Karaciğer transplantasyonu öncesi ve sonrası yaşam kalitesinin incelenmesi

Abstract

Amaç: KT öncesi ve sonrası üçüncü ayda yaşam kalitesi ve etkileyen etmenlerin incelenmesidir.Yöntem: Tanımlayıcı tasarıma uygun yapılan bu araştırmaya, mayıs 2007- haziran 2008 tarihleri arasında iki üniversite hastanesinde canlı ve kadavra donörden KT uygulanan hastalar alınmıştır. Araştırmada, kurumdan, hastalardan yazılı izin ve etik kuruldan onay alınmıştır. Örnekleme alınma kriterleri Türkçe iletişim kurulabilmesi ve bilişsel fonksiyonlarının yeterli olmasıdır. Dışlama kriterleri ise psikiyatrik hastalık tanısı alması ve fiziksel sınırlılığının olmasıdır. Hastaların yaşam kalitesi Nottingham Sağlık Profili ve tanımlayıcı özellikleri Hasta Tanılama Formu ile değerlendirilmiştir. Hastaların, KT öncesi hastalık şiddeti, ?karaciğer hastalık şiddeti evrelendirme modeli-MELD? ile değerlendirilmiştir. Veriler, bağımlı ve bağımsız gruplarda t testi, Man Whitney U, Wilcoxan testi ve Kruskall Wallis varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın gücü, bağımsız gruplarda t testi analizine göre hesaplanmıştır. Nottingham Sağlık Profili alt boyutlarında güç; ağrı; %97, enerji düzeyi; %89, emosyonel reaksiyon; %84, fiziksel mobilite; %82, sosyal izolasyon; %83 ve uyku için %89'dur.Bulgular: Hastaların KT öncesi ve sonrası üçüncü ayda NSP yaşam kalitesi ölçeğinin tüm alt boyutlarında anlamlı düzeyde fark vardır (p < .05). KT öncesi ve sonrası yaşam kalitesi fark puan ortalamalarına göre, cinsiyet ile ağrı; hastalık şiddeti ile ağrı, enerji düzeyi, emosyonel reaksiyon, fiziksel mobilite ve sosyal izolasyon alt boyutları arasında da anlamlı fark vardır (p< .05).Sonuç: Karaciğer transplantasyonu, hastaların yaşam kalitesini geliştirmiştir. Bu hastalarda yaşam kalitesinin uzunlamasına ve sosyokültürel yapısı içinde kalitatif incelenmesine gereksinim vardır.Anahtar Kelime: Karaciğer Transplantasyonu, Yaşam Kalitesi, Notingham Sağlık Profili, Hemşirelik

Aim: to investigate factors affecting and the quality of life before and three months after liver transplantation.Methods: This is a descriptive study and included the patients receiving liver transplants from live donors and cadavers in the Surgery and Organ Transplantation clinics of two university hospitals between May 2007 and June 2007. Approval was obtained from the ethical committee and the participants gave written informed consent. Inclusion criteria were sufficient cognitive functions and ability to communicate in Turkish. Exclusion criteria were functional limitations and psychiatric diseases. Nottingham Health Profile (NHP) was used to evaluate the quality of life, Patient Description Form to determine patient characteristics and Model for end Stage Liver Disease (MELD) to determine disease severity before liver transplantation. The data of study were analysed with t testi, Man Whitney U test, Wilcoxan test and Kruskall Wallis variance analysis. The power of study is estimated by independent variables t test. The power for subscales of NHP was 97% for pain, 89% for energy level, 84% for emotional reaction, 82% for physical mobility, 83% for social isolation and 89% for sleep.Results: There was a significant difference between all subscales of NHP before and three months after liver transplantations (p<.05). Based on the differences between the mean scores for the quality of life before and three months after transplantations, there was a significant difference between gender and pain and between disease severity and pain, energy level, emotional reaction, physical mobility and social isolation (p<.05).Conclusion: Liver transplantations improved the quality of life to patients. Longitudinal surveies and qualitative studies are needed to investigate the quality of life of liver transplant recipients in their socio-cultural environments.Key Words: Liver transplantation, Nottingham Healt Profile, Quality of life, Nursing