Metaclopramid`in akatizi oluşturma insidansı ve şiddetine veriliş yolunun etkisi

Abstract

ÖZET GİRİŞ Acil servise bulantı/kusma, baş ağrısı nedeniyle başvuran hastalara metoklopramid (MKP) 'i 2 dk IV hızlı infüzyon veya 15 dk IV yavaş infüzyon şeklinde vermenin akatizi insidansına, şiddetine, görülme zamanına etkisini araştırmak amacıyla bu çalışmayı planladık. METOD Tek merkezli randomize prospektif klinik çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi acil servisinde 12 temmuz 2001 ile 15 aralık 2001 tarihleri arasında yapıldı. Çalışmadan dışlama kriterleri dışında kalan ve bulantı/kusma, baş ağrısı nedeniyle MKP yapılan 17 yaş üstü bütün hastalar çalışmaya alındı. Çalışmaya ardışık olarak 320 hasta alınmıştır. Değerlendirmeye alınan 300 hastanın 235'i kadın 65'i erkekti. Bu hastaların 146'sına (%48.7) 10 mg MKP'i 2 dk IV hızlı infüzyon (hızlı infüzyon grubu), 154'üne (%51.3) ise 10 mg MKP'i 100 ml SF içinde 15 dk infüzyonla (yavaş infüzyon grubu) verildi. Hastaların yaş ve kilo ortalamaları, yavaş infüzyon ve hızlı infüzyon grubu için benzerdi. Hastaların 0 dk, 5 dk, 15 dk, 30 dk, 60 dk'daki akatizi skalası skorları hesaplandı. Bir saat sonunda hastaların şikayetlerinin geçip geçmediği evet hayır şeklinde değerlendirildi. Hasta memnuniyeti ve akatiziden başka diğer yanetkiler de çalışmamızda değerlendirildi. BULGULAR Hızlı infüzyon grubundaki 146 hastanın 36'sında (%24.7) akatizi gelişti. Yavaş infüzyon grubunda ki 154 hastanın 9 tanesinde (%5.8) akatizi gelişti. Akatizi oluşturma insidansı infüzyon grubunda hızlı infüzyon grubuna oranla daha az oldu. (p=0.000).Toplam 45 akatizinin;13'ü majör,16'sı orta, 15'i hafif akatizidir. Hızlı infüzyon grubundaki akatizi gelişen 36 hastanın 11 'inde major akatizi oldu. Major akatizi gelişme insidansı hızlı infüzyon grubunda, yavaş infüzyon grubuna göre daha fazla oldu (p=0.009 ). Oluşan akatizinin %95.5' i ilk 15 dk.da gelişti. Akatizi gelişimi ile yaş, cinsiyet, kilo, ek hastalık, alışkanlıklar, alerji, ilacın yapılış nedeni arasında istatistiksel ilişki bulunmadı. 43Yavaş infüzyon grubundaki 154 hastanın 139'unun (%90.8), hızlı infüzyon grubundaki 146 hastanın 137'sinin (%94.5) 60.dk da şikayetleri geçti. Hasta memnuniyetini ilacın veriliş şekli etkilemedi. Akatiziden başka yan etkiler açısından her iki grup arasında istatistiksel olarak bir fark olmadı. En sık görülen yan etki de her iki grupta sedasyon oldu. SONUÇ ve YORUM MKP'nin yavaş infüzyon şeklide uygulanması akatizi insidansını anlamlı derecede azaltmıştır. Majör akatizi gelişimi hızlı infüzyon grubunda daha fazladır. Uygulama süresinden bağımsız olarak akatizi ilk 15 dakikada ortaya çıkmıştır. Yaş, cins, kilo, ek hastalık, ilaç kullanımı, ilacın yapılış nedeni, alışkanlıklar ve alerji ile akatizi gelişimi arasında ilişki yoktur. MKP'yi yavaş infüzyon şeklinde uygulamak hızlı infüzyon kadar başağrısı, bulantı/kusma da etkilidir. Hasta memnuniyeti her iki grupta iyidir. Hasta memnuniyetini etkileyen en önemli faktör akatizi gelişimidir. MKP'in, PKP'e göre akatizi insidansının anlamlı derecede az olması nedeniyle acil servislerde vasküler başağrısında ve bulantıda MKP'in iyi bir tercih olacağı kanaatindeyiz. MKP hem hızlı infüzyon grubunda hemde yavaş infüzyon grubunda tansiyon arteriyel, nabız üzerine anlamlı bir değişiklik oluşturmamıştır. 44

SUMMARY INTRODUCTION: We aimed to observe the akathisia incidence, magnitude, and onset time in patients who present with nausea/vomiting and/or headache and managed either with slow intravenous (iv) infusion or bolus iv infusion of 10 mg of metoclopramide (MCP). METHODS: We made this randomized, prospective, clinical study in Dokuz Eylul University Hospital Department of Emergency Medicine between July 12, 2001 and december 15, 2001. Consecutively 300 patients were randomized in two groups which 146 of 300 patients were given 10 mg MCP iv with bolus infusion in 2 minutes (BIG) and 154 of 300 patients were given 10 mg MCP iv in 100 ml normal saline with a slow infusion (SIG) in 15 minutes. Akathisia scores were measured in 0, 5th, 15th, 30th, 60th minutes with modified Sachdev akathisia scale. RESULTS: Akathisia were observed in 36 of 146 patients (%24.7) in BIG and in 9 of 154 patients (%5.8) in SIG. Akathisia incidence is significantly smaller in SIG than in BIG (p=0.000). Major akathisia is observed in 1 1 of 36 patients in BIG and incidence of major akathisia is significantly higher than SIG (p=0.009). Percentage of akathisia in first 15 minutes in BIG and SIG were %100 and %77, respectively. Presenting symptoms resolved in 60 minutes in 139 of 154 patients (%90.8) in SIG and in 137 of 146 patients (%94.5) in BIG. There were not any statistical relations between onset of akathisia and age, gender, weight, comorbid diseases, history of allergy, and other characteristics of patients. Side effects other than akathisia did not differ in both groups. Sedation was the most common side effect in both groups. 45CONCLUSION: Akathisia is much less observed in patients who were treated with slow infusion of metoclopramide. There is no significant difference in efficacy of metoclopramide either with bolus infusion or slow infusion in patients with nausea/vomiting and/or headache. We suggest slow infusion of metoclopramide in 1 5 minutes and also close observation of patients in the first 15 minutes for the symptoms of akathisia. 46