Karbamazepin tedavisi alan epilepsili çocukların bilişsel fonksiyonlarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET KARBAMAZEPİN TEDAVİSİ ALAN EPİLEPSİLİ ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ FÜSUN ÇELİKKOL AMAÇ: Bu çalışma, yeni epilepsi tanısı alan 6-16 yaş arasındaki çocuklarda, karbamazepin tedavisinin bilişsel fonksiyonlara olan etkisini ve nöbet tipi, nöbet sayısı, elektroensefalografi bulguları, ilaç serum düzeyi, karbamazepin in yan etkisi olarak tiroid hormonundaki değişiklikler ile bilişsel fonksiyonlar arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamıştır. HASTALAR VE YÖNTEM: Çalışma, LOcak 1997- 1. Şubat 1998 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı'na başvurarak yeni epilepsi tanısı konan, yaş ortalamaları 10.6±3 (6-16) yaş, 19'u kız, 11 'i erkek olan, daha önceden antiepileptik ilaç kullanmayan, başka ilerleyen santral sinir sistemi veya sistemik hastalığı, belirgin motor- mental geriliği olmayan 30 idiyopatik epilepsili çocukta yapılmıştır. Olguların bilişsel fonksiyonları, ilk tanı konulduğunda, antiepileptik ilaç başlandıktan en az 6 ve 12 ay sonra Wechsler Çocuk Zeka ölçeği ile aynı psikolog tarafından uygulanmıştır. Olguların tedavi öncesi, tedavinin 6. ve 12. ayındaki elektroensefolagrafi bulgularının normal, epileptik odaklı (sağ, sol, bilateral) ve subkortikal epileptik deşarjlı olmasının, tedavi öncesi, II. ve III. test öncesi geçirdikleri toplam nöbet sayısının, nöbet tipinin, karbamazepin dozunda yapılan değişikliklerin bilişsel fonksiyonlara etkisi değerlendirildi. Tedavinin 6. ve 12. ayındaki tiroid hormon düzeyleri tedavi öncesi değerlerle karşılaştırıldı ve bunlardaki değişikliklerin bilişsel fonksiyonlara etkisi incelendi. Karbamazepin tedavisinin karaciğer enzimlerine etkisi, nöbetleri kontrol etmedeki etkinliği, tedavi ile oluşan yan etkiler incelendi. BULGULAR: Çalışmada karbamazepin ile tedavinin 6. ayında 20 (%66.6), 12. ayında 26 (%86.6) olgunun nöbetleri tamamen kontrol altına alınmıştı. Olgularımızın karaciğer enzimlerinden sadece gama glutamil transferaz düzeylerinin tedavinin 6.ayında anlamlı olarak arttığı ve bu düzeyin tedavinin 12. ayında artmaya devam etmeden aynı düzeyde kaldığı gözlenirken, diğer enzim düzeylerinin tedaviden etkilenmediği saptandı. Bilişsel fonksiyonların Wechsler Çocuk Zeka Ölçeği ile değerlendirilmesinde karbamazepinin aritmetik alt test puanının 12. ayında tedavi öncesine ve 6. ayına göre anlamlı azaldığı, resim düzenleme alt test puanının 12. aydaki değerinin 6. aya göre ve parça birleştirme alt testinin 6. ve 12. aydaki puanlarının tedavi öncesine göre anlamlı azaldığı bulundu. Nöbet tipinin parsiyel ± sekonder jeneralize veya primer jeneralize olması ile bilişsel fonksiyonlar arasında bir ilişki bulunmazken, tedavi öncesi elekroensefalografinin bilateral odaklı olması ile benzerlikler alt testi ve tedavinin 6. ayındaki nöbet sayısı ile küplerle desen alt testi arasında negatif bir ilişki bulundu. Çalışmamızda serum karbamazepin düzeyindeki değişikliklerin bilişsel fonksiyonlara etkisi olmadığı saptandı. Tiroid hormonlarından özellikle serum tiroksin, serbest tiroksin ve serbest triiodotironin düzeylerinde tedavi ile değişiklikler gözlenirken, serum triiodotironin ve tiroid stimulan hormon düzeyinde değişiklik olmadığı görüldü. Serum tiroksin, serbest tiroksin ve serbest triiodotironin düzeyleri tedavinin 6. ve 12. ayındaki değerlerinin tedavi öncesi değerine göre belirgin azalırken, serum serbest tiroksin düzeyinde ayrıca 12. ayındaki değerinin 6. ayındaki değere göre azaldığı saptandı. İlaç yan etkisi olarak tiroid hormonlarında oluşan değişikliklerin bilişsel fonksiyonların bazı alt testlerinde olumsuz etkisi olabileceği düşünüldü. Serum tiroksin düzeyindeki 6. aydaki azalmanın resim düzenleme, sözcük dağarcığı ve yargılama alt test, 12. aydaki azalmanın benzerlikler ve resim düzenleme alt test puanları arasında negatif yönde ilişki saptandı. Serum serbest tiroksin düzeyinde 6. ayda meydana gelen azalmanın parça birleştirme alt test puanını ve serum serbest triiodotironin düzeyinde 12. aydaki azalmanın şifre alt test puanıarasında negatif bir ilişki bulundu. Çalışma sırasında karbamazepin ile ilişkili tedavinin 6. Ayında 14 (%46.4) ve 12. ayında 15 (%50) olguda yan etki saptandı. En sık yan etkinin davranış üzerine olduğu ve ilaç kesimini gerektirecek yan etki olmadığı gözlendi.SONUÇ: Karbamazepin tedavisi alan epilepsili çocukların dikkati bir probleme yöneltme ve orada tutabilme yeteneğinde, olaylar arasında neden-sonuç ilişkisini kurmada, yargılama gücünde, kavrama ve görsel organizasyonda azalma olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte karbamazepin tekli ilaç tedavisi şeklinde, etkili oldukları kan düzeyleri içinde uygulanıyor ve nöbetler iyi kontrol altına alınabiliyorsa kullanılan ilacın bilişsel fonksiyonlara etkisinin azaltılabileceği ve nöbetlerin tam olarak kontrol altına alınmasının ilaçların olası negatif etkilerini dengeleyebileceği düşünülmüştür. Ayrıca karbamazepinin serum tiroid hormonlarında değişiklikler yaparak olumsuzluğu arttı labileceği, bu yüzden karbamazepin tedavisi alan çocukların tiroid hormonları açısından da takip edilmesi gerektiği düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Çocuk, epilepsi, karbamazepin, bilişsel fonksiyonlar, tiroid hormon düzeyleri ve Wechsler Çocuk Zeka Ölçeği.

