Sağlık hizmetlerinin kullanımını etkileyen etmenlerin incelenmesi

Abstract

Bu çalısma saglık hizmetlerinin kullanımına etki eden etmenlerin belirlenmesi amacıylayapılmıstır.Tanımlayıcı olarak planlanan arastırma Aralık 2006-Mayıs 2007 tarihleri arasında EsentepeSaglık Ocagı Bölgesi'nde 210 kadın ile yürütülmüstür. Çalısmada; bireylerin sosyo-demografiközellikleri, algılanan saglık durumları ve saglık hizmetlerinin kullanımını kapsayan anket formlarıkullanılmıstır. Arastırmanın bagımlı degiskeni saglık hizmetlerinin kullanımı, bagımsızdegiskenleri hane reisinin isi, gelir, egitim, sosyal güvence ve algılanan saglık durumudur.Verilerin degerlendirilmesinde ki-kare ve lojistik regresyon analizi kullanılmıstır.Bu çalısmada; hane reisinin isi %59 oranında düsük sosyal statülü oldugu, kadınların%46.2'si ilkokul mezunu oldugu, %57.1'sinin gelir giderden az ve %69.5'inin sosyal güvencesininolmadıgı saptanmıstır. Kadınların genel saglık algısı %61.9 oranında kötü olup koruyucu saglıkhizmetlerini kullanma oranı %51.9, tedavi edici saglık hizmetlerini kullanma oranı % 61' dir.Koruyucu saglık hizmetlerinin kullanımını yüksek statülü is 2.91 kat (p<0.01), gelirin yüksekolması 1.91 kat (p<0.05) ve sosyal güvencenin olması 2 kat (p<0.01), tedavi edici hizmetlerinkullanımını ise yüksek statülü is 0.51 kat (p<0.01) ve sosyal güvencenin olması 2.31 kat (p<0.001)artırmaktadır. Algılanan saglık statüsünün hizmet kullanımını etkilemedigi belirlenmistir (p>0.05).Elde edilen bulgular dogrultusunda hemsireler bakım verdigi kisiler içinde sosyal statüsüdüsük olan bireylere öncelik vermeli, is bulma kurumlarına yöneltmeli veya ev ortamındaolanaklarını degerlendirerek üretim sürecine katmalı, gelir seviyesi düsük olan kadınlara koruyucusaglık hizmetlerinin sunumunda öncelik olusturmalıdır. Hemsireler saglık güvencesi olmayanbireylere yesil kart çıkartmalıdır.

The aim of this study was to investigate factors which affect the use of health carefacilities.This is a descriptive study and was conducted on 210 women presenting to Esentepe HealthClinic between December 2006 and May 2007. Questionnaires composed of questions about sociodemographicfeatures, perceived health status and the use of health care facilities were used tocollect data. The dependent variable tested was the use of health care facilities and independentvariables tested were occupation of the breadwinner in each household, income, education, healthinsurance and perceived health status. Chi-square test and logistic regression analyses were usedfor data analyses.The breadwinner had a low social status in 59% of the households, 46.2% of the womenwere primary school graduates, 57.1% had an income less than their expenses and 69.5% did nothave a health insurance. Sixty-one point nine percent of the women had a poor perceived healthstatus, 51,9% used preventive health care facilities and 61% used treatment facilities. A goodwell-paid job, high income and health insurance increased the use of preventive health carefacilities by 2,91 times (p<0.01), 1.91 times (p<0.05) and 2 times (p<0.01) respectively. A goodwell-paid job and health insurance increased the use of treatment facilities by 0.51 times (p<0.01)and 2.31 times (p<0.001) respectively. However, they did not affect perceived health status(p>0.05).In view of the results of this study, it can be recommended that nurses should give priority topeople with a low social status in the delivery of health care facilities, direct them to job centres orhelp them to be productive at home and provide preventive health care facilities particularly forwomen with a low income. Individuals without a health insurance should be offered free healthcare as well.