İlkokul dönemi çocuk eğitiminde ödül-ceza yöntemleri ve istismarın incelenmesi

Abstract

I-ÖZET İzmir ili metropol alanında 25 ilkokulda, 809 4.sınıf öğrencisini içeren kesitsel analitik bir çalışma yapılmıştır. Araştırmada ilkokul dönemi çocuk eğitiminde ödül ve ceza yöntemi uygulamaları ve çocuğun istismarına yönelik davranışların belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma verilerinin değerlendirilmesinde kültürel özelliklerimiz nedeniyle erişkinlerin, olumlu davranışları sonrası çocuğun ödüllendirilmesini pek önemsemediği, bunun yanında çocuğun olumsuz davranışları sonrası ceza yöntemlerini kullanmaya daha yatkın oldukları belirlenmiştir. Anne ve babaların ödül ve ceza uygulamalarını; ailelerin sosyo-ekonomik, sosyo kültürel düzeyleri, aile tipi, evde yaşayan kişi-çocuk sayısı, anne-baba yaşı, mesleği ve eğitim durumu yarımda çocuğun cinsiyetininde etkilediği belirlenmiştir. Çocukların ifadesine göre anne, baba ve öğretmenler öncelikle sözlü ödüllendirmeyi (sırası ile %35.9, %36.2, %37.9) tercih ederlerken, cezalandırma yöntemi olarak sözlü uyan (sırası ile %29.6, %34.6, %33.0) ilk kullanıları yöntem olarak belirlenmiştir. Günümüzde çağdaş eğitimde yeri olmayan ancak çocuk istismarında temel nokta olan fizik ceza (anne %12.5, baba %14.5, öğretmen %24.7) ve dayak (anne %14.8, baba %13.9, öğretmen %14.2) erişkinlerin hala oldukça sık kullandıkları ceza yöntemleri olarak saptanmıştır.

SUMMARY This cross - sectional study was carried out on 809, 4 th class children of 25 primary school children in Izmir metropolitan area. The aim of the study is to determine behavioral patterns of child abuse and the methods of appraisal and punishment in the education of Primary School children. The data of this study has shown that children's positive behaviours were not considered important by adults, while their negative behaviours were liable to punishment. Appraisal and punishment procedures vary according to family's socioeconomical and sociocultural status; family type; parents age, profession and educational status; household number; family's child number and their gender. According to the children, parents and teachers prefer verbal appraisal (mother 35.9%, father 36.2%, teacher 37.9%), on the other hand verbal punishment was mentioned to be the first prefered method (mother 29.6%, father 34.6%, teacher 33.0%). The physical punishment (mother 12.5%; father 14.5%; teacher 24.7%) and battering (mother 14.8%; father 13.9%; teacher 14.2%) which are not compatible with contemporary educational concepts, are still considered to be punishment methods frequently used by adults.