Kanser olgularının sağkalımları ve sağkalımları etkileyen sosyoekonomik faktörlerin incelenmesi

Abstract

ÖZET ÖZET Kanser kontrolsüz hücre çoğalması ile giden 200 den fazla klinik durumun ortak adıdır. Ölüm nedenleri içinde kalp hastalıklarından sonra 2. sırayı alır. Yaşla birlikte görülme sıklığı arttığı için bulaşıcı hastalıklarla başa çıkmadaki başarılarla 20. yüzyılın ortalarından sonra özellikle endüstrileşmiş ülkelerde önemli bir sağlık sorunu haline gelmiştir. Sosyoekonomik durum kanser insidansını, mortalitesini ve kanserde yaşam süresini etkileyen önemli bir etmendir. Sosyoekonomik durum gelir, iş, eğitim, yaşanılan ev ve bölge gibi bileşenlerden oluşur. Araştırma İzmir'in Narlıdere ve Balçova ilçelerin oturan, 1993-1996 yılları arasında kanser tanısı almış Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastane'sinden bildirilen olgularda yapılmıştır. Olgular Kanser İzleme ve Değerlendirme Merkezi veri tabanından çıkartılmış (n=241 ), adreslerine gidilerek yüz yüze kendileri ya da bir yakınları ile görüşülerek bilgi toplanmıştır (n=107). Adreslerinde bulunamayan olguların bilgileri hasta dosyalarından (n=73), Mezarlıklar Müdürlüğü veri tabanından (n=27), belediye ölüm kayıtlarından (n=15) ve Kanser İzleme ve Değerlendirme Merkezi kayıtlarından ^=19) çıkartılmıştır. Sağkalım analizleri için yaşam tabloları, Kaplan Meier (sağkalım eğrileri arasında fark için Logrank analizi) ve Cox-Regresyon analizi, tabloların analizi için Pearson Ki-Kare ve yüzdelik hesaplamalar kullanılmıştır. Araştırmaya alınan olgularda en sık kanser türleri erkeklerde akciğer (n=37, %28.0), kadınlarda meme (n=31, %28.4) kanseridir. En kısa sağkalım süresi akciğer kanserindedir (ortancası 7 ay ) en uzun sağkalım süresi deri kanserindedir (ortalama 75 ay). Sosyoekonomik durum; sağlık güvencesi, eğitim, meslek, gelir ve ev varlığı gibi bileşenler üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sağkalımı etkileyen en önemli sosyoekonomik bileşen sağlık güvencesidir. Sağlık güvencesi iyi olan grup kötü olan gruba göre daha fazla yaşamaktadır (Logrank, p=0.022).Meslek grupları arasında da en iyi grupla en kötü arasında sağkalım açısından anlamlı fark vardır (Logrank p=0.02). Sağlık güvencesi elde etme meslekle, meslekte eğitimle sıkı ilişkilidir. Sağlık güvencesi özellikle erken tanı alınmasını sağlayarak sağkalımı etkilemektedir. Kanser ayrıca kötü sağlık güvencesine sahip olanların ekonomik durumlarını da bozmaktadır (Ki-kare, p=0.000).

ABSTRACT Cancer is the generic term for some 200 different disease that characterize abnormal cell replication. It is the second most common cause of death after cardiovascular disease. Because incidence of cancer increase with age, it has became an important health issue industrial countries since second half of 20th century due to success in management of communicable disease. Socioeconomic status is an important factor in cancer incidence.mortality and survival. Socioeconomic factors include education, income, housing, occupation and residing area. Study was performed on cancer patient residing in Narlidere and Balçova district of Izmir city reported from DEÜ hospital during 1993-1996. Data on patients was obtain from Cancer Registry (KİDEM) (n=241) and the patients and their relatives were visited at their home and interviewed (n-107). If the patient were not found at their addresses the information was obtained from hospital files (n=73) Cemetery and mortality records (n=27) of the municipality (n=15). Survival analysis was conducted using life table and Kaplan-Meier analysis, Pearson Chi-Square and Cox Regression analysis was done to assess the factors affecting the survival. The most common cancer types were lung cancer in male (n=37, %28.0) breast cancer in female (n=31,%28.4). Lung cancer has shortest survival time ( median survival time was 7 month), skin cancer has longest survival time (mean survival time was 75 month). Socioeconomic status was availated with health insurance.education, occupation.income and ownership of a house. Most important component effecting survival was found to be health insurance. The group that has better health insurance lives longer than the group with poor health insurance (Longrank, p=0.022). There is a significant different in survival between white collar working group and blue collar working group (Longrank,p=0.020). Having a better health insurance is related to occupational status which is related to educational status. Health insurance effect survival especially truly enabling early diagnosis. Disease of cancer also worsens the economic status conditions of the patient who have poor health insurance (Chi-Square,p=0.000).