Acil serviste onkoloji hastalarının değerlendirilmesi

Abstract

VII. ÖZET Acil servisler, kanser olguları için önemli bir uğrak yeridir; kanserin tanı, tedavi, hatta taramasında önemli rol üstlenebilir. Bu çalışmayla, acil servise başvuran kanser olguları ve yeni tanıların tanımlanması, onkoloji ilgili başvurularda bir yıllık sağkalımın belirlenmesi amaçlanmıştır. DEÜTF yetişkin Acil Servisi'ne 01.09.1996 ve 31.08.1997 tarihleri arasında başvuran, malign neoplastik hastalık koduyla kaydedilen olgular geriye dönük değerlendirildi. Yaş, cinsiyet, yaşadığı yer, acil servise geliş saati, yakınmaları, bulgular, tedaviler, konsültasyonlar, yatış ve sağkalım bilgileri hastane kayıtlarından KİDEM, İzmir İl Sağlık Müdürlüğü ölüm kayıtlarından ve telefonla olgular aranarak güçlendirilmeye çalışıldı. Dönem boyunca başvuran 255 olgudan 203'üne ulaşıldı. Bu olgulardan önceden kanser tanısı bilinen 145 ve acil servisteki kanser öntanısı doğrulanan yeni tanı 29 olgu çalışma grubunu oluşturdu. Bu grubun dönem içindeki 311 başvurusundan 296'sına (%95.2) ulaşılarak değerlendirme yapıldı. Başvuruların 247'si (%83.4) onkoloji ilgili, 49'u (%16.6) onkoloji ilgisiz olarak belirlendi. Tekrarlayan başvurular vardı ve olgu başına ortalama başvuru 1.71±1.32 idi. Kanser olguları aynı dönemde acil servise başvuran diğer tüm olgulara göre daha yaşlıydı (p<0.05). Onkoloji ilgili başvuruların, 08:00-18:00 ve 18:00-08:00 dilimlerine dağılımı arasında fark yoktur (p<0.05). Onkoloji ilgili başvurular, pazartesi günü ve yaz mevsiminde anlamlı olarak daha fazla gerçekleşmiştir (p<0.05). Onkoloji ilgili ve ilgisiz başvuruların acil serviste kalış süresi arasında anlamlı fark yoktur (p=0.285). Ancak onkoloji olguları, acil servise başvuran diğer olgulara göre çok anlamlı olarak daha uzun süre acil serviste kalmaktadır (p<0.01). Çalışma grubundaki kanser türlerinin dağılımı, İzmir ili kanser türlerinin dağılımıyla uyumludur. Acil servis başvurusu onkoloji ilgili olarak değerlendirilen grupta ağrı, en yüksek oranda görülen yakınmadır (%31.6). Aynı grupta anemi, en yüksek oranda belirlenmiştir (%34.0). Acil serviste yeni tanı alan 29 olgudan 14'ü (%48.3) ağrı, dördü (%13.8) nefes darlığı nedeniyle acil servise gelmiştir. 55 / /Akciğer kanseri, hem tüm başvurular içinde, hem de yeni tanı olgular içinde en sık karşılaşılan kanserdir. Çalışma grubu ileri evredeki kanserli olgulardan oluşmaktadır. Tanı anında uzak yayılımlıyken tanınan olgular; lokalize kanserli olgulara göre 12.69, tanı anında bölgesel kanserli olgular; lokalize kanserli olgulara göre 7.12 kat daha fazla onkoloji ilgili başvuruda bulunmaktadırlar (Eğimde ki-kare= 9.799, p= 0.001). Ağrıyla başvuran olguların %58.9'una acil serviste ağrı kesici verilmiştir. Nötropenik ateş tanısı alan 11 olgudan sekizine acil serviste antibiyotik başlanmıştır. Acil servis başvurusu onkoloji ilgili olarak değerlendirilen olguların %70.6'sı, acil servis başvuru tarihine göre bir yıl içinde ölmüştür. Onkoloji ilgili başvuruda bulunan olguların, erkeklerin, uzak evre kanserlerin bir yıllk sağkalım süreleri anlamlı olarak daha kısadır. Kanser olguları, acil serviste yaygın olarak karşılaşılan ağrı, nefes darlığı gibi yakınmalarla acil servise gelmektedirler. Yakınmalar genellikle ilerlemiş hastalığa bağlıdır. Bu yakınmaların tanınması ve değerlendirilmesi, kanser olgularının sayısı ve kanser tedavisine bağlı yan etkiler arttığı için acil servis hekimlerini giderek daha çok ilgilendirmektedir. Acil serviste onkoloji olgularının değerlendirilmesi güçtür ve hasta hakkında her zaman daha fazla bilgiyi gerektirir bu yüzden hastaların önceki hastalık kayıtları önemli ve yönlendiricidir. Acil servis hekimlerinin onkoloji hasta grubuna yaklaşımının geliştirilebilmesi için, sık karşılaşılan sorunlarla ilgili protokoller geliştirilmesinin önemli olduğunu düşünüyoruz. 56

