4207 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra kişilerin sigara içme davranışları üzerinde oluşturduğu etkinin saptanması

Abstract

4207 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden sonra kişilerin sigara içme davranışları üzerinde oluşturduğu etkinin saptanmasıAMAÇ: Ülkemizde, 19 Temmuz 2009 tarihinde yürürlüğe giren, 4207 sayılı yasada değişiklik yapan 5727 sayılı ?Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun? sonrasında İzmir halkının yasa hakkındaki görüşleri, çevresel tütün dumanı maruziyeti, sigara bırakma oranları ve yasa sonrası sigara içme alışkanlıklarında meydana gelen değişimlerin belirlenmesi amaçlandı.YÖNTEM: İzmir nüfusunu örnekleyeceği düşünülen toplam 600 hane Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, 2 aşamalı sistematik küme örneklemesi yoluyla seçilmiştir. Hanelerde 47 soruluk bir anket çalışması gerçekleştirildi.BULGULAR: Katılımcıların %53,7'si kadın, %46,3'ü erkek olup yaş ortalaması 41,5±15,6'di. Sigara içmekte olan 232 (%39), hiç içmemiş 257 (%42) ve sigarayı bırakmış 111 kişi (%19) bulunmaktaydı; erkekler kadınlara göre daha fazla sigara içiyordu, nikotin bağımlılık düzeyi (NBD) daha yüksek olanlar ve erkekler sigaraya daha erken yaşlarda başlıyorlardı (sırasıyla; p=0.0001, 0.033 ve 0.0001). Sigara dışı tütün ürünleri, en çok erkeklerde, 35 yaş altı ve lise-üniversite mezunlarında kullanılıyordu; en çok tercih edilen ürün nargileydi. Kadınlarda sigara bırakabilme durumu erkeklere göre anlamlı olarak daha fazlaydı (p=0,006). Sigara içmekte olanların %70,7'si sigarayı bırakmayı düşünüyordu. Bilimsel olarak etkili olduğu kanıtlanmış olan yöntemler % 53,8 olarak kullanılmıştı. Sigara içicilerinin %93,9'u evde sigara içiyorken, sigara içmeyenlerin %35,1'i evde, %14,9'u araçta, %14,4'ü iş yerinde pasif maruziyete uğruyordu. 18 yaş altı çocuğu olanların %42,6'sı evdeki çocuklar için pasif maruziyet oluşturuyorlardı. 600 kişinin %98'i yasadan haberdar, % 91,5'i yasayı destekliyordu. Kadınların yasayı destekleme oranı (%95,3) erkeklere göre (%88,5) istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha fazlaydı (p=0,002). Sigarayı bırakmış olanların %42'sı yasayla bunu başarmıştı; içicilerin %36,6'sı ise yasa sonrası bırakmayı düşünmeye başlamıştı. Yasadan sonra sigarayı azaltma ve bırakma; yasayı destekleyenlerde, kadınlarda ve NBD düşük olanlarda yüksekti.Yasayla bırakma/azaltma nedenleri arasında en çok alan kısıtlanması, maddiyat ve pasif maruziyet yer almaktaydı. Kişilerin yasa sonrasında içtikleri sigara sayısında, yasa öncesine göre ortalama 3,19 adet azalma olmuştu. Yasadan sonra kapalı alana gitme sıklığı %62,2'sinde değişmemiş, %27'sinde artmış ve %10,8'inde azalmıştı.Yasanın ihlal edilme oranı % 32,3 (erkeklerde ve NBD yüksek olanlarda fazla) idi, bu kişilerin sadece %21,3'ü uyarılmıştı.Yasayı destekleyenlerin %96,4'ü yasanın başarılı ve yeterli olduğunu düşünüyordu; desteklemeyenler ise yasanın değiştirilmesini istiyorlardı.SONUÇLAR: İzmir halkında sigara içme prevalansı Türkiye ortalamasından yüksekti. Sigaraya başlama yaşı 18 yaşın altında bulunmuştu. Sigara dışı tütün ürünü kullanımı, giderek artmakta olan bir sorundur. Sigara içenlerin büyük çoğunluğu sigarayı bırakmak istediğini ve verilecek tibbi hizmetden faydalanabileceklerini belirtmişlerdi. Bırakmayı denemiş kişilerin küçük bir kısmının destek tedavisi aldığı düşünülürse, doğru bir planlama ile daha çok kişinin sigarayı bırakabileceği öngörülmüştür. Sigarayı bırakmayı düşünenlerin bu kararlarında öncelikle, çoğunluğun haberdar olduğu ve destek verdiği yasanın etkili olduğu gözlendi. Yasanın, özellikle kadınlarda daha etkili olduğu ve sigara içme oranıyla içilen sigara sayısını azalttığı gözlenmiştir. Yasa ile kamusal alanlarda çevresel tütün dumanı maruziyeti önemli oranda engellense de evlerde, araçlarda ve işyerlerinde pasif maruziyetin önüne geçilemediği bir gerçektir.Yasanın zaman zaman ihlal edilmesine rağmen, ihlali gerçekleştirenlerin yeterince uyarılmaması dikkat çekicidir. Sonuç olarak, mevcut yasa ile ülkemizde tütün bağımlılığı konusunda çok önemli adımlar atıldığı saptanmış olup hem yasanın kapsamının genişletilmesi, hem de yaptırımlarının uygulanması konusunda gerekli adımların atılmasıyla beraber çok daha olumlu gelişmeler gözlenebileceğini düşünmekteyiz.

