Obsesif kompülsif bozuklukta bilişsel işlevlerin ve klinik özelliklerin olaya ilişkin işitsel uyarılmış potansiyeller (P300) ve nöropsikolojik testler ile ilişkileri

Abstract

VII. ÖZET Nöropsikolojik ve Olaya İlişkin Endojen Potansiyel (OİEP) çalışmalarında elde edilen bulgular obsesif kompulsif bireylerde bilişsel işlevlerde ve bilgi işleme sürecinde bozukluklar olduğuna dikkat çekmektedir. Bu çalışmada depresyonu olmayan ve ilaç kullanmayan OKB tanısı almış olan hastalarda bilişsel işlevler araştırılmış, OİEP'ler ile bazı nöropsikolojik test sonuçları karşılaştırılmıştır. DSM-IV tanı kriterlerine göre Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı almış olan 31 hasta ve 30 sağlıklı birey çalışmaya alındı. Tüm deneklerden standard oddball paradigması kullanılarak olaya bağlı işitsel uyarılmış potansiyellere ait latans ve amplitüd değerleri elde edildi. Tüm deneklere özellikle frontal lob işlevlerine yönelik olarak Stroop, iz Sürme, Desen Akıcılığı, Kontrollü Kelime Çağrışım Testleri uygulandı. Hastaların obsesif-kompulsif belirtileri Yale-Brown Obsesyon Kompulsiyon Değerlendirme ölçeği kullanılarak değerlendirildi. Hamilton Depresyon Değerlendirme ölçeği puanı 16'nın altında olan hastalar çalışmaya alındı. Hastaların anksiyete düzeyleri Hamilton Anksiyete Değerlendirme ölçeği ile değerlendirildi. Hasta ve kontrol grubu OİEP bulguları yönünden karşılaştırıldığında, hasta grubunda N200 latansında anlamlı uzama ve P300 süresinde anlamlı kısalma / saptandı. Hasta grubunda sol temporal posterior bölgeden kayıt edilen P300 amplitüdlerinin sağa oranla ve kontrol grubunda sağ temporal anterior bölgeden kayıt edilen p300 amplitüdünün sola oranla anlamlı derecede yüksek olduğu bulundu. Hastalık şiddeti ile P300 latansı arasında anlamlı pozitif ilişki olduğu saptandı. Nöropsikolojik testler yönünden iki grup arasında anlamlı farklılık saptanmadı. Depresyon ve anksiyete düzeylerinin nöropsikolojik ölçümleri ve OİEP bulgularını etkilemediği bulundu. Stroop süreleri ile bazı alanlardan kayıt edilen P300 amplitüdleri arasında ve İz Sürme Testi- A süresi ile N200 latansı arasında anlamlı pozitif ilişki olduğu saptandı. Somatik obsesyonları olan hastalarda oksipital bölgeden yapılan kayıtlarda P300 amplitüdünün daha düşük olduğu, ancak diğer obsesyon ve kompulsiyon alt tiplerinde P300 amplitüdü ve 58nöropsikolojik testler yönünden anlamlı farklılık olmadığı saptandı, öncesinde ilaç kullanmış olmanın OİEP ve nöropsikolojik parametreleri etkilemediği bulundu. Ayrıca hastalığın başlangıç yaşı ile N200 latansı, Desen akıcılığı Testi, İz Sürme Testi -B ölçümleri ve hastalık süresi ile Desen akıcılığı Testi arasında anlamlı pozitif ilişki saptandı. Sonuçta N200 latansının uzaması ve P300 süresinin kısalması, bilişsel işlevlerde bozulma olduğunu gösterebilir. Bilişsel işlevlerin bozulması OKB'lu hastalarda dikkat, ayrıntı land ırma, karar verme ve bazı tepkileri bastırma gibi işlevlerde bozulma şeklinde olabilir. OKB'un oluşumunda frontostriatal döngünün bozulduğu öne sürülmektedir. Ancak bu çalışmanın bulguları ile bozukluğun hangi düzeyde olduğunu söylemek olası değildir. İleride yapılacak olan çalışmalarda nöropsikolojik, nörofizyolojik ve nöroradyolojik yöntemlerin birlikte kullanılması OKB oluşumunda etkili olan nöronal olayların anlaşılmasını kolaylaştırabilir. 59