Aynı yaş gruplarında farklı sosyal çevrelerde yaşayan geriatrik olgularda fonksiyonel düzeylerinin karşılaştrılması ve her iki ortamda fonksiyonel düeyleri etkileyen etkenlerin belirlenmesi

Abstract

ÖZET AYNI YAŞ GRUPLARINDA FARKLI ORTAMLARDA YAŞAYAN GERİATRİK OLGULARDA FONKSİYONEL DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI VE HER İKİ ORTAMDA FONKSİYONEL DÜZEYLERİ ETKİLEYEN ETKENLERİN BELİRLENMESİ FZT. ALİ ALPER GEREN Giriş: Yaşlı bireyin yaşadığı yerdeki mimari düzenlemeler gibi fiziksel koşullar, bulundukları sosyal ortam ve fiziksel, sosyal aktivitelere katılımı yaşlı bireyin fonksiyonel, performans ve bağımsızlık düzeyini etkilemektedir. Amaç: Bu çalışmanın amacı aynı yaş gruplarında, ev ortamında ve huzur evinde yaşayan yaşlı bireylerin fonksiyonel düzeyleri arasında fark olup olmadığım araştırmak ve her iki ortamda fonksiyonel düzeyleri etkileyen faktörleri belirlemektir. Gereç- Yöntem: Çalışmaya, Ocak 2004 - Nisan 2004 tarihleri arasında, Manisa Turgutlu Huzurevinde ve Turgutlu bölgesinde evlerinde ikamet eden 32'si huzurevinde yaşayan, 32'si ev ortamında yaşayan toplam 64 yaşlı birey dahil edilmiştir. Çalışmaya ağır sistemik veya mental bozukluğu bulunanlar, gönüllü olmayanlar, 65 yaş altında olan yaşlı bireyler dahil edilmemiştir. Yaşlı bireylerin demografik özellikleri kaydedilmiş, mobilite performansının değerlendirilmesinde 30 saniye sandalyeden kalkma testi, denge performansının değerlendirilmesinde statik denge testleri, fonksiyonel performans değerlendirmesinde 6 dakika yürüme testi ve fonksiyonel bağımsızlık düzeyinin değerlendirmesinde Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçümü (FİM) kullanılmıştır. Huzurevi ve ev ortamında yaşayan yaşlı bireylerin sayım ile elde edilen verileri Ki- Kare testi, ölçüm ile elde edilen verileri ise Student-t testi ile karşılaştırılmıştır. Fonksiyonel bağımsızlık düzeyini etkiyen faktörlerin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuç: Huzurevi ve ev grubunda fiziksel özellikler, mobilite, denge, fonksiyonel performans ve fonksiyonel düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark 4bulunmamıştır (p>0.05) Ev grubu FİM skorunun (125.25 ± 2.52 puan) huzurevi grubu skorundan {116.94 ± 10.65 puan) daha yüksek olduğu, ve aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Huzurevi grubunda FİM skoru ile yaş, vücut kitle indeksi (VKİ), eğitim düzeyi, huzurevinde kalma süresi, fonksiyonel performans ve mobilite performansı arasında korelasyon bulunmuş (p<0.05), diyabet, hipertansiyon (HT) ve denge performansı arasında korelasyon bulunmamıştır (p>0.05). Ev grubunda FİM skoru ile yaş, fonksiyonel performans, mobilite performansı ve denge performansı testlerinden sadece ayakta dik durma testi arasında korelasyon bulunmuş (p<0.05), VKİ, eğitim düzeyi, HT varlığı, diyabet varlığı ve diğer denge performansı test sonuçları arasında korelasyon gözlenmemiştir (p>0.05). Tartışma: Çalışmanın sonucunda, huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin ev ortamında yaşayan bireylere göre fonksiyonel bağımsızlık düzeyinin daha düşük olduğu ve huzurevinde düşük aktivite düzeyi ve huzurevinde kalma süresinin bunu etkilediği görülmüştür. Farklı sosyal çevrelerde yaşayan yaşlı bireylerin fonksiyonel düzeyleri hakkında veri oluşturulması, yaşlıların genel sağlık düzeyinin devam ettirilebilmesi için önlem alınması, tedavi ve rehabilitatif yaklaşımların belirlenmesine katkı sağlayacaktır. Anahtar Kelimeler: Yaşlı birey, huzurevi, fonksiyonel düzey

SUMMARY COMPARISON OF THE FUNCTIONAL STATUS OF GERIATRIC PEOPLE LIVING IN DIFFERENT ENVIRONMENT AND DETERMINATION OF THE FACTORS EFFECTING FUNCTIONAL STATUS ALİ ALPER GEREN, PT. Introduction: The physical conditions like architectural modifications and the social atmosphere that the elderly people are in and participating physical and social activities effects on the functional status of elderly. Purpose: The aim of this study was to determine the difference of the functional status of elderly people living in community dwelling and in home and to identify the factors effecting on functional status. Method and subjects: 64 elderly were included to this study (32 elderly people living in institutional community dwelling of Turgutlu and 32 elderly people living in their homes resides in Turgutlu region)between January and April 2004. People who had any severe systemic or mental disorders, aged less than 65 years old and unvolunteers were excluded from the study. Demographic data of the elderly people had been recorded and mobility performance was measured by 30 sec. timed get up, balance performance was measured by static balance tests, functional performance was measured by 6 min. walk test and functional status was assessed by Functional Independency Measurement (FIM) instrument. The data acquired by enumerational values have been analysed by means of Chi Square Analysis and measurable data of the elderly analysed by Student-t test. Pearson Correlation Analysis was used to determine the facts correlating with FIM scores. All statistical analysis were calculated by SPSS for Windows 1 1.0 Statistics Programme. Results: No difference have been observed among demographic, physical properties, mobility, balance and functional status between community dwelling and home groups (p>0.05). It has been determined that the FIM score of the home group (125.25 + 2.52 points) was greater than the community dwelling groups (1 16.94 ± 10.65 points) and the difference was significant (p<0.05).At community dwelling group, FIM score was correlated with age, body mass index (BMI), education level, longer staying time at community dwelling, functional performance and mobility performance (p<0.05) but not with having diabetes, hypertension (HT) and other balance performance tests (p>0.05). At home group, FIM score was correlated with age, functional performance, mobility performance and only with one of the balance performance tests (side by side stance) (p<0.05). FIM score wasn't correlated with BMI, education level, having either HT or diabetes and other balance performance tests (p>0.05). Conclusion: As a result of this study, it has been observed that functional independency status of elderly living in community dwelling was worse than the home group, and lower activity level and longer staying time at community dwelling were the facts. Acquiring data about the functional status of elderly could provide information needed to keep up health status of elderly, identify the therapeutic and rehabilitative strategies. Key words: Elderly, community dwelling, functional status