İzmir merkez ilçe 7-17 yaş okul çocuklarında epilepsi prevalansının araştırılması

Abstract

07.ÖZET Amaç: Bu çalışmada, İzmir İli 7-17 yaş arasındaki okul çocuklarında epilepsi prevalansını araştırmak amaçlanmıştır. Yöntem: İzmir İli Büyük Şehir sınırları içinde 443 okulda öğrenim gören toplam 420.054 öğrencinin oluşturduğu evren içinden `Orantılı tabakalı ömeklem yöntemi` ile, seçilen 4.654 kişi araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. İlköğrenim okulları ve liseler ayrı ayrı gruplandırılıp evren içindeki ağırlıkları bulunarak; örneklem içinde ağırlıkları oranında temsil edilmeleri sağlanmıştır. Sonuç olarak; 328.888 öğrencin öğrenim gördüğü 281 İlköğretim okulu ömeklemde 13 küme ile temsil edilirken, 91.116 öğrencinin öğrenim gördüğü liseler 10 küme ile temsil edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafında gelişmekte olan ülkeler için önerilen prevalans çalışma kriterleri ve Uluslararası Epilepsi Birliği'nin Epidemiyoloji ve Prognoz Komitesi tarafından önerilen (International League Against Epilepsy (ILAE), The Commission on Epidemiology and Prognosis 1993) protokole (Guidelines for Epidemiologic Studies) uygun olarak hazırlanmış 32 sorudan oluşan anket formu dağıtılmış ve aileler tarafından doldurulan anket formları 3 gün geri toplanmıştır. Anket sonucuna göre epilepsi nöbeti geçirdiği ifade edilen 130 (% 3.8) çocuk, epilepsi ifadesinin kesinleştirilebilmesi telefon anketi ile tekrar değerlendirilip, epilepsi tanısı ve risk etmenleri tekrar değerlendirilmiştir. Yaşa özel düzeltilmiş prevalansın saptanabilmesi için; İl Sağlık Müdürlüğü 1999 Ev halkı tespit formu (ETF) bilgileri ve 1990 sayımı nüfus sayımı İzmir fli yaşlara göre dağılım bilgileri ile 1997 bilgileri güncelleştirilerek `İzmir İli 7-17 yaş nüfusu` saptanmıştır. istatistiksel analiz: veriler SPSS 8.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiş, sonuçların irdelenmesi amacıyla gruplar arası karşılaştırma ve x2 yöntemleri kullanılmıştır. Risklerin değerlendirilmesi için lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: 7 - 17 yaş grubunda anket formu dağıtılan toplam 4700 öğrencinin 4216'ından (% 89.7) ankete yanıt alınmıştır. Ankete yanıt verip nöbet geçirdiği belirten 130 (% 3.8) kişinin sonuçları epilepsi açısından kuşkulu bulunmuştur. Nöbet geçirdiğini ifade eden 130 kişiden 125'inin (% 96.2) `okul rehberlik servisi` verilerine 42ve/ veya velilerine ulaşılmış; 25'i (53.2% ) kız, 22'i (%46.8) erkek toplam 47'sinin daha önceden epilepsi tanısı ile izlendiği ya da halen izlenmekte olduğu saptanmıştır. Yığılımlı (ham) epilepsi prevalansı kızlarda 1 1.3/1000 ve erkeklerde 1 1.1/1000 ve her iki grup toplamı için 11.2/1000, aktif epilepsi prevalansı kızlarda 4.5/1000 ve erkelerde 7.0/1000 olarak ve her iki grup toplamı için 5.6/1000 ve yaşa göre düzeltilmiş epilepsi prevalansı kızlarda 10.0/1000 ve erkeklerde 15.2/1000 olarak ve her iki grup toplamı için 12.6/1000 olarak bulunmuştur. Epilepsi için risk etmenleri irdelendiğinde akrabalar pozitif epilepsi öyküsü %17.0; anne ve baba arasında akraba evliliği öyküsü %17.0, febril konvülziyon öyküsü %25.5 ve bir hastalığa ikincil gelişen epileptik nöbet (sekonder epilepsi) oranı %39 olarak bulunmuştur. Aylık geliri 100 milyon ve altında olan ailelerin çocuklarında epilepsi görülme riski aylık geliri daha yüksek olan gruplara göre 4,9 kat (p: 0.0014); babası `yalnızca okuma yazma bilen ya da ilkokul mezunu olan` çocukların epilepsi geçirme riski babalarının öğrenim durumu daha yüksek olan çocuklara göre 1.8 (p: 0.0313) kat daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Tüm çalışma verileri birlikte değerlendirildiğinde, ülkemiz için epilepsini önemli bir sağlık sorunu olarak devam ettiği, epilepsi risk etmenleri olarak; febril konvülziyon başta olmak üzere önlenebilir risk etmenlerinin önemli olduğu kanısına varılmıştır. İzmir ili 7-17 yaş grubu epilepsi prevalansı gelişmekte olan ülke prevalansından daha çok, gelişmiş ülke prevalans hızlarına yakın bulunmuştur. Anahtar kelimeler: okul çocuğu, epilepsi, prevalans 43

