Çocuk polikliniğimizce izlenen alt solunum yolu enfeksiyonlarında atipik pnömoni etkenlerinin yeri

Abstract

ÖZET Çocuk Polikliniğimize® İzlenen Alt Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Âtipik Pnömoni Etkenlerinin Yeri Pediatrik yaş grubunda, solunum yolu enfeksiyonlarının etkenini doğru olarak belirlemek en önemli güçlüklerden biridir. Kültür, antijen taraması, serolojik yöntemler yardımıyla pnömoni olgularının yalnızca üçte birinde etken belirlenebilmektedir. Son yıllarda tüm dünyada solunum yolu patojeni olarak gittikçe önem kazanan, çeşitli ülkelerdeki farklı çalışma gruplarınca değişik yöntemlerle incelenen, C. pneumoniae ve M. pneumoniae 'nın hastalarımızdaki karşılaşma oranı ve uzamış solunum yolu enfeksiyonlarında ne derecede etken olabileceğini araştırdık. Çalışmaya 15 Ocak 2001 ve 15 Aralık 2001 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne başvuran ve pnömoni ve bronşiolit tanısı alan, 1ayı geçen öksürük nedeniyle incelenen 3 ay - 12 yaş arasında 65'i erkek, 35' i kız 100 çocuk alındı. Hastalardan, C. pneumoniae, C. trachomatis, C.psittaci ve M. pneumoniae 'e yönelik MIF yöntemi ile Ig M ve Ig G antikor taraması tek serum örneğinde yapıldı. Olguların anamnezinden, ateş, öksürük, solunum güçlüğü öyküsü, takvim yaşı, kardeş sayısı, önceden mevcut hastalığı, ailede allerji öyküsü, başvuru öncesi kullandığı antibiyotik, şikayetinin başlama süresi öğrenildi. Muayene bulgularıyla, üst solunum yolu enfeksiyonu, sinüzit, otitis media birlikteliği ve akciğer dinleme bulguları kaydedildi. Hemoglobin, beyaz küre, trombosit sayısı, ortalama eritrosit hacmi, lökosit formülü, sedimentasyon hızı, serum immünglobulin A, immünglobulin M, immünglobulin E, immünglobulin G ve immünglobulin G alt gruplarının düzeyleri ölçüldü. Akciğer grafisinde infiltrasyon ve havalanma artışı olanlar tespit edildi. Geriye dönük olarak, olgulara hastanemizde verilen antibiyotikler kaydedildi.C. pneumoniae, C trachomatis ve C psittaci için 1/16 üzerinde İg M ve 1/64 üzerindeki !g G türeleri; Mycoplasma pneumoniae içinse 1/16 üzerindeki Ig M ve 1/128 üzerindeki Ig G türeleri çalışmada anlamlı kabul edildi. Olguların %2'sinde Chlamydia pneumoniae ile akut enfeksiyonun olduğu; geçirilmiş ya da reenfeksiyon şeklindeki olgular da dikkate alındığında, olguların % 6'sının Chlamydia pneumoniae ile enfekte olduğu saptanmıştır. Chlamydia trachomatis olguların % 3'ünde, Chlamydia psittaci ise olguların % 1'inde akut enfeksiyon şeklinde görülürken, Chlamydia trachomatis ve Chlamydia psittaci'© karşı IgG yanıtı hiçbir olguda saptanamamıştır. Üç Chlamydia türüne karşı 1/16 üzeri Ig M ve 1/64 üzeri ig G pozitifliği toplam olarak olguların % 10'unda anlamlı bulunmuştur. Mycoplasma pneumoniae IgM yanıtı 1/16 üzeri titrede olguların % 5'inde, Mycoplasma pneumoniae Ig G yanıtı 1/128 üzeri titrede olguların % 6'sında saptanmıştır. Anlamlı ig M veya Ig G yanıt birlikteliğinde ise olguların % 3' inde aktif Mycoplasma pneumoniae enfeksiyonu bulunmuştur. Olguların %18'i atipik pnömoni etkenleri olan Chlamydia pneumoniae, Chlamydia trachomatis, Chlamydia psittaci yada Mycoplasma pneumoniae ile enfekte olmuştur. Chlamydia enfeksiyonu ile Mycoplasma pneumoniae enfeksiyonunun birlikteliği hiçbir olguda saptanamamıştır. Etkenlerin cinsiyete göre dağılımında, kız olgularla erkek olgular arasında fark bulunamamıştır (p>0.05). Yaşla birlikte CP Ig G yanıtı ve toplam Chlamydia antikor yanıtı anlamlı olarak artmıştır (p<0.05). Atipik pnömoni etkenleriyle karşılaşma 2 yaştan sonra gerçekleşmektedir. öksürük ile CP Ig M, MP Ig G ile toplam olumlu Chlamydia ve MP yanıtı arasında anlamlı birliktelik saptanırken (p<0.05), atipik enfeksiyonla ateş ve solunum sıkıntısı birlikteliği arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (p>0.05). Olumlu Chlamydia pneumoniae Ig G yanıtı ve Chlamydia pneumoniae Ig M dışındaki toplam Chlamydial antikor yanıtında kardeş sayısı ile birlikte artış bulunurken (p<0.05), kardeş sayısı ile Mycoplasma pneumoniae arasında istatikse l olarak anlamlı