şeklinde düşünülebilir. G-CSF'e bağlı LDH yüksekliğinin, diğer sebeplerden ayırıcı tanısında LDH izoenzim profili yardımcı bir parametre değildir. G-CSF kullanımına bağlı LDH yüksekliğinin geçici bir süre devam ettiği göz önüne alınarak, bu tür tedavilerin uygulandığı hastalarda gelişen LDH yüksekliklerinde hastalık aktivasyonu düşünülmeden önce, büyüme faktörlerinin kesilmesini takiben LDH düzeylerinde düşme olup olmadığının gözlenmesi, devam eden LDH yüksekliklerinde bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi gibi ileri tetkiklerin yapılması daha uygun bir yaklaşım olacaktır. Anahtar sözcükler: Laktat Dehidrogenaz, LDH İzoenzimleri, G-CSF, Siklofosfamid, Tavşan

SUMMARY In patients with malignant diseases LDH (Lactate Dehydrogenase) is known to be an adverse prognostic factor and is being used to evaluate response to therapy and to detect disease activity. Elevation in LDH levels detected during the follow-up of malignancies such as Hodgkin's Disease and Non-Hodgkin's lymphomas usually indicates disease activation. Growth factors such as G- and GM-CSF which are used to reduce the myelosupressive effect of chemotherapy also cause serum LDH elevations. The aim of this study was disclosing the nature of G-CSF induced LDH elevations. The effect of G-CSF either alone or after cyclophosphamid administration on plasma total LDH and LDH isoenzyme profile in a healthy rabbit model has been investigated. Twentyone New Zealand rabbits were used for this study in three groups. Each group was consisted of seven rabbits. To the first group, after taking the initial blood samples, G-CSF (5ng/kg per day) was administered subcutaneously for the next five days. Blood samples were taken again on the 6th, 1 1th and 16th days. To the second group, after taking the initial blood samples, cyclophosphamide (100 mg/kg per day) was administered intravenously for the next three days. After taking blood samples, G-CSF was administered using the same procedure in the first group. To the control group, blood samples were drawn on the 6th,! 1th and 16th days without administering any drug. Coulter STKS was used for blood cell countings. Blood films were prepared. Plasma AST, ALT and LDH activities and urea levels were determined spectrophotometricaly on OpeRA Technicon by using Bio- Merieux kits. The separation of LDH isoenzymes was carried out by using agarose gel electrophoresis. For this separation Helena LDH Isoenzyme kits were used. In the G-CSF group, plasma total LDH elevation was statistically significant on the first day which PMN showed a maximum increase (p<0,0001). The origin of this elevation was all types of LDH isoenzymes and VIIIduring the five day follow-up despite the repeated G-CSF doses and mild elevation in PMN count, LDH showed a tendency to decrease. In cyclophosphamid + G-CSF group the significant increase in LDH level (p=0,029) also correlated with PMN increase. The peak level occured on the sixth day and showed LDH 3,4,5 isoenzyme increments. In both groups there was no correlation between LDH and PMN levels. In conclusion, increase in the level of LDH due to G-CSF administration is not associated with direct effect of G-CSF or peripheral blood PMN count. This increment corresponds to the period in which early myeloid clones rapidly differentiate to mature neutrophils. For the differential diagnosis of G-CSF associated LDH elevation from other causes, LDH isoenzyme profile is not a useful parameter. Considering that LDH elevation due to G-CSF administration is temporary, when LDH increments are noted in patients using such growth factors before deciding about disease activation and proceeding to invazive and expensive procedures (such as computarized tomography, magnetic resonance imagination, aspiration and biopsy of bone marrow) one should examine the LDH levels after the growth factors are ceased and reserve other approaches for the insisting LDH elevations. Key Words: Lactate Dehydrogenase, LDH Isoenzymes, G-CSF, Cyclophosphamide, Rabbit