Hemşirelerde iş doyumu ile tükenmişlik ilişkisi

Abstract

ÖZET HEMŞİRELERDE İŞ DOYUMU İLE TÜKENMİŞLİK İLİŞKİSİ Bu çalışma hemşirelerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerini belirlemek, iş doyumu ve tükenmişliği etkileyen faktörleri saptamak, iş doyumu ile tükenmişlik ilişkisini incelemek üzere tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Üniversite, SB Devlet Hastanesi ve SSK hastanelerinde, yönetici konumunda olmayan, doğrudan hasta bakımına katılan, bulunduğu kurumda en az alt ay çalışan hemşirelerin %50'sini oluşturan 258 hemşire araştırma örneklemine alınmıştır. Veri toplama aracı olarak iş doyumu ölçeği (MSQ) ile tükenmişlik ölçeği (MBI) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda; araştırma kapsamına alınan hemşirelerin genel doyum puanı (X: 3.10), içsel doyum puanı (X: 3.35), dışsal doyum (X: 2.72) olarak saptanmıştır. Bu sonuçlar hemşirelerin orta düzeyde doyumlu olduğunu göstermektedir. Hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin incelenmesi sonucunda duygusal tükenme puanı (X: 16.16), duyarsızlaşma puanı (X: 5.17), kişisel başarı puanı (X: 21.59) olarak saptanmıştır. Bu sonuçlar hemşirelerin orta düzeyde tükenmişlik yaşadıklarını göstermiştir. İş doyumu ve tükenmişlik düzeyini etkileyen faktörler çalışılan kurum, yaş, eğitim durumu, pozisyon, çalışma yılı, haftalık çalışma süresi, nöbet durumu olarak saptanmıştır. Çalışılan kuruma göre iş doyumu ve tükenmişlik düzeyinde kurumlar arası fark görülmüştür. Üniversite hastanesinin genel doyum puanı (X: 3.43) ve kişisel başarı puanı (X: 22.98) diğer hastanelere göre yüksek olarak saptanmıştır (p= 0.000). 26-32 yaş grubu hemşirelerin genel doyum ve içsel doyum puanlan yüksek, 19-25 yaş grubu hemşirelerin de duyarsızlaşma düzeyleri yüksektir. AÖF mezunu ve sorumlu hemşirelerin iş doyum düzeyi yüksek olarak saptanmıştır. 1-5 yıl çalışanlarda duyarsızlaşma, 21 yıl ve üzeri çalışanlarda kişisel basan yüksektir. 57 saat ve üzerinde çalışanlarda tükenmişlik düzeyi yüksektir. Hiç nöbet tutmayan hemşirelerde ise iş doyumu düzeyi yüksek bulunmuştur. İş doyumu ve tükenmişlik düzeyinin medeni durum ve sorumlu olunan hasta sayısı değişkenlerinden etkilenmediği görülmüştür. İş doyumu düzeyi ile tükenmişlik düzeyi arasındaki ilişki incelendiğinde iş doyumunun, tükenmişliğin alt boyutlarından duygusal tükenme ve duyarsızlaşma ile olumlu negatif, kişisel başarı ile olumlu pozitif ve orta düzeyde ilişkisi olduğu saptanmıştır. İş doyumu ile tükenmişliğin ters yönde orta düzeyde bir ilişkisi olduğu bulunmuştur. Anahtar Sözcükler: iş doyumu, Tükenmişlik, Hemşirelik

ABSTRACT THE RELATIONSHIP BETWEEN JOB SATISFACTION AND BURNOUT IN NURSES AIM: To determine the job satisfaction and burnout levels, the factors influencing these variables and the relationship between them, in a descriptive study. METHOD: The sample consisted of 258 nurses from the University Hospitals, Ministry of Health State Hospitals and Social Insurance Hospitals. This was 50% of the total number of the nurses in these hospitals who does direct patient care, has been working for more than six months and are not in the managing position Job Satisfaction Questionary and Maslach Burnout Index were used for data collection. RESULTS: The nurses general satisfaction score was (X: 3.10), whereas internal and external satisfaction scores were (X: 3.35) and (X: 2.92), showing and average satisfaction level. After the analyse of the nurses burnout levels it was determined that emotional exhaustion score, depersonalization score and personal accomplisment were (X: 16.16), (X: 5.17) and (X: 21.59) showing that nurses have an average burnout level. The factors influencing these variables were determined as the hospital type, age, educational level, position, experience, working hours and number of shifts. The nurses, who work in the University Hospitals have a higher general satisfaction (X: 3.43) and personal accomplisment scores (X:22.98) than the nurses, working in the other hospitals (p=0.000). Younger nurses had higher general satisfaction and insensibilidy scores. Nurses, graduated from distance education program and the unit manager nurses had a higher job satisfaction level. The nurses, who have been working for 1-5 years had a higher depersonalization score, whereas the nurses, who have been working more than 21 years had a higher personal accomplisment. The nurses, who worked more than >57 hours/week had a higher level of burnout whereas the nurses, who had no night shifts, had a higher job satisfaction. It was determined dhat job satisfaction and burnout levels were not influenced by the marital status, and the number of the patients, under the responsibility of the nurse. When the relationship between the job satisfaction and burnout levels were analysed it was determined that job satisfaction is inversely correlated with emotional exhaustion and depersonalization whereas it is positively correlated in an average degree with personal accomplioment. It was also determined that job satisfaction is inversely correlated with burnout in an average degree. Keywords: Job satisfaction, Burnout, Nursing