İlk kez geliştirilecek olan dokuz eylül zihin teorisi ölçeğinin (DEZTÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Amaç: Diğer insanlara zihinsel durumlar atfetme yeteneği olarak bilinen Zihin Teorisi, otizm ve şizofrenide geniş çaplı olarak çalışılmış bir kavramdır. Ancak, literatürde yapılmış çalışmalarda eksikliği sıklıkla belirtilmesine rağmen, bu yeteneği tüm yönleriyle değerlendirebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, literatürde kullanılmış örneklerinden hareketle geliştirilmiş ?Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği?nin sağlıklı gönüllüler ve şizofreni hastalarında geçerlik ve güvenirliğini saptamaktır.Yöntem: Çalışma 197 sağlıklı gönüllü ve DSM IV ölçütlerine göre Şizofreni tanısını karşılayan 88 hasta grubundan oluşan toplam 285 kişilik bir örneklem ile yapıldı. Sağlıklı gönüllülere ve şizofreni hastalarına sosyodemografik veri formu, Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği (DEZTÖ) ve Empatik Beceri Ölçeği (EBÖ) uygulandı.Bulgular: Çalışmada elde edilen bulgular, DEZTÖ'nün şizofreni hasta grubunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu konusunda kanıtlar sağlamıştır. DEZTÖ ile EBÖ, sağlıklı gönüllü grubunda istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki göstermezken (r=0.039, p>0.05); iki ölçeğin şizofreni hasta grubunda korelasyon gösterdikleri (r=0.42, p<0.01) bulundu. Sağlıklı gönüllü grubunda DEZTÖ'nün iç tutarlılığının (r=0.67), görüşmeciler arası güvenirliğinin (r=0.99) ve test-tekrar test güvenirliğinin (r=0.80) oldukça yüksek olduğu gösterildi. Ayrıca, DEZTÖ'nün sağlıklı gönüllüler ile şizofreni kontrol grubu arasında ayırt ediciliğinin olduğu (p<0.05) gösterildi. DEZTÖ'nün şizofreni popülasyonunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu; ancak sağlıklı gönüllü grubunda, zihin teorisi yeteneğine daha yakın bir özelliği değerlendiren bir ölçekle geçerliğinin yeniden değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldı.Sonuç: Bu çalışmayla, ilk kez geliştirilen Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği'nin şizofreni popülasyonunda psikometrik özelliklere sahip bir ölçüm aracı olduğu gösterildi. Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği'nin yetişkin sağlıklı popülasyonunda geçerliğinin yeniden değerlendirilerek kullanılabileceği; şizofreni ve otizm olmak üzere çeşitli yetişkin psikopatolojik popülasyonlardaki çalışamalar ve zihin teorisinin nöral temellerinin gösterileceği nörogörüntüleme çalışmalarına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.Anahtar Sözcükler: Zihin teorisi, Zihin Teorisi Ölçeği, şizofreni, otizm

Introduction: Theory of mind, known as the ability to attribute mental states to other people, is a notion that has been widely studied in autism and schizophrenia. However, despite it has been emphasized about the lack of an instrument to asses theory of mind, a reliable and valid index that can asses all aspects of theory of mind doesn?t exist in literature. The aim of this study was to demonstrate validity and reliability of ?Dokuz Eylül Theory of Mind Index? in healthy volunteers and schizophrenia patients, which has been developed from the examples in the literature.Method: Our sample consisted of a total of 285 volunteers, including 197 healthy volunteers and 88 schizophrenia patients who met DSM-IV criteria for schizophrenia. Sociodemographic data form, Dokuz Eylül Theory of Mind Index (DEToMI) and Empathic Skill Index (ESI) were administered to healthy volunteers and patients with schizophrenia.Results: Evidence about reliability and validity of DEToMI in schizophrenia group was founded in this study. Correlation between DEToMI and ESI was not founded in healthy volunteer group (r=0.039, p>0.05); but the correlation in schizophrenia group was r=0.42 (p<0.01). DEToMI has an acceptable internal consistency (0.67); inter rater reliability (r=0.99) and test-retest reliability (r=0.80). And also, high differentiation capacity between healthy volunteers and schizophrenia control group was founded (p<0.05). It has been concluded that DEToMI is a valid and reliable index which can be used in schizophrenia population and the validity of DEToMI must be demonstrated with an other index in healthy volunteer group.Conclusion: Dokuz Eylül Theory of Mind Index has demonstrated psychometric properties in schizophrenia population in this study. Dokuz Eylül Theory of Mind Index would be contributed studies of theory of mind in adult healthy population after its validity study with an other index; and studies of theory of mind and its relationship between schizophrenia and autism symptoms and studies of neural basis of theory of mind.Key Words: Theory of Mind, Theory of Mind Index, schizophrenia, autism.