D vitamini eksikliği nedeniyle tedavi alan polikistik over sendromlu hastaların klinik,metabolik ve ultrasonografik parametrelerinin değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇ: Polikistik over sendromlu hastaların (PCOS) farklı tedavi yöntemleri vardır. Bunlardan en sık kullanılan kombine oral kontraseptif (KOK) tedavisidir. Son yıllarda PCOStedavisinde D vitamini içeren preparatların besin desteği olarak kullanımı giderek artmaktadır. Bu çalışmada, D vitamini eksikliği nedeniyle tedavi alan polikistik over sendromlu hastaların klinik, metabolik, ultrasonografik parametrelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.YÖNTEM: Bu çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu izni alındıktan sonra gerçekleştirilmiştir. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı, Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite Bilim Dalı Polikliniği'ne 01/12/2013-01/12/2014 tarihleri arasında başvuran Rotterdam kriterlerine göre polikistik over sendromu tanısı konulan toplam 95 hasta çalışmaya alınmıştır. D vitamini eksikliği nedeniyle tedavi alan polikistik over sendromlu hastaların 3 aylık tedavi sonrasındaki klinik, metabolik, ultrasonografik parametreleri retrospektif olarak değerlendirilmiştir.Tüm olguların antropometrik ve kan basıncı ölçümleri ve modifiye Ferriman Gallwey skor hesaplamaları yapılmıştır. Serum açlık glukoz, açlık insulin, homeostatik insülin rezistans (HOMA-IR, prolaktin (PRL), tiroid stimülan hormon (TSH), yüksek dansiteli lipoprotein (HDL), düşük dansiteli lipoprotein (LDL), trigliserid (TG), total kolesterol, folikül stimüle edici hormon (FSH), luteinize edici hormon (LH), estradiol, total testosteron, serbest testosteron, seks hormon bağlayıcı globulin (SHBG), dehidroepiandrosteron sülfat (DHEAS), 25-OH D vitamini, 17-OH progesteron, OGTT, androstenedion parametreleri seviyeleri ölçülmüştür. Hastaların serbest androjen indeks, vücut kitle indeksi ve LH/FSH oranı hesaplanmıştır. Hastaların hastane veritabanında kayıtlı ultrasonografik bulguları ve klinik parametreleri tedavi öncesi ve sonrası olarak karşılaştırılmıştır. Tüm hastaların İstatistiksel analizi için The statistical Program for Social Sciences(SPSS,version 22) kullanıldı, p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.BULGULAR: Vitamin D3 verilen 95 hastanın sonuçları incelendi.Olguların yaşları 18-34 yaş arasında olup, ortalama yaş 23.26±4.22 olarak saptandı. Olguların başlangıç kiloları 45-81 kilo arasında olup,ortalama kilo 57.54±8.5 olarak saptandı. 95 hastanın 81'inde adet düzensizliği (%85.3), 87'sinde hirşutizm (%91.6) , 5'inde alopesi (%5.3) ve 52'sinde akne (%54.7) yakınması mevcuttu. Tedavi bitiminde hastaların 69'unda adet düzensizliği(%72.6), 84'ünde tüylenme (%88.4), 5'inde alopesi (%5.3) ve 48'inde (%50.5) akne yakınması mevcuttu.Vitamin D3 kullanımı sonrasında 0.ay ve 3.ay arasında kilo,bel çevresi,kalça çevresi,bel/kalça oranı, LH, FSH, estradiol, total testosteron, PRL, TSH, OGTT düzeyi, insülin, 17-OH progesteron, HDL, LDL, trigliserit, total kolesterol, açlık kan şekeri düzeyi, ortalama arteriyal kan basıncı, androstenedion, SHBG, VKİ, HOMA-IR, total over volümü değerleri arasında anlamlı farklılık izlenmedi. Ferriman gallwey skoru 0.ay ortalaması 10.6±2.01, 3.ay ortalaması ise 10.44±1.76 olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.016). Adet düzeni 0. ay ortalaması 41.65±5.7, 3. ay ortalaması ise 40.16±5.31 olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.001). 25-OH D vitamini düzeyi 0.ay 12.20±6.11 ng/ml, 3.ay ortalaması ise 22.42±10.87 ng/ml olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı artma saptandı(p<0.001). DHEAS düzeyi 0.ay ortalaması 291.26±106.21 ug/dL, 3.ay ortalaması ise 281.60±95.33 ug/dL olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.013). Free testosteron 0.ay ortalaması 1.92±0.70 pg/mL, 3.ay ortalaması ise 1.83±0.66 pg/mL olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.001). LH/FSH oranı 0.ay ortalaması 1.22±0.75, 3.ay ortalaması 1.15±0.60 olarak saptandı ve bu degerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.024). Total antral folikül sayısı 0. ay ortalaması 23.7±2.68, 3.ay ortalaması ise 23.25±2.48 olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.002). Free androjen indeks düzeyi 0.ay ortalaması 1.33±0.87, 3.ay ortalaması ise 1.15±0.70 olarak saptandı ve bu değerde istatistiksel olarak anlamlı azalma saptandı(p<0.002). 25-OH D vitamin düzeyi artışı ile LH/FSH oranı düzeyi, total antral folikül sayısı, serbest androjen indeksi düzeyi, DHEAS düzeyi azalması korelasyonu, pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi ve istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı[(p<0,05),(r: ±1)]. 25-OH D vitamin düzeyi artışı ile Ferriman Gallwey skoru azalması pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi ve istatistiksel olarak anlamlı korelasyon saptanmıştır(p<0.024, r:-0,232).SONUÇ: Polikistik over sendromlu hastalarda vitamin D3 kullanımı sonrasında lipid parametreleri ve insülin rezistansında anlamlı bir azalma saptanmamıştır. Hiperandrojenizmin biyokimyasal parametrelerinde tedavi sonrası dönemde anlamlı azalma saptanmıştır. Hastaların menstrual sikluslarında tedavi sonrası anlamlı düzelme saptanmıştır. Hastaların tedavi sonrası yapılan ultrasonografisinde, tedavi öncesi döneme göre total antral folikül sayısında anlamlı azalma saptanmıştır.