bir ilişki bulunamamıştır(p>0.05).Olguların, şikayetlerinin başlama sürelerine, geçirilmiş pnömoni, bronşiolit ile beraberinde sinüzit, otit, üst solunum yolu enfeksiyonu olmasına; astımı veya ailesinde alerji öyküsü olmasına göre değerlendirildiğinde, olgularda atipik pnömoni etkenleri ile enfekte olma yönünden istatistiksel bir ilişki bulunamamıştır(p>0.05). Olgulara başvuru öncesi ve başvuru sonrası atipik etkenlere etkili olarak verilen antibiyotiklerle olumlu test sonuçları arasında istatiksel bir ilişki bulunamamıştır (p>0.05). CP ve MP 'e yönelik antikor pozitiflikleri ile akciğerdeki infiltrasyon bulgusu ve havalanma artışı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanamamıştır (p>0.05). Akciğer grafisi normal olan olgularda ise, CP Ig M olguların %9,5'inde olumlu bulunurken (p<0.05), toplam Chlamydial antikor yanıtı ise akciğer grafisi normal olsa da olguların %23,8 'inde olumlu bulunmuş; normal grafi bulguları ile test pozitifliği anlamlı olarak yükselmiştir (p<0.05). Mycoplasma yanıtında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır(p>0.05). Antikor pozitiflikleri ile akciğer dinleme bulguları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanamamıştır(p>0.05). Olguların, eritrosit sedimentasyon hızları, beyaz küre sayıları, hemoglobin değerleri, ortalama eritrosit hacimleri, trombosit sayıları ve polimorf nüveli lökosit, lenfosit, monosit yüzdeleri ile immünglobulin A, M, E, G değerleri ile ig G alt grupları ile olumlu Chlamydia ve Mycoplasma sonuçları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamamakla birlikte (p> 0.05), eosinofil yüzdesindeki artışla toplam Chlamydial antikor yanıtı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmış(p<0.05); ancak olumlu Mycoplasma birlikteliği bulunamamıştır. Sonuç olarak, alt solunum yolu enfeksiyonu olan olguların% 18'i atipik pnömoni etkenleri ile enfekte olup; bu etkenlerle karşılaşma 2 yaştan sonra başlamaktadır. Üç ay - 2 yaş arasında makrolid türevi antibiyotik kullanımına gerek olmadığı düşünülmüştür. Olguların yaş ve kardeş sayısı ile birlikte antikor yanıtları artarken; cinsiyetleri, öksürük dışındaki yakınmaları, fizik muayene bulguları ve laboratuvar sonuçlarıyla atipik pnömoni etkenleri arasında bir ilişki saptanmamıştır. Anahtar Sözcükler : Atipik pnömoni, MIF, Chlamydia pneumoniae, Chlamydia trachomatis, Chlamydia psittaci, Mycoplasma pneumoniae IX

SUMMARY Causes of Atypical Pneumonia in Children Followed in our Pediatric Outpatient Clinic In pediatric age group one of the most important difficulties is to define agents of the respiratory infections. Only one third of the pneumonia cases can be diagnosed by the help of culture techniques, antigen screening and serological methods. Incidence of C. pneumoniae and M. pneumoniae which have become important pathogens in respiratory tract was studied by different methods in different working groups and their roles in prolonged respiratory infections were identified. This study was made between 15 January 2001 and 15 December 2001 in the pediatric outpatient clinic of DEO hospital. One hundred children have been diagnosed as pneumonia or bronchiolitis or studied for chronic cough. Their ages ranged between 3 months and 12 years, and 65 of 100 were boys. The patients were screened for Ig M and Ig G antibody titers against C. pneumoniae, C. trachomatis, C.psittaci and M. pneumoniae by MİF method in their serum samples. History of fever, cough, respiratory distress, along with the age and number of siblings, preexisting diseases, family atopy history and administration of antibiotics before the admittance and time of the first complain were recorded. Physical examination findings, associated upper respiratory tract infections, otitis media, sinusitis infections were evaluated. Complete blood count, peripheral blood smear, ESR, serum Ig A, Ig M, Ig E, Ig G and Ig G subgroup levels were assessed. The patients with pulmonary infiltrates and increased aeration in the X ray were recorded. Titers above 