08.SUMMARY Objective: The purpose of this study was to find the epilepsy prevalence among school children between age 7 - 17 in Izmir Province. Methods: There are 420,054 students in 281 primary schools and 162 high schools located in Izmir Metropolitan area. Sample size is calculated as 4.654. Stratified random sampling technique was used to select the schools and 13 primary and 10 high schools were selected. A questionnaire which consisted of 32 questions was prepared by using Guidelines for Epidemiologic Studies which is proposed by The Commission on Epidemiology and Prognosis, International League Against Epilepsy in 1993. Questionnaire was given to the families by school administrations, and collected within 3 days. For the 130 (3.8%) students whose families gave positive `epilepsy history` telephone interview was conducted in order to verify the diagnosis and evaluation of risk factors. In order to calculate age specific and age adjusted prevalence rates, 1999 Household Survey data of Izmir Province Health Department, 1990 and 1997 Census data were used to estimate population between age 7-17 in Izmir. For analysis SPSS 8.0 software was used. Differences between groups were statistically tested using chi-square and logistic regression was used for further evaluation of risk factors. Results: Response rate was 89.7% (4216 questionnaire). Addresses of 130 students, whose families gave positive epilepsy history, were reached by `school administrations`. 47 (36.2%) out of 130 were diagnosed and / or registered in a follow-up program for epilepsy by a neurology clinic, at the time of study. Crude prevalence rates for females, males and total study population were found respectively as 11.3 per thousand, 11.1 per thousand and 11.2 per thousand. Prevalence of active epilepsy rates for females, males and total study population were found respectively as 4.5 per thousand, 7.0 per thousand and 5.6 per thousand. Age adjusted epilepsy prevalence rates for females, males and total study population 44were found respectively as 10.0 per thousand, 15.2 per thousand and 12.6 per thousand. Among epileptic children %17 gave positive epilepsy history for their relatives; %17 had consanguineous marriage among their parents; %25 had positive febril seizures history and %39 accepted as secondary epilepsy. It was found that children of families with a monthly income of 100 million TL and below has 4.9 times risk (p=0.0014) for epilepsy than better income groups. Children of fathers whose literacy level is primary school or under has 1.8 times risk (p=0.0313) than higher education groups. Conclusion: Epilepsy prevalence rates that were found in this study for age group of 7 - 17 in Izmir Province is close to the rates of developed countries, epilepsy still is an important health problem. It was found mat socioeconomic status and education are important risk factors for epilepsy, and also preventable risk factors such as febrile seizures still have important risk factors in the etiology of epilepsy. Key words -.School-children, epilepsy, prevalance 45