Anne sütü ile beslenen bebeklerde anne sütü leptin düzeyi ile büyüme arasındaki ilişkinin longitudinal araştırılması

Abstract

ÖZET Anne Şutu İle Beslenen Bebeklerde Anne Sütü Leptin Düzeyi İle Büyüme Arasındaki İlişkinin Longitudinal Araştırılması Dr Nihal Olgaç Dündar AMAÇ: Yenidoğan ve süt çocukluğu dönemindeki büyümenin en iyi göstergesi bebeğin yaşma uygun kilo alımının olmasıdır. Meme epitel hücresinde eksprese edilerek anne sütüne geçtiği gösterilen leptinin, yenidoğan döneminde büyüme faktörü olduğu ve besin alımını düzenlediği öne sürülmüştür. Bu çalışmanın amacı anne sütü leptini ile bebeğin kilo alımı arasındaki ilişkinin ve gestasyon yaşına göre tartısı; düşük (SGA-small for gestational age), büyük (LGA-large for gestational age) ve normal (AGA-appropiate for gestational age) olan bebeklerin annelerinin sütlerindeki leptin düzeylerinin araştırılmasıdır. OLGULAR VE METOD: Anne yaşlan benzer, sağlıklı, term 48 yenidoğan (18 kız, 30 erkek) çalışmaya alındı. Bebekler gestasyon yaşına göre ağırlığı 10 persentilin altında - SGA (n=l 1), 90 persentilin üstünde - LGA (n=15) ve 10-90 persentil arasında - AGA (n=22) olmak üzere 3 gruba ayrıldı ve sadece anne sütü ile beslenmeleri sağlandı. Onbeşinci gün içinde, 1., 2., 3. ve 4. aylarda vücut ağırlığını, boyunu, deri kıvrım kalınlığını (triceps skinfold-TSF), orta kol çevresini (mid arm circumference-MAC) içeren antropometrik ölçümler yapılarak, vücut kitle indeksleri (body mass index-BMI) hesaplandı ve eş zamanlı alınan anne sütlerindeki leptin düzeyleri radyoimmunoassay yöntemi ile belirlendi. BULGULAR: Çalışmaya alman SGA'lı, LGA'lı ve AGA'lı grupların doğumdaki ağırlıkları sırasıyla; 2504.0 ± 150.0, 3805.3 ± 370.0, 3327.9 ± 192.4 gramdı (p< 0.05). Bebeklerin 15. gün yapılan değerlendirmelerinde SGA, LGA ve AGA gruplarının vücut ağırlıkları sırasıyla; 3097.2 ± 406.6, 4197.0 ± 478.6 ve 3713.1 ± 3 1 1.7 g olarak saptandı. SGA ve LGA grupları arasında vücut ağırlığı, BML TSF ve MAC ölçümleri için anlamlı fark saptanırken (p< 0.05), SGA ve AGA arasında sadece ağırlık açısından fark bulundu (p< 0.05). AGA ve LGA'lı grupta ise vücut ağırlığı, BMI ve MAC değerleri arasında anlamlı fark vardı (p< 0.05). Birinci ay grupların vücut ağırlıkları sırasıyla; 3898.1 ± 654.5, 5173.3 ± 622.7 ve 4480.4 ± 484.3 g olarak belirlendi. SGA ve LGA grupları arasında 1. ay vücut ağırlığı, BMI ve TSF için anlamlı fark saptanırken (p< 0.05), SGA ve AGA arasında sadece ağırlık açısından anlamlı fark bulundu (p<0.05). AGA ve LGA'lı grupta ise vücut ağırlığı, BMI ve MAC VHIdeğerleri arasında anlamlı fark vardı (p<0.05). İkinci ay grupların vücut ağırlıkları sırasıyla; 4770.0 ± 832.4, 6271.5 ± 621.8 ve 5512.1 ± 644.9 g olarak belirlendi. SGA ve LGA grupları arasında vücut ağırlığı, TSF ve MAC için anlamlı fark saptanırken (p< 0.05), SGA ve AGA arasında sadece ağırlık açısından fark bulundu (p< 0.05). AGA ve LGA'lı grupta ise vücut ağırlığı, BMI, MAC ve TSF değerleri arasında anlamlı fark vardı (p< 0.05). Üçüncü ay yapılan değerlendirmede vücut ağırlıkları sırasıyla; 5572.0 ± 971.1, 7103.3 ± 876.5 ve 7103.3 ± 876.5 g ölçüldü. SGA ve LGA grupları arasında vücut ağırlığı ve TSF için anlamlı fark saptanırken (p< 0.05), SGA ve AGA gruplarının antropometrik değerlendirmeleri arasında anlamlı fark bulunmadı (p> 0.05). AGA ve LGA'lı grupta ise vücut ağırlığı ve BMI değerleri arasında anlamlı fark vardı (p< 0.05). AGA ve LGA grupları arasında 4. ay yapılan değerlendirmede vücut ağırlığı (sırasıyla; 6880.0 ± 845.6, 8150.0 ± 1 155.6 g), BMI ve MAC değerleri arasında anlamlı fark saptandı (p< 0.05). Her üç grubun ayrı olarak 15. gün, 1., 2. ve 3. ay kilo alımları değerlendirildiğinde sadece SGA'lı grubun 15. gün ortalama ağırlık artışı hem LGA, hem de AGA'lı gruptan anlamlı derecede yüksek bulundu (sırasıyla; 