1/16 Ig M and 1/64 Ig G for C. pneumoniae, C. trachomatis, C. psittaci and 1/16 Ig M and 1/128 Ig G for M. pneumoniae were accepted as significant. XTwo percent of the cases had acute C. pneumoniae infection. When the cases of reinfection were inculded, % 6 of all cases were found to be infected with C. pneumoniae. Acute infection with C. trachomatis and C.psittaci were seen in 3% and 1% of all cases respectively. We have found no Ig G response for C. trachomatis and C.psittaci at all. Total significant antibody response aganist three Chlamydia species above the values of 1/16 Ig M and 1/64 Ig G were seen in 10 % of all cases. For M. pneumoniae, Ig M titers above 1/16 and Ig G titers above 1/128 were found in 5% and 6% of all cases respectively; total significant antibody response aganist M. pneumoniae above 1/16 for Ig M and 1/128 for Ig G were found in 8 % of all cases. Eighteen percent of the cases were infected by atipical pneumonia agents, namely C. pneumoniae, C. trachomatis, C.psittaci or M. pneumoniae. Coinfection with Chlamydia and Mycoplasma was not seen in any of the cases. There were no difference between girls and boys according to sex distribution in terms of the agents(p>0.05). C. pneumoniae Ig G response and total Chlamydial antibody response were increased significantly by the age (p<0.05). Infection with atypical pneumonia agents increased significantly after the 2 years of age. There were significant relation between cough and response to C, pneumoniae Ig M, M. pneumoniae Ig G and total antibody response to Chlamydia and Mycoplasma (p<0.05). There were no significant relation between atypical pneumonia agents and fever or respiratory distress(p>0.05). C. pneumoniae antibody response except for C. pneumoniae Ig M, and C. pneumoniae Ig G response were significantly increased with number of siblings (p<0.05). There were no statistically significant relation between M. pneumoniae and sibling number(p>0.05). There were no statistically relationship between atypical pneumonia agents and begining time of the symptoms, previous pneumonia infections and bronchiolitis, associated upper respiratory tract infections, otitis media, sinusitis infections and family atopy history or asthma(p>0.05). There were no statistically significant relationship between antibiotic treatment for atypical agents that were given before and after the admittance(p>0.05). XINo statistically significant relation between C. pneumoniae and M. pneumoniae positivity and pulmonary infiltration and increased aeration was defined (p>0.05). In the group of patients with normal lung X ray, C. pneumoniae Ig M was positive in 9,5%. However, total Chlamydial antibody response was 23,8 % positive even lung X ray was normal. Test positivity was increased even when lung X ray was normal(p<0.05). There were no significant relation between Mycoplasmal response by antibody positivity and lung physical examination findings(p>0.05). There were no significant statistically relationship between ESR, WBC, MCV, hemoglobin values, platelet number, WBC differential count and serum Ig A, M, E, G, Ig G subgroups and positive Chlamydial and Mycoplasmal antibody results (p>0.05). There was significant relationship between increase in peripheral blood eosinophil percentages and Chlamydial antibody response (p<0.05), but not for Mycoplasma response (p>0.05). In conclusion, 18 % of children having lower respiratory tract infection were infected with the agents of atypical pneumonia and exposure was observed after 2 years of age. Between 3 months and 2 years there was apparently no need for antibiotic theraphy with macrolids. Antibody response against atypical pneumonia agents was related with the number of siblings and the age whereas no relationship was found with the complaints except cough, gender, physical examination and laboratory findings. Key words: Atypical pneumonia, microimmunofluorescence, Chlamydia pneumoniae, Chlamydia trachomatis, Chlamydia psittaci, Mycoplasma pneumoniae. xn