Bekar kadınların aile planlaması bilgilerini etkileyen etmenler

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı, İlıca Sağlık Ocağı Bölgesi 'ndekı 15-49 yaş bekar kadınların aile planlaması (ÂP) yöntem kullanımlarını bilme durumlarının ve bunu etkileyen etmenlerin saptanmasıdır. Kesitsel ve analitik tipte planlanan araştırmada, evrendeki 1,197 birey, 15-49 yaş kadın kartlarındaki sıralarına göre kaydedilmiş, oluşturulan listeden sistematik örnekleme yöntemiyle 171 kadın seçilmiştir. Sonuçta 167 bireye (% 97.7) ulaşılmıştır. Kadınların ÂP yöntemlerinin doğru kullanımlarını etkileyen etmenler; kişiye ve aileye ilişkin sosyo-ekonomik etmenler, hizmete ilişkin ve cinsel yaşama ilişkin etmenler olarak öngörülmüştür. Belirlenen değişkenlerle ilgili veriler, yüz-yüze görüşme ve `kapalı zarf yöntemi` ile toplanmıştır. Bekar kadınların %46.2'si yöntem kullanımını doğru bilmektedirler. Kullanımı bilinen yöntemler sırasıyla hap ve kondomdur. Kadınların sadece % 6.6'sı ÂP danışmanlığı almıştır. En çok danışmanlık alınan yer özel muayenehanelerdir. Danışmanlık almama nedeni olarak en sık oranda `gerek duyulmaması` ifade edilmiştir. Kadınların %66.7'si danışmanlık alınacak yeri bilmemektedir. En çok bilinen danışmanlık alınacak yer ise sağlık ocaklarıdır. Kadınların ÂP yöntemlerine ilişkin en önemli bilgi kaynaklan arkadaştır. Kadınların ÂP eğitimi almak istedikleri birinci yer ise sağlık kurumlarıdır. Kadınların %13.2'sinin cinsel yaşamları aktiftir. İlk ilişki yaşı ortalamaları 20.3'tür. Cinsel yaşamları aktif olanların %50'si ilk cinsel ilişkilerinde yöntem kullanmıştır. %54.5'i verinin toplandığı tarihte ÂP yöntemi kullanmaktadır. Cinsel aktif kadınların geçmiş dönemde %86.4Jü gebeliği önleme amaçlı yöntem kullanmıştır. En çok kullanılan yöntemler sırasıyla kondom ve haptır. Yöntemler en çok eczanelerden (%50.0) sağlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, bekar kadınların yaşı, öğrenimi, aylık geliri, sağlık güvencesi varlığı, aile tipi, annenin öğrenimi, annenin çalışma durumu ve babanın öğreniminin ÂP yöntemlerinin doğru kullanımını bilmeyi anlamlı düzeyde vııetkilemediği ancak ÂP danışmanlığı almış olma, ÂP danışmanlığı alınacak yeri bilme ve cinsel aktif olmanın AP yöntemlerinin doğru kullanımını bilmeyi anlamlı düzeyde artırdığı saptanmıştır. Sonuçta, İlıca Sağlık Ocağı Bölgesi'nde bekar kadınların ÂP yöntemlerinin doğru kullanımlarını bilme ve ÂP danışmanlığı alma oranlarının düşük olduğu saptanmıştır. Ayrıca kadınların büyük kısmı, son bir yıl içinde, ebe tarafından ziyaret edilmemiştir ve çoğu danışmanlık alabilecekleri yeri bilmemektedir. Bu nedenle sağlık ocağı ebelerine, danışmanlık için kadınların cinsel yaşamlarının aktif olmasının gerekmediği konusunda eğitim verilmeli, ev ziyaretleri sırasında bekar kadınlara mutlaka AP danışmanlık ya da ÂP danışmanlığını nerelerden alabileceklerine ilişkin bilgi vermeleri sağlanmalıdır. Anahtar sözcükler: bekar kadın, aile planlaması, aile planlaması yöntem kullanımı vııı

ABSTRACT The objective of this study was to determine the level of knowledge on family planning (FP) methods use and the factors affecting this condition in unmarried women in Ilıca Health Centre. The study population in this cross sectional and analytic study was 1,197 women aged 15-49 years. The study group consisted of 171 women who were selected from the records of İlıca Health Center using the systematic sampling method. Eventually, 167 individuals (97,7 %) were included in this study. individual and familial socio-economic factors and the factors related with healthcare services and sexual life were considered as the factors affecting the correct use of FP methods. Data on these variables were collected by face to face interviewing and by `closed envelope method`. 46.2% of the unmarried women knew how to use FP methods correctly. The most common known methods were pill and condom. Only 6.6% of the women had taken any FP counselling. The private clinics were the places that most of the women were given advice. The most common reason for not taking any counseling has been stated as `unnecessary`. 66.7% of women did not know the place to take counselling. The health centers were the most known places for FP counseling. The most important information sources of women about the FP methods were their friends. The first place where women wanted to learn about FP methods was a health institution. 13.2% of the women were sexually active. The average age of first sexual intercourse was 20.3. 50.0% of sexually active women used a contraceptive method in their first sexual intercourse. 54.5% of women were using a FP method by the time of data collection. 86.4% of sexually active women used a contraceptive method in the past. The most used methods were condom and pill, respectively. The FP materials were mostly provided from pharmacies (50.0%). IXAccording to data analyses, it has been determined that age, education, income, presence of health security, family type, mother's education, mother's occupational status and father's education did not influence knowledge of correct use of the FP methods significantly. However, having FP counselling, knowing the place for FP counselling and being sexually active significantly increased knowledge of correct use of FP methods. In conclusion, it has been determined that the percentage of knowledge on correct use of FP methods and taking FP counseling in unmarried women is low in Ilıca Health Center District, in addition, most of the women have not been visited by midwives in the last one year and majority of the women did not know any institution where they could take the counselling. Therefore, midwives of the Health Centre should be trained for comprehensive FP counselling during their home visits for all the women regardless of their marital status. Midwives should also provide the information on the place that women could apply for counselling in their district.