Laboratuvar hayvanı çalışmalarında izlenecek yol ve adli bilimlerdeki yeri

Abstract

ÖZET Laboratuvar hayvanları ile yapılan araştırmaların, bilgi üretiminde önemli bir yeri vardır. Laboratuvar hayvanları ile yapılan herhangi bir araştırmanım güvenilir sonuç vermesinde; laboratuvar ortamının koşulları, araştırmacının yeterliliği, sağlıklı ve huzurlu laboratuvar hayvanları üzerinde çalışılması ve uygun tür seçimi önemli faktörler olarak sıralanmaktadır. Araştırmanın tüm aşamalarında etik kurallara ve ilgili yasal düzenlemelere uyulmasının, etik kurullara danışılmasının gerektiği bildirilmektedir. Ülkemizde adli bilimler alanında, laboratuvar hayvanları ile yapılan deneysel araştırmaların sayısı gelişmiş ülkelere göre azdır. Bu çalışmada, adli bilimler alanında laboratuvar hayvanları ile yapılacak araştırmaların planlanması, tür seçimi, etik değerler ve ilgili yasal düzenlemeler konularında kaynakların taranması ve bilgilerin sunulması amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra rat türü için önerilen yöntemlerden biri ile diseksiyon işlemi gerçekleştirilmiştir. Uygun laboratuvar ortamı bulunmayan, araştırmacının yeterli deneyiminin olmadığı araştırmaların, hem zaman, hem maliyet açısından kayıp oluşturduğunu düşünmekteyiz. Bu nedenle çalışılacak laboratuvar ortamlarının düzenlenmesi ve denetleme mekanizmasıyla korunması gerekecektir. Ayrıca araştırmacıların temel bilgi ve becerilerinin arttırılmasına yönelik programlara mezuniyet öncesi ve sonrası eğitimde yer verilmesinin de bir zorunluluk olduğu görüşündeyiz. Bu ön koşullar yerine getirildikten sonra, kaynaklarda belirtilen diğer şartlara da uyulması durumunda araştırmalardan güvenilir sonuçlar elde edilebileceği sonucuna vardık. Anahtar Sözcükler; Adli bilimler, Laboratuvar hayvanları, Diseksiyon, Hayvan hakları. m

ABSTRACT Scientific researches performed with laboratory animals have an important role in producing scientific information. Laboratory conditions, the level of researcher's experience, working with healthy and well-being laboratory animals and choosing the appropriate species were presented as important factors for taking reliable results in any experiment performed with laboratory animals. It is reported that it is necessary to obey the ethic rules and legal arrangements, and also the consulting to the ethic committees in all steps of research. In our country the experimental animal researches are fever than developed countries in the field forensic sciences. The aim of the study is reviewing and presenting the literature related with planning the research, choosing of species of animals, ethical and legal rules. And a suggested method for rat dissection has been done. We have concluded that inappropriate laboratory conditions and inexperienced researchers cause loss of time and finance. Because of this, it is necessary to arrange the laboratory conditions which will be studied and to arrange the system to protect. At the some time, we think that the programs which will increase the basic knowledge and ability of researchers should take place in undergraduate and postgraduate education. After these preconditions carried out, if they should obey the other conditions which are pointed in literature we have concluded that it might be taken reliable results from researches. Key Words; Forensic sciences, Laboratory animals, Dissection, Animal rights. IV