VIII SUMMARY The Emergency Departments (ED) assume an important position in the diagnosis, treatment and even in screening of cancer patients. The objective of this study is to define the characteristics of cancer patients populating our ED, to analyze newly diagnosed patients and to determine the one-year survival of patients with oncology-related complaints. We conducted a retrospective data survey of the adult patients referred to our University-based ED between September 1st, 1996 and August 31st, 1997 with the disease code of malign neoplasm. Patient information regarding sex, age, time of referral, chief complaints, reported findings, treatment modalities, consultations, admission and survival were gathered from hospital registry, local health administration and KİDEM (Center for Follow-up and Screening of Cancer), and by telephone survey. Two hundred three of 255 patients who have visited our ED in the study period were accessed. The study group consisted of 174 patients of whom, 145 had been previously diagnosed as cancer and 29 had received the diagnosis in the ED and verified thereafter. Data regarding 296 of 31 1 ED visits within the study period were accessed and analyzed. These visits were classified as oncology-related (83.4%) and not oncology-related (16.6%). Mean number of ED visits were 1.71+1.32 per capita. Th mean age of cancer patients were higher than the mean age of the whole ED population within the period (p<0.05). Oncology-related visits took place more often on Monday and in Summer (p<0.05). The difference between the mean ED stay time due to oncology-related complaints and not oncology-related complaints was not found statistically significant. On the other hand, cancer patients stay significantly longer than the others in the ED. The type distribution of cancer patients in our study group were similar to the distribution in Izmir. The complaint which was reported most frequently was pain among the oncology-related ED visits (31.6%). Anemia was the most prevalent finding in this group (34%). The most common causes which led to referral of 29 newly diagnosed 57patients in the ED were pain in 14 (48.3%), dyspnoea in 4 (13.8%). Lung cancer was the most common type of neoplasm not only in all ED cancer population, but also in the newly diagnosed cases. The study group consisted of patients with advanced stage cancer. Cases diagnosed in the distant stage were 12.69 times more likely to report oncology- related symptoms than cases with localized cancer and cases with regional cancer were 7.12 times more likely than localized cases. Fifty-eight per cent of patients with pain symptoms received analgesic medication in the ED. Eight of 11 cases with febrile neutropenia were administered antibiotics in the ED. Eighty-three per cent of patients with oncology-related symptoms died within one year after the ED visit. We found that patients with oncology-related symptoms, male sex and distant stage had significantly shorter survival times than the whole population. Cancer patients are referred to EDs due to pain and dyspnoea which are generally resulted from advanced disease. Emergency physicians become more acquainted with the evaluation of cancer patients as a result of the increase of visits due to side effects of the treatment and of the actual number of the cases. It is a difficult process to manage these cases in the ED and necessitates a great bulk of knowledge resulting in the need to access the medical records as a guide. Emergency physicians should have protocols shared with the relevant disciplines with regard to the management of commonly encountered problems of cancer patients. 58