SUMMARY EVALUATION OF COGNİTİVE FUNCTIONS OF THE CHILDREN WITH EPILEPSY UNDER CARBAMAZEPİNE THERAPY FÜSUN ÇELIKKOL AIM: In this study we prompted a survey among the 6-16 year old carbamazepine administered epilepsy striken patients to figure out the relevant relation between the cognitive functions and variations within the thyroid hormones, alleged to come about as one of those side effects of the agent; which, the study, further, pointed blank the results of the agent on cognitive functions regarding seizure type, frequency, electroencephalogram out comes and serum levels. PATIENTS AND METHOD: This study was conducted on 30 children (19 female, 1 1 male with age median of 1 0.6±3) with idiopathic epilepsy, diagnose in Dokuz Eylül University, Faculty of Medical Department of Pediatrics Neurology between the dates of 1s* Jan 1997 and 1st Feb 1998. The patients were of those with no other central nervous system or motor-mental retardation or systemic disease and who had never receieved antiepileptic drug. Listed as cases, a particularly posted psycologist took the children go through with Wechsler Inteligence Scale for Children- Revised at the diagnosis, by the 6th and 12th months after the antiepileptic agent had been prescripted. Pertinent effects on the cognitive functions of the cases were asseyed and observed by coralating, pretreatment, 6th and 12th month electroencephalogram results after classifying as normal, epileptically focused (righ.left, bilateral) and subcortical decharged as well as regarding the total seizures, types and regulations in the carbamazepine dose within the same intervals. Tyhroid hormones levels by the 6th and 12th months of the treatment were compared with those of pretreatment and changes were suspended for the effects on cognitive functions. Carbamazepine involved treatment was scuritinized for not alone the effects it might cause but well also for the efficiency on controlling the seizures and effect on liver enzymes.RESULTS: Carbamazepine proved a certain control on the seizures of 20 of the cases (66.6 %) by the 6th and 26 (86.6 %) by the 12th month of the treatment. While all others stayed clear of the regime, the only prodrution among the liver enzymes were of gama qlutami! transferaz enzymes, significantly enough by the 6th month, which, yet, further registered stabil by the 12th month. Neverthless, cognitive functions, when scaled by Wechsler Inteligence Scale for Children- Revised, monitored quotients for arithmetic test, receded meaningfully by the 12th month when crossed to pretreatment and 6 th month scores along with the quotients for picture arrangement test by the 12th month when crossed to 6th month and finally quotients for object assembly testi by the 6th and 12th months when crossed to the ones applied pretreatmently. Further, both the cases with bilaterally focused electroencephalogram, noted negative pertinency with similarities test and the frequency of seizures by the 6th month with block design test whereas neither the type of the seizures when they happened to partial ± secondary generalized or primarly generalized, nor the changes in serum carbamazepine levels explained any slight meaningful messages with the cognitive functions. Of the thyroid hormones, serum thyroxine, free thyroxine and free triidothyronine are the ones that the treatment, however, led significant changes, versus serum triidothyronine and thyroid stimulating hormone levels indicated unchanged. While serum thyroxine, free thyroxine and free triidothyronine levels of the 6th and 12th months decreased considerably when compared with pretreatment figures, so did the serum free thyroxine level of the 12 month when compared with the 6th month's. Refering some subtests, the variations in thyroid hormones, believed to have been induced by the agent as a side effect, might very well be suggested to have deteriorated the cognitive functions. Afterall, we suggested the decrease in serum thyroxine by the 6th month interval caused shrinks in picture arrangement, vocubulary and comprehension subtests quotients. Similarities and picture arrangement subtests were also downwardy due to the decrease by the 12th month interval. There was a significant correlation between the decrease in serum freethyroxine level at 6th month and object assembly subtests quotients and also between the decrease in serum free triidothyronine level at 12th month and coding subtests quotients. The 6th month interval of the study revealed 14 (46.7 %) of the cases of carbamazepine treatment to have been haunted by the side effects as it increased by the 12th month interval up to 15 (50%). This was not yet to judge the agent to relinquish the treatment as the most frequent side effect was on the behavioral aspects. CONCLUSION: Along with the study, the children with epilepsy, under carbamazepine treatment, failed to prove stability at canalizing into and surrounding around a tension problem, judgement, evoluating whats and whys of the events and organization skills. The agent, however, is suggested to balance the possible adverse effects as it appeared very likely to control seizures when administered at appropriate blood levels with the mono drug regime. As carbamazepine underlines possibility of adverse effects by changing serum thyroid hormones, the agent treated children are to be followed accordingly. KEYWORDS: Children, epilepsy, carbamazepine, cognitive functions, thyroid hormones of levels, Wechsler Inteligence Scale for Children- Revised.