Orta-ağır şiddetli kronik obstrüktif akciğer hastalığında (KOAH) uygulanan pulmoner rehabilitasyonun etkinliğinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET ORTA-AĞIR ŞİDDETLİ KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞINDA (KOAH) UYGULANAN PULMONER REHABİLİTASYONUN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Fzt. Sevgi ÖZALEVLİ Amaç: Bu çalışmanın amacı; orta-ağır şiddetli Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olan olgularda erken (hastane içi) ve geç dönemde (hastane dışı) pulmoner rehabilitasyon programlarının etkisini araştırmak ve uygun bir rehabilitasyon programı oluşturmaktır. Hastalar ve Yöntem: Çalışmaya orta-ağır şidddetli KOAH tanısıyla takip edilen, yaş ortalaması 66,39±10,1 yıl olan 60 hasta alındı. Olgular randomize olarak iki gruba ayrıldı. Bir gruba (Deney grubu, n=30) medikal tedavinin yanı sıra, erken dönemde solunum egzersizleri, geç dönemde üst ekstremite egzersizleri ve yürüme programları ağırlıklı pulmoner rehabilitasyon uygulandı. Diğer grup (Kontrol grubu, n=30) sadece medikal tedavi ile takip edildi. Olgular klinikte yatışları süresince ve geç dönem 3. ayda değerlendirildi. Değerlendirmede; egzersiz kapasitesi için 6 dakika yürüme testi, akciğer fonksiyonları için solunum fonksiyon testi ve arteriyel kan gaz analizi, yaşam kalitesi için, Kronik Solunum Hastalıkları ve SF-36 Yaşam Kalitesi Anketleri, dispne şiddeti için Modifiye Borg Skalası kullanıldı. Bulgular: Erken dönemde deney grubu olgularında akciğer fonksiyonlarındaki ve yaşam kalitesindeki artışın kontrol grubuna göre daha fazla olduğu (p<0,05), egzersiz kapasitesindeki artışın ve dispne şiddetindeki azalmanın iki grupta benzer olduğu bulundu (p>0,05). Geç dönemde tüm parametrelerin deney grubunda geliştiği, kontrol grubunda ise azaldığı saptandı (p<0,05). Pulmoner rehabilitasyon uygulamalarının hastaların klinikte yatış sürelerini değiştirmediği fakat geç dönemde hastaneye başvuru sayısını azalttığı bulundu (p<0,05). Sonuç: Orta-ağır şiddetli KOAH olgularına hastane içi ve hastane dışı dönemde devamlı ve düzenli olarak pulmoner rehabilitasyon programlarının uygulanması klinik ve fonksiyonel düzelmeye yol açmaktadır. Elde edilen kazanımlar programın içeriği ile ilişkilidir. Bu konuda özellikle solunum egzersizleri, üst ekstremite egzersizleri ve yürüme programlan önemlidir. Anahtar Kelimeler: Orta-Ağır Şiddetli KOAH, Pulmoner Rehabilitasyon, Hastane İçi ve Hastane Dışı Rehabilitasyon Programları

SUMMARY THE DETERMINATION OF EFFECTIVENESS OF PULMONARY REHABILITATION THAT IS APPLIED ON MODARATE-SEVERE CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE (COPD) PT. Sevgi ÖZALEVLİ Objective: The purpose of the study was to investigate and determine the effectiveness of Pulmonary Rehabilitation (PR) program on early (inpatient) and late stages (outpatient) in the patients with modarate to severe Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) for determining the appropriate PR program. Patients And Methods: The total of 60 modarate-severe COPD patients who have the mean age of 66,39±10,1 years were enrolled in the study. The patients were divided into two groups as study and control. PR program consisted of mainly breathing exercise at early stage and upper extremity exercise and walking programs was applied longside the medical treatment to the study group while the control group was received only medical treatment. Each all patients were evaluated by using 6 minute walking test for exercise capacity, pulmonary function tests and arterial blood gase analysis for lung functions, Chronic Respiratory Disease Questionnaire and SF-36 Quality of Life Questionnaire for quality of life, and Modified Borg Scale for dyspnea and leg fatigue intensity at inpatient stage and third months after discharge. Results: Although it was found that there was a greater improvement in lung functions and quality of life after PR in the study group than control group (p<0,05), increases of exercise capacity and reduction of dyspnea intensity was the similar in both groups at early stage (p>0,05). Study group showed significant improvement in all evaluated parameters while declining of these parameters in control groups of the late stage (p<0,05). No significant difference found statistically in the length of hospitalization period. It was found that the number of application to the hospital was smaller in the study group at the late stage (p<0,05). Conclusion: We concluded that regular PR programs improves the clinicaly and functional status of the patients with modarate to severe COPD. Exercise programs especially upper extremity exercises, breathing exercises and walking program appear as on important part of the PR programs. Key Words: Modarate-Severe COPD, Pulmonary Rehabilitation, Inpatient and Outpatient Rehabilitation Programs