738.6 ± 284.7, 382.0 ±311.8, 385.6 ± 296.4 g, p< 0.05). Üç grup arasında diğer aylardaki kilo alımları açısından anlamlı fark saptanmadı (p> 0.05). Bebeklerin 15. gündeki anne sütü leptin düzeyleri SGA'lı grupta AGA'lı gruba göre anlamlı derecede düşük, LGA'lı grupta ise AGA'lı gruba göre anlamlı derecede yüksek olarak bulundu (p< 0.05). (SGA, LGA ve AGA'lı gruplarda sırasıyla; 13.3 ± 7.3, 35.1 ± 30.1 ve 18.4 ±9.5 ng/ml) Her üç grubun 1. aydaki anne sütü leptin düzeyleri değerlendirildiğinde sadece LGA'lı grupta AGA'lı gruba göre anlamlı derecede düşük saptandı (sırasıyla; 15.2 ± 17.6, 19.4 ± 8.3 ng/ml, p< 0.05). SGA'lı, LGA'lı ve AGA'lı grupların 2. ve 3. aylardaki anne sütü leptin düzeyleri karşılaştırıldığında aralarında anlamlı fark olmadığı görüldü (p> 0.05). LGA'lı ve AGA'lı grupların 4. ay anne sütü leptin düzeylerine bakıldığında 2 grup arasında anlamlı fark bulunmadı (p> 0.05). Bebekler 3. ayda doğum ağırlığının iki katına ulaşanlar ve ulaşamayanlar olarak iki gruba ayrılıp anne sütü leptin düzeyleri karşılaştırıldığında, 3. ayda doğum ağırlığının iki katma ulaşanların 15. gün ve 3. ay anne sütü leptin düzeyleri diğer gruba göre anlamlı olarak düşük saptanırken (sırasıyla 15 gün; 15.0 ± 9.1, 30.3 ± 25.4 ng/ml, 3. ay; 9.1 ± 7.4, 14.4 ± 8.3 ng/ml; p< 0.05), 1. ve 2. ay anne sütü leptin düzeyleri arasında anlamlı fark bulunmadı (p> 0.05). Tüm bebekler değerlendirildiğinde doğum kilosu, 15. gün vücut ağırlıkları ve 15. gün BMI'leri ile 15. gün anne sütü leptin düzeyleri arasında pozitif ilişki saptandı (sırasıyla; IXr=0.481, p=0.001; r=0.316, p=0.028; r=0.296, p=0.041). Bebeklerin 15 günlük ağırlık artışları ve 1 aylık ağırlık artışları ile 15. gün anne sütü leptin düzeyleri arasında negatif ilişki bulundu (sırasıyla; r= - 0.261, p=0.01, r= - 0.269, p=0.007). Aynı şekilde 4. ay BMI'leri ile 1. ay anne sütü leptin düzeyleri arasında negatif ilişki saptandı (r=0.434, p=0.027). Annenin doğumdaki yaşı, annenin bebek 15 günlükken BMI ve bebeklerin doğum haftası ile anne sütü leptin düzeyleri arasında ilişki saptanmadı. YORUM: Bu bulgular anne sütü leptininin meme yağ dokusu tarafından bebeğin ihtiyacı ve durumuna göre üretildiğini düşündürmektedir. Ayrıca anne sütü leptininin, bebeğin özellikle ilk aylardaki iştahının, beslenmesinin ve kilo alımının düzenlenmesinde önemli bir görev üstlendiğini ve bunu yerine getirirken de serum leptinine benzer fizyolojik bir rol oynadığını. göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Anne sütü, leptin, yenidoğan, süt çocuğu, büyüme X

ABSTRACT Longitudinal Investigation of The Relationship Between Breast Milk Leptin Levels and Growth in Breastfed Infants Dr Nihal Olgac Dündar Weight gain is the best indicator of growth during newborn and infancy period. Leptin has recently been shown to be present in human milk and is produced by mammary epitelial cells. It is suggested that leptin in human milk might be involved in regulation of postnatal growth and nutrition. The aim of this study is to investigate whether there is a relationship between leptin levels in human milk and weight gain in postnatal period and variations of milk-borne maternal leptin concentrations in small for gestational age (SGA), large for gestational age (LGA) and appropiate for gestational age (AGA). SUBJECTS AND METHOD: Fourty eight healthy lactating women aged between 17-38 years and their infants were included in the study. The infants were separated into three groups according to birth weight as SGA (n=l 1), LGA (n=15) and AGA (n=22). All infants were fed with breast milk during the study period. Anthropometric measurements including weight, lenght, triceps skinfold (TSF), mid arm circumference (MAC) were performed and body mass index (BMI) was calculated for each subject on the 15th day of