Karaciğer transplantasyonu sonrası yoğun bakım ünitesinde uygulanan fizyoterapi programının kardiyopulmoner etkileri

Abstract

Amaç: Araştırmamız karaciğer transplantasyonu sonrası yoğun bakım ünitesinde uygulanan erken dönem fizyoterapinin kardiyopulmoner sistem üzerine etkilerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir.Yöntem: Çalışmaya karaciğer transplantasyonu uygulanan ortalama yaşı 44.38±10.60 yıl olan 13 olgu (7 kadın, 6 erkek) katılmıştır. Olgulara Dokuz Eylül Üniversitesi Anestezi Yoğun Bakım Ünitesi'nde pulmoner fizyoterapi, aktif eklem hareketleri, yatak içi oturma (1. aşama); yatak kenarı oturma (2. aşama), ayakta durma (3. aşama), yatak dışı oturma (4. aşama) ve yürümeden (5. aşama) oluşan fizyoterapi programı uygulanmıştır. Kalp hızı (KH), sistolik/diastolik/ortalama kan basınçları (SKB/DKB/OKB), periferik oksijen saturasyonu (SpO2), solunum sayısı (SS) tedavi öncesi, her aşama sonrası, tedavi sonu ve beşinci dakika toparlanma döneminde hasta izlem monitöründen kaydedilmiştir. Ağrı şiddeti her basamakta Vizüel Analog Skalası ile değerlendirilmiştir.Bulgular: 1. aşama sonrası KH, SKB, DKB, OKB, SpO2 ve ağrı şiddeti tedavi öncesine göre anlamlı olarak artmıştır (p<0.05). 2. aşama sonrası KH, SKB, OKB ve ağrı şiddeti tedavi öncesine göre anlamlı olarak artarken, 1. aşamaya göre SKB ve SpO2 anlamlı olarak azalmıştır (p<0.05). 3. aşama sonrası KH ve ağrı şiddeti tedavi öncesine göre anlamlı olarak artarken, 2. aşamaya göre sadece KH anlamlı olarak artmıştır (p<0.05). 4. aşama ile tedavi öncesi arasında anlamlı fark bulunmazken, 3. aşamaya göre KH ve ağrıda anlamlı azalma gözlenmiştir (p<0.05). 5. aşama sonrası tedavi öncesine göre KH, DKB ve ağrıda; 4. aşamaya göre ise KH, SS ve ağrıda anlamlı artış bulunmuştur (p<0.05). Tedavi sonu ile 5. aşama arasında anlamlı fark bulunmazken, 5. dakika toparlanma dönemi ölçümlerinde KH, SS ve ağrı anlamlı olarak azalmıştır (p<0.05). Tedavi öncesi, tedaviden hemen sonra ve toaprlanmanın 5. dakikasındaki ölçümler karşılaştırıldığında, KH, OKB ve ağrı tedavi sonunda anlamlı olarak artmış; KH, SS ve ağrı 5 dakika sonra anlamlı olarak azalmıştır (p<0.05). 5. dakika toparlanma değerleri ile tedavi öncesi değerler arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0.05).Sonuç: Karaciğer transplantasyonu sonrası yoğun bakım fizyoterapisi oluşturduğu kardiyopulmoner yük nedeni ile anlamlı kardiyopulmoner değişikliklere yol açmaktadır. Toparlanmanın 5. dakikasında başlangıç değerlerine dönülmesi ise kardiyopulmoner yükün normal sınırlarda oluşturulduğunu ve fizyolojik açıdan toparlanmanın gerçekleştiğini göstermektedir.Anahtar kelimeler: karaciğer transplantasyonu, fizyoterapi, kardiyopulmoner yanıtlar

Aim: To determine the effects of physiotherapy in intensive care unit on cardiopulmonary system after liver transplantation.Method: 13 liver transplant recipients (7 female, 6 male), mean age 44.38±10.60 participated in the study. Physiotherapy program including pulmonary physiotherapy, active range of motion exercises, sitting in bed (1st task), sitting on the edge of bed (2nd task), standing (3rd task), sitting out of bed (4th task) and walking (5th task) were applied to the patients in Dokuz Eylul University Anesthesiology Intensive Care Unit. Heart rate (HR), systolic/diastolic/mean arterial blood pressures (SBP/DBP/MABP), peripheral oxygen saturation (SpO2) and respiratory rate (RR) were recorded from patient monitor before treatment, after each task, just after treatment and five minutes of the recovery period. Severity of pain was assessed at each task with Visual Analog Scale.Results: After 1st task HR, SBP, DBP, MABP, SpO2 and severity of pain increased significantly compared to pre-treatment measures (p<0.05). After 2nd task HR, SBP, MABP and severity of pain increased significantly compared to pre-treatment measures whereas SBP and SpO2 decreased significantly compared to 1st task (p<0.05). HR and severity of pain increased significantly after 3rd task compared to pre-treatment measures whereas only HR increased significantly compared to 2nd task measurements (p<0.05). There were no statistically significant difference between 4th task and pre-treatment values, but HR and severity of pain decreased significantly after 4th task in comparison to 3rd task (p<0.05). HR, DBP and severity of pain increased significantly compared to pre-treatment measures; HR, RR and severity of pain increased significantly compared to 4th task after 5th task.Conclusion: Intensive care physiotherapy after liver transplantation leads to significant cardiopulmonary changes due to its cardiopulmonary load. Returning to initial values after 5minutes shows the tolerance of this cardiopulmonary stress and fast recovery.Key words: liver transplantation, intensive care unit, physiotherapy