Koroner baypas ameliyatı yapılan olgularda dopamin infüzyonunun tiroid hormon düzeylerine etkisi

Abstract

8 ) ÖZET Doğal bir katekolamin olan dopamin, gerek TSH-tiroid bezi aksı gerekse T-4'ün T-3'e periferik dönüşümü üzerine etki ederek T-3 düzeylerini azaltır. Planladığımız bu prospektif, kontrollü çalışma, değişik dozlarda dopamin infüzyonunun koroner baypas ameliyatı yapılan erişkin olgularda tiroid homeo stazisine etkilerini saptamak üzere planlandı. Mart 1998-Nisan 1999 tarihleri arasında planlı olarak koroner baypas ameliyatı yapılmış 26'sı erkek, 23'ü kadın toplam 49 erişkin olgu (ortalama yaş 62+11) çalışmaya alındı. Olgular dopamin infüzyonu dozlarına göre 4 gruba ayrılarak incelendi. Dopamin infüzyonu almayan 16 olgu kontrol grubu olan GRUP- I, 2,5-7,5 ug/kg/dak (ortalama 3,6+1,7 ug/kg/dak) dozunda alan 11 olgu GRUP-II, 10-20 ug/kg/dak dozunda alan 12 olgu GRUP-III ve 20 ug/kg/dak ve üzerinde dozda alan 10 olgu GRUP-IV'ü oluşturdu. Bu olguların tümü en az 48 saat dopamin infüzyonu almıştır. Olguların T-3, FT-3, T-4, FT-4 ve TSH düzeyleri preoperatif ve postoperatif 2,8,16,24,36,48 ve 72. saatlerde alman kan örneklerinden Radyo immuassay (RIA) yöntemi ile ölçüldü. GRUP-I ve Il'de T-3 ve FT-3 düzeyleri postoperatif erken dönemde düştü ve en düşük düzeylere postoperatif 16. saatte ulaşıldı. T-3 ve FT-3 düzeyleri 24. saatte yükselmeye başladı. 72. saatte preoperatif dönemdeki düzeylere tekrar ulaştı. T-4, FT-4 ve TSH düzeyleri postoperatif 2. saatte anlamlı olarak düşüş gösterdi ve sonraki saatlerde giderek preoperatif dönemdeki düzeylere yükseldi. 57GRUP-III ve IV'de tüm tiroid hormon düzeyleri postoperatif dönemde düştü ve düşme devam ederek düzeyler 72, saatte en düşük değerlere ulaştı. Bu çalışmada koroner baypas ameliyatının T-3 düzeylerini dopamin infüzyonu olmadan düşürdüğü ancak T-3 düzeylerinin dopamin infüzyonu almayan veya düşük doz alan olgularda postoperatif 24. saatte yükselmeye başlayarak 72. saatte preoperatif değerlere ulaştığını belirledik. Buna karşın yüksek doz dopamin infüzyonu alan olgularda ise bu düşüşün devam ettiği, son örneklerin alındığı 72. saatte en düşük düzeylere ulaştığını ve uygun TSH yanıtının olmadığını saptadık. Düşük T-3 ve T-4 düzeyleri, postoperatif düşük debi oluşmasında etkilidir. Bu bulgular doğrultusunda yüksek doz dopamin alan olgularda tiroid hormon düzeyleri anlamlı olarak etkilenir ve iatrojenik bir hipotiroidizm oluşur. Sonuç olarak, pozitif inotropik ilaç seçiminde dikkatli olunması gerekmektedir. 58