The changes in smoking related behaviours, second hand smoke and smoking cessation after the smoking ban in IzmirAIM: The aim of the study is to determine the views about law, the change of second hand smoke quantity, the variation of smoking cessation after and before the law, people?s smoking related behaviours and the factors associated with all these changes after the publishment of law which prohibits use of tobacco products in closed public areas.MATERIAL AND METHODS: Questionnaire including 47 questions was performed to 600 people, whose house adresses were selected by Turkey Statistics Instutition to present the overall Izmir city population. SPSS packet programme used for analyses.RESULTS: 53,7% of participants were female and 46.3% was male; the mean age was 41,5±15,6. 232 were smoking (39%), 257 were never smoked (42%) and 111 quited smoking (19%). Men were smoking more than women (p=0.0001). Men and participants with higher nicotine dependence levels started smoking at early ages (p=0.033 and 0.0001 respectively). Tobacco products except cigarette were mostly used by men, people younger than the age of 35 and with high educational level; water pipe was the most popular of this gropu. The smoke cessation percentage of women was statistically significantly higher than men (p=0.006). 70.7% of active smokers were thinking about quitting, but only 12,8% of participants who tried to quit had admitted cessation therapy. Methods which had been proved scientificly were chosen with the percantage of 53.8%. 93.9% of active smokers were using cigarette at homes. Non-smokers were exposed to second hand smoke at homes; 34.1%, at vehicles:14,9%, at work places:14,4%. Participants having children younger than 18 age were using tobacco products at home with the percantage of 42.6%. 98% of all participants were aware of the law and 91.5% of them were supporting it. The law support of women (95,3%) was statistically significantly higher than men (88.5%) (p=0.002). 42% of participants who succeeded in quitting had managed it after the ban; and 36,6% of active smokers started to think about quitting also after law in force. The state of quitting and reducing smoking was higher in women and people with low NDL. Restriction of areas, rise of prices and effects of second hand smoke were the most popular reasons of reducing or quitting smoking after the law. 26% of active smokers reduced the number of cigarettes per day after the law. The number of cigarettes smoking in one day was reduced by 3.19 cigarettes per day. The frequency of going to closed public areas did not change in the big part of participants 62,2(%); it was increased in 27% and decreased in 10,8% of participants. The rate of violation of the ban was 32,3% which was higher in men and people with high NDL. Only 21,3% of violators were warned. 96,4% of supporters of the law was finding law successful and sufficient. But most participants dedicated that improvements about law should be performed.CONCLUSION: The frequency of smoking was higher than Turkey?s avarage in İzmir. The mean age of starting smoking was below the age of 18. Use of tobacco products except cigarette may be an emerging problem particularly in youngers. A big amount of participants thinks about quitting, and the law is thought to have important effect on this decision. They also want medical help about quitting. The ban seems to have more effects in women; the number of cigarette per day was reduced with a statistically significant value. Second hand smoke has reduced mostly in public areas with ban, but law must be enlarged to prevent SHS at private areas such as houses, vehicles, workplaces. More improvements about law must be performed. As a result; the ban encouraged smokers to quit and reduced SHS at public areas. We believe that paying more attention for law sanction and extending the borders of law and reviewing the ban, will make our country more smoke free from now.