life and at 1, 2, 3 and 4 months of age. Breast milk leptin levels were analyzed by radioimmunoassay method at the same ages. RESULTS: Birth weights of SGA, LGA and AGA groups were 2504.0 ± 150.0, 3805.3 ± 370.0, 3327.9 + 192.4 g, respectively (p< 0.05). On the 15th day, weights of the groups were measured as 3097.2 ± 406.6, 4197.0 ± 478.6 and 3713.1 ± 311.7 g, respectively. There was a significant difference in all anthropometric measurements between SGA and LGA groups, and between LGA and AGA groups, except TSF (p< 0.05). There was no significant difference between SGA and AGA groups excluding weight. At 1 month of age, weights were 3898.1 ± 654.5, 5173.3 + 622.7 and 4480.4 ± 484.3 g, respectively. A significant difference was found in weight, BMI and TSF between SGA and LGA groups; in weight between SGA and AGA groups; in weight, BMI and MAC between AGA and LGA groups (p< 0.05). At 2 months of age, weights were 4770.0 ± 832.4, 6271.5 ± 621.8 and 5512.1 ± 644.9 g, respectively. All anthropometric measurements were significantly different between AGA and LGA groups; weight, TSF and MAC were different between SGA and LGA groups and there was only difference in weight between SGA and AGA groups (p< 0.05). At 3 months of age, XIweights of 3 groups were 5572.0 + 971.1, 7103.3 ± 876.5 and 7103.3 ± 876.5 g, respectively. There was no difference between SGA and AGA groups in the anthropometric measurements (p> 0.05). Body weight and TSF between SGA and LGA, weight and BMI between AGA and LGA groups were found significantly different (p< 0.05). At 4 months of age, there was a significant difference in weight, BMI and MAC between AGA and LGA groups (p< 0.05). Weight gain during the first 15 days of life was found significantly higher in SGA group than LGA and AGA groups (738.6 ± 284.7, 382.0 ±311.8, 385.6 + 296.4 g, respectively; p< 0.05). There was no significant difference in weight gain among 3 groups at 1, 2 and 3 months of age (p> 0.05). Breast milk leptin levels were found reduced in SGA group and inreased in LGA group compared with AGA group at 15 days of life (13.3 ± 7.3, 35.1 ± 30.1 and 18.4 + 9.5 ng/ml, respectively; p< 0.05). At 1 month of age, leptin levels in breast milk were significantly lower in LGA group than in AGA group (15.2 ± 17.6, 19.4 + 8.3 ng/ml, respectively; p< 0.05). There was no difference among 3 groups at 2 and 3 months of age (p> 0.05). After the infants were divided into two groups according to weight gain defined as reaching twofold of birth weight until 3 months of age or not, breast milk leptin levels were found significantly lower in the former group at 15 days and 3 months of age (15.0 ± 9.1, 30.3 + 25.4 ng/ml; 9. 1± 7.4, 14.4 ± 8.3 ng/ml, respectively; p< 0.05). There was a positive correlation between birth weight, weight and BMI at 15 days of life and breast milk leptin levels at 15 days of life (r=0.481, p=0.001; r=0.316, p=0.028; r=0.296, p=0.041, respectively). A negative correlation was found between weight gain during the first 15 days and 1 month and breast milk leptin levels at 15 days of life (r= - 0.261, p=0.01, r= - 0.269, p=0.007, respectively). There was a negative correlation between BMI at 4 months of age and breast milk leptin levels at 1 month of age (r=0.434, p=0.027). No relationship could be determined between breast milk leptin levels and age and BMI of mother. CONCLUSION: These findings showed that the presence of leptin in breast milk might have an important role in growth, appetite and regulation of nutrition in infancy especially during early lactation period and the production of leptin in breast tissue by mammary epithelial cells might be regulated according to necessity and state of infant. Key Words: Breast milk, leptin, newborn, infant, growth XII ******2£22