Proksimal tibiofibular eklemin anatomik, radyolojik ve klinik incelenmesi

Abstract

ÖZET Proksimal tibiofibular eklem (PTFE), gerek zengin anatomik komşulukları gerekse önemli biyomekanik özellikleri nedeniyle araştırılması gereken anatomik bir bölgedir. Morfolojik özelliklerini ve klinik önemini ortaya koyabilmek amacıyla bu eklem; anatomik, radyolojik ve klinik olarak incelendi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp fakültesi Anatomi Anabilim Dalı'ndan temin edilen 38 kuru (ilaçlanmış) kadavra ve 110 tibia-110 fibula kemiği ile Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı'nda ampute edilen altı alt ekstremite materyali kullanılarak PTFE morfolojisi ve çevre anatomik yapılarla ilişkisi değerlendirildi. Radyolojik çalışmada ise, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine başvuran; lateral hamstring gerginliği ile beraber lateral diz ağrısı olan (artroz olsun ya da olmasın) Grup 1 (20 hasta), lateral plato kırığı olan hastalar Grup 2 (3 hasta), yüksek tibial osteotomi kontrol hastalan Grup 3 (6 hasta) ve romatoid artritli lateral diz ağrısı olan hastalar Grup 4 (5 hasta) klinik olarak değerlendirilip, Grup 3 'teki 4 hasta hariç bu hastaların tümüne MRG çekildi. Ayrıca 6 alt ekstremite amputasyon materyalinden 4'üne de Artro MRG çekildi. Bu çalışmaların sonucunda 110 fibula kemiğinin %63.7'i oblik eklem tipinde, %36.3'ü de horizontal eklem tipinde idi. Kuru (ilaçlanmış) kadavralar değerlendirildiğinde ise 38 örneğin 25'inde oblik eklem tipi (%65.8), 13'ünde ise horizontal eklem tipi (%34.2) saptandı. Alt ekstremite amputasyon materyallerinin ise 4'ü oblik, 2'si de horizontal PTFE tipine sahipti. Çekilen 320 PTFE grafısinin 214'ünde PTFE, oblik tipte iken, 106'sında horizontal eklem tipinde idi. Bu grafilerin 88'inde PTFE artrozu mevcuttu. MRG sonuçlan değerlendirildiğinde, Grup l'de, PTFE'de 12 minimal veya ileri artroz saptandı.Akut travma öyküsü olan tek hastanın PTFE fibular yüzünde `bruise lezyon` gözlendi. Dizlerin 1 Tinde biseps femorisin fibulaya yapışma yerinde sinyal intensite değişikliği mevcuttu (%47.8). Bu gruptaki dizlerin 18'i oblik, 5'i de horizontal PTFE tipinde idi. Grup 2'de, lateral plato kınğı olan 2 hastanın akut MRG'sinde ekleme uzanan kınk, anterior-posterior tibiofibular ligamanda total rüptür, lateral kollateral ligamanda bir olguda total, bir olguda parsiyel rüptür, ön çapraz bağ ve biseps femoriste parsiyel rüptür saptandı. Lateral plato kırığı sonrası kontrol MRG'si çekilen hastanın PTFE'de minimal artroz vardı. Bu gruptaki hastaların tümünde PTFE tipi horizontal idi. Grup 3'te değerlendirilen yüksek tibialbölgesinde yaygın dejenerasyon ile beraber lateral kollateral ligaman ve biseps femoriste parsiyel rüptür saptandı. PTFE tipi, bu olguların birinde oblik, diğerinde ise horizontal idi. Grup 4'te ise romatoid artritli hastaların MRG'sinde 6 dizden 5'inde PTFE kıkırdağında dejenerasyon ve düzensizlik saptanırken, bu dizlerin 3'ü oblik, 3'ü de horizontal PTFE tipinde idi. Klinik değerlendirmede, Grup l'de hastalara verilen fleksibiliteyi artırıcı egzersizler, kuvvetlendirme egzersizleri, denge ve propriosepsiyon egzersizleri ile beraber NSAİ ilaç kullanımı sonrası 2. ay kontrollerde 4 dizde yakınmaların geçtiği, 14 dizde yakınmaların azalmakla beraber devam ettiği ve 5 dizde de yakınmalarda tedavi sonrası herhangi bir değişiklik olmadığı gözlendi. Lateral plato kırığı olan Grup 2'de akut travma sonrası takip edilen 2 olgunun 6. ay kontrolünde önemli bir yakınma yok idi. Yüksek tibial osteotomi hastalarının (Grup 3) ise kontrolünde 3 hastada lateral diz ağrısı ve ayak bileğine ait yakınmalarının olduğu saptandı. Grup 4 hastalarına ise Romatoloji Bilim Dalı'nın medikal tedavisi ile beraber fizik tedavi verildi. PTFE'in morfolojisini ve lateral diz ağrısı ayırıcı tanısındaki yerini daha belirgin olarak ortaya koymak amacıyla yaptığımız çalışmada, PTFE ve bu eklem ile ilişkili anatomik yapılardaki değişiklikler bu yapının önemini ortaya koymaktadır.