Yönetici hemşirelerin görev, yetki ve sorumluluklarını yerine getirme durumlarının incelenmesi

Abstract

ÖZET YÖNETİCİ HEMŞİRELERİN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRME DURUMLARININ İNCELEMESİ Münire TÜRKYILMAZ Sağlık insan gücü çalışmalarına ışık tutmak üzere planlanan bu araştırmanın amacı, yönetici hemşirelerin yerine getirdikleri görev, yetki ve sorumlulukları tanımlamak, yerine getirilemeyen görev ve sorumlulukların nedenlerini incelemektir. Araştırma, İzmir il merkezinde bulunan iki üniversite, altı sağlık bakanlığı, üç sosyal sigortalar kurumu, iki askeri hastane olmak üzere toplam 14 hastanede yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemine, bu hastanelerde görev yapan, başhemşire (13), başhemşire yardımcısı (45) ve sorumlu hemşirelerden (99) oluşan toplam 157 yönetici hemşire alınmıştır. Araştırmanın verileri, Aksayan tararından geliştirilen yönetim pozisyonlarına ait `hemşirelik görev tammlan formu' ' kullanılarak toplanmıştır. Yönetici hemşirelerin, `görev tammlan formu`nda listelenen görev, yetki ve sorumlulukları benimseme oranlarının yüksek, yerine getirme oranlarının ise düşük olduğu tespit edilmiştir. Yönetici hemşirelerin, daha çok yürütme ile ilgili görevleri yerine getirdikleri; planlama başta olmak üzere örgütleme, yöneltme, koordinasyon, eğitim ve değerlendirme ile ilgi görevleri daha az yerine getirdikleri saptanmıştır. Görev ve sorumlulukların yerine getirilememe nedenleri olarak görev tammlanndaki belirsizlikler ve yetersizlikler ile kaynak sınırlılıkları gibi yapısal ve mevzuatla ilgili nedenlerin yam sıra yönetici hemşirelerin değişen rollerine ilişkin hazır bulunmayışlarının da etkili olduğu gösterilmiştir. Başhemşire yardımcılarının, eğitim süreleri ile tanımlanan görevlerin yerine getirilme durumu arasında pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Eğitim süresi arttıkça başhemşire yardımcılarının görevlerini yerine getirme puanlarında artma olduğu tespit edilmiştir. Haftalık çalışma süresiyle sorumlu hemşirelerin tanımlanangörevleri yerine getirmesi arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde bir ilişki saptanmıştır (p<0.05). Çalışma saati uzayan sorumlu hemşirelerin yöneticilik fonksiyonlarım daha az yerine getirdikleri saptanmıştır. Başhemşire, başhemşire yardımcısı ve sorumlu hemşirelerin çalışma yılı, yaş, yönetici olarak görev süresi ve haftalık çalışma süreleri gibi diğer değişkenlerle yönetim görevlerinin, benimsenme ve yerine getirilme durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Anahtar Sözcükler: Yönetim, sağlık hizmetleri yönetimi, hemşirelik hizmetleri yönetimi, görev tanımları

SUMMARY INVESTIGATING MANAGER NURSES FULLFELLING THEIR JOB, QUALIFICATIONS AND RESPONSIBILITIES Münire TÜRKYILMAZ This study has been designed to contribute the health manpower planning efforts and aimed to identifity the job, qualification and responsibilities those performed successfully and to investigate the reasons for those are not, by manager nurses who work the hospital settings. The study has been carried out at 14 hospitals including two university, six health ministry, three social security ministry, and two military hospitals, in İzmir centrum. The sampling was consisted of 13 chief nurses, 45 vice-chief nurses and 99 supervisor nurses. The data has been collected from those 157 manager nurses, by means of `nursing job description form` developed for managing positions by Aksayan. The results of the study included: jobs, qualifications and resposibilities, identified in `job describition form` have been well-accepted, however poorly performed by manager nurses. Manager nurses, found to perform executive jobs well, on the other hand, they had lack of performance in jobs about organization, direction, coordination, education and evaluation. The reasons for this lack of performance were, structural and bureaucratic, like; uncertain and unsufficient job descriptions and limitations of sources. Besides manager nurses not being ready enough to their changing roles, has contributed reason. Vice chief nurses level of education has been found to have a statistically significant relationship with fullfilling identified jobs (p< 0.05). Longer education period found to be related with higher performance scores. On the contrary weekly working time was in negative and statistically significant relationship with job performance (p< 0.05). Supervisor nurses who work longer have had less performance in managing issues. Years in job, age, weekly working time and time in management position of chief nurses, vice chief nurses and supervisor nurses had no significant correlation with accepting and performing the management jobs. Key words: Management, health care management, nursing service management, job description