Deprenil ve östrojenin yaşlı dişi sıçanlarda beynin değişik bölgelerindeki antioksidan enzim aktiviteleri ve lipid peroksidasyonu düzeylerine etkisi

Abstract

ÖZET Deprenil ve östrojenin yaşlı dişi sıçanlarda beynin değişik bölgelerindeki antioksidan enzim aktiviteleri ve lipid peroksidasyonu düzeylerine etkisi MÜGE KİRAY Reaktif Oksijen Türlerinin (ROS) Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların yanı sıra biyolojik yaşlanma sürecinde de rolü olduğu düşünülmektedir. Bu durumlar bilişsel süreçleri de bozmaktadır. Selektif bir Monoamin Oksidaz-B (MAO-B) inhibitörü olan deprenilin beynin dopaminerjik bölgelerinde antioksidan enzim aktivitelerini arttırdığı ve nöron koruyucu etkileri olduğu yönünde bulgular vardır, östrojen de dopaminerjik bölgelerde ROS üretimini azaltabilen antioksidan bir hormondur. Bu çalışma, deprenil ve östrojenin yaşlı dişi sıçan beyninde antioksidan enzim aktiviteleri ve lipid peroksidasyon düzeyleri ile spasyal bellek üzerine etkilerini karşılaştırmak amacıyla planlandı. Çalışmada 24 aylık Wistar albino dişi sıçanlar kullanıldı. Tüm hayvanların överleri çıkarıldı ve iki hafta sonra rastgele gruplara ayrılarak 21 gün enjeksiyon uygulandı. Son hafta 5 gün öğrenme deneyleri ve 6. gün hatırlama deneyi uygulandı. Son enjeksiyondan 24 saat sonra dekapitasyon yapıldı. Sıçanlar; l.grup; kontrol (serum fizyolojik), ll.grup; deprenil (1 mg/kg/gün, sc), lll.grup; östradiol (40 ng/kg/gün, sc), ve IV.grup; deprenil+östradiol (aynı dozlarda) olarak gruplandırıldı. Sonuçlar SPSS programında Oneway ANOVA (PostHoc Tukey) ile değerlendirildi. Tiyobarbitürik asitle reaksiyona giren maddeler (TBARS), östradiol grubunda prefrontal korteksde kontrole göre anlamlı olarak daha düşük, striatum ve hipokampusta deprenil ve östradiol gruplarında kontrol ve kombine gruptan anlamlı olarak daha düşük bulundu. Glutatyon Peroksidaz (GPx) aktivitesi, deprenil ve östradiol gruplarının prefrontal korteksinde kontrole göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Superoksid Dismutaz (SOD) aktivitesi, deprenil+östradiol grubunda striatumda kontrole göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu, öğrenme deneylerinde, kadran zamanı değerlendirmesinde deprenil+östradiol grubunun kontrole göre performansının daha iyi olduğu görüldü. Sonuç olarak; östrojen ve deprenilin ayrı ayrı veya birlikte kullanılmalarının beynin değişik bölgelerinde antioksidan enzim aktiviteleri ve spasyal bellek üzerine olumlu etki yaptığı ve lipid peroksidasyonunu azalttığı gösterilmiştir. Anahtar kelimeler: Deprenil, östrojen, antioksidan enzimler, lipid peroksidasyonu, yaşlanma, beyin, sıçan. 7

SUMMARY The effects of deprenyl and estrogen on antioxidant enzyme activities and lipid peroxidation levels in several brain regions of aged female rats MÜGE KİRAY It's considered that Reactive Oxygen Species (ROS) play a role on Parkinson and Alzheimer diseases together with biological ageing process. Furthermore, these conditions disrupt cognitive processes.. Deprenyl is a selective inhibitor of monoamine oxidase type B (MAO-B) which increases antioxidant enzyme activities on brain's dopaminergic regions. There are some evidences that deprenyl has a protective effect on neurons. Estrogen is also an antioxidant hormone that can reduce ROS production on dopaminergic neurons. This study was performed to compare the effects of deprenyl and estrogen on antioxidant enzyme activities, lipid peroxidation levels and spatial memory on old female rat brains. In this study 24 month old Wistar Albino female rats were used. All rats were ovariectomized. They were randomly grouped and were injected for 21 days after two weeks from ovariektomy. During the last week, learning trials for 5 days and on the sixth day recall trial were implemented. After 24 hours from the last injection, they were decapitated. The rats were classified into four group; first group was control group (rats were injected physiological saline), second group was deprenyl group (rats were injected with 1 mg/kg/day s.c. deprenyl), third group was estradiol group (rats were injected with 40 ug/kg/day s.c. estradiol), and the last group was deprenyl plus estradiol (in same doses). The results were analyzed by one-way ANOVA (posthoc Tukey) in SPSS programme. In estradiol group, Thiobarbituric acid reactive substances (TBARS) levels were found significant lower compared to control group in prefrontal cortex. Besides, TBARS levels were found also significant lower in striatum and hippocampus, in deprenyl and estradiol groups compared to control and deprenyl plus estradiol group. Glutathione Peroxidase (GPx) activities in the prefrontal cortex were found significantly higher in deprenyl and estradiol group then control group. Superoxide dismutase (SOD) activities in the striatum were found significantly higher in deprenyl plus estradiol group then control group. The quadrant time performance in behavioral task, the performance of deprenyl plus estradiol group was better then control group. In conclusion, it is showed that use of deprenyl and estradiol together or alone have positive effects on spatial memory and antioxidant enzyme activities in several brain regions and reduces lipid peroxidation. Key words: Deprenyl, estragen, antioxidant enzymes, lipid peroxidation, ageing, brain, rat.