Ankilozan spondilitli hastalarda düzenli hasta eğitimi ve takibin egzersize uyum üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Ankilozan spondilitli (AS) hastaların mobilite ve fonksiyonlarının korunmasında egzersizler temel rol oynamaktadır. Tüm romatizmal hastalıklarda olduğu gibi AS'de de hastaların tedaviye uyumunun artırılması, yaşam kalitelerinin artırılması ve hastalıkla başa çıkabilmelerine yardımcı olmak için eğitim oldukça önemlidir. Bu çalışmada AS'li hastalarda düzenli hasta eğitimi ve takibin egzersize uyum üzerine etkileri araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma Aralık 2002-Aralık 2003 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İmmünoloji-Romatoloji Bilim Dalfnda yapılmıştır. Çalışmanın başlangıcında 40 hasta değerlendirilmiş ve rasgele iki gruba ayrılmıştır. Her iki grupta yer alan hastalara, ilk değerlendirmede hastalıklarıyla ilgili birebir hasta eğitimi ve kitapçık verilmiştir. Hastalara ayrıca standardize edilmiş bir ev egzersiz programı verilip, her bir egzersizi günde bir kez on tekrarlı yapmaları ve kendilerine verilen egzersiz günlüğüne yaptıkları her egzersizi işaretlemeleri istenmiştir. Çalışma grubunda yer alan hastalar 6 ay boyunca her ay düzenli değerlendirilirken, kontrol grubu sadece çalışmanın başlangıcında ve sonunda değerlendirilmiştir. Her kontrolde hastaların mobilite indeksleri, hastalık aktivite ve fonksiyonları ile egzersiz uyumu için günlükleri değerlendirilmiştir. Çalışma grubunda yer alan 3 hasta ile kontrol grubunda yer alan 5 hasta takip vizitlerine gelmedikleri için çalışmadan çıkarılmışlardır. Altıncı ay sonunda çalışma grubunda egzersiz uyumu anlamlı şekilde değişmezken, kontrol grubunda egzersiz uyumunun anlamlı şekilde azaldığı bulundu (1. ay sonunda egzersiz uyumu %57.8 ve 6. ay sonunda %22.06 ve p=0.000). Çalışma grubunda altıncı ay sonunda parmak ucu-yer mesafesi (p=0.005), torakolumbal lateral fleksiyon (p=0.04), oksiput duvar mesafesi (p-0.042), Dougadas Fonksiyonel Index (p=0.021), Bath Ankylosing Spondylitis Metrology Index (p=0.004) kontrol grubunda ise torakolumbal lateral fleksiyonda (p=0.007) ve oksiput duvar mesafesinde (p=0.042) anlamlı iyileşme olduğu saptandı. Ancak takip edilen parametrelerin, başlangıca göre çalışma sonunda değişimleri karşılaştırıldığında iki grup arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bu çalışma sonunda düzenli takip ve eğitimin egzersiz programına uyumu artırdığı saptanmıştır. Aylık takip; mobilite ve fonksiyonel kapasitede daha fazla iyileşmeye neden oluyor gibi görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Ankilozan spondilit, egzersize uyum, hasta eğitimi

SUMMARY Exercise has a vital role in the protection of mobility and function in AS. Like all the other rheumatismal diseases, increasing patients compliance to treatment is very important on quality of life and coping with the disease for AS patients. In this study it was aimed to assess the affects of patient education and regular follw ups on exercise compliance in AS. The study took place between December 2002- December 2003 at Dokuz Eylül University Faculty of Medicine, Rheumatology-Immunology Department. 40 Patients were assessed at the begining of the study and randomely divided into two groups. Both of the groups were instructed at their initial assessment with one-to-one educational strategy and were given a booklet about Ankylosing Spondylitis. Patients were also prescribed a standardized home exercise program, and were asked to perform each exercise 10 times a day and to mark the given diary for each exercise. Study group was assessed every month for six months and the control group was only seen at the begining and at the end of the study. At each control time patients mobility index, disease activity and function and exercise diaries for exercise compliance were assessed. Three patients from the study group, and five patients from the control group were substracted from the study, because of poor attendance to follow- ups. At the end of six month, although exercise compliance didn't change at the study group there was a significant decrease at the control group (Exercise compliance was %57,8 at first month and %22,06 at sixth month). At the end of sixth month study groups fingertip-to-floor distance (p=0,005), thoracolumbal lateral flexion (p=0,04), occiput-wall distance (p=0,042), Dougadas Functional Index (p=0,021), Bath Ankylosing Spondylitis Metrology Index (p=0,004), and control groups thoracolumbal lateral flexion (p=0,007) and occiput-wall distance (p=0,042) improved significantly. But at the end of the study when parameters were compared there was no significant difference in two groups. With this study it was concluded that the regular follow ups and patient education has positive effects on exercise compliance. It seems like; the regular follow-ups cause better improvement on mobility and functional capacity. Key Words: Ankylosing Spondylitis, exercise compliance, patient education.