OBJECTİVE:There are a variety of treatment options for patients with polycystic ovary syndrome (PCOS). In recent years, the usage of pharmaceutics containing Vitamin D as nutritional supplements is consistently increasing. The aim of the study is the evaluation of clinical, metabolic and ultrasonographic parameters of patients with polycystic ovary syndrome, who are receiving treatment because of with vitamin D deficiency.MATERİALS & METHOD:This retrospective study was conducted after the permission was granted from the Ethics Committee for Clinical Studies of Dokuz Eylul University School of Medicine. 95 patients, who visited the reproductive endocrinology and infertility outpatient clinic of Dokuz Eylül University School of Medicine Department of Obstetrics and Gynaecology between December 1, 2013 and December 1, 2014 and were diagnosed with polycystic ovary syndrome according to Rotterdam Criteria. The clinical, metabolic and ultrasonographic parameters of the patients with polycystic ovary syndrome ,who received treatment due to vitamin D deficiency, were evaluated retrospectively. Anthropometric measurements, blood pressure measurements and calculations according to modified Ferriman-Gallwey scores were done for every case. The blood tests for the following parameters were done: serum fasting glucose, fasting insulin concentration, HOMA-IR, prolactin, thyroid stimulating hormone (TSH), high density lipoprotein (HDL), low density lipoprotein (LDL), triglyceride (TG), total cholesterol, follicle stimulating hormone (FSH), lute¬inizing hormone (LH), estradiol, total testosterone, free testo¬sterone, sex hormone binding globulin (SHBG), dehydroepiandrosterone sulphate (DHEAS), 25-OH vitamin D, 17-OH progesterone, oral glucose tolerance test, androstenedione. Free androgen indexes, body mass indexes and LH/FSH ratios for all patients were calculated. The recorded ultrasonographic findings and clinical parameters of the patients were compared as before treatment and after treatment. The Statistical Program for Social Sciences (SPSS™ version 22, by IBM®) was used for the statistical analysis. p<0,05 was accepted as statistically significant.RESULTS:The results of 95 patients, whom received vitamin D3 treatment, were examined. Patients were between 18 and 34 years of age; the mean age was 23.26±4.22. The initial weights of patients were between 45 and 81 kgs; mean weight was 57.54±8.5. 81 of the 95 patients (%85.3), were complaining of irregular menses, 87 (%91,6) of hirsutism, 5 (%5.3) alopecia, 52 (%54.7) of acnes. After treatment, 69 (%72,6) of the patients had irregular menses, 84 (%88.4) has hirsutism, 5 (%5.3) had alopecia, 48 (%50.5) had acnes. Between the weight, waist circumference, waist to hip ratio, LH, FSH, estradiol, total testosterone, prolactin, thyroid stimulating hormone, oral glucose tolerance test, insulin, 17-OH progesterone, HDL, LDL, triglyceride, total cholesterol, fasting blood glucose level, mean arterial blood pressure, androstenedione, SHBG, VKİ, HOMA-IR, total ovarian volume values of the patients in the 0th and 3rd months, the difference was insignificant. The mean Ferriman-Gallwey score was 10.6±2.01 in the 0th month and 10.44±1.76 in the 3rd month. It was found statistically significant (p<0.001). Mean menstrual period was 41.65±5.7 in the 0th month, 40.16±5.31 in the 3rd month (p<0.001) and this value was found statistically significant. The mean 25-OH Vitamin D level was 12.20±6.11 ng/mL in the 0th month; 22.42±10.87ng/mL in the 3rd month(p<0.001) and this value was found statistically significant. Mean DHEAS level was 291.26±106.21 µg/dL in the 0th month, 281.60±95.33 µg/dL in the 3rd month and the difference was statistically significant (p<0.013). The mean free testosterone concentration was 1.92±0.70 pg/mL in the 0th month and 1.83±0.66 pg/mL in the 3rd month (p<0.001) and it was found statistically significant. The mean LH/FSH ratio was 1.22±0.75 in the 0th month, whereas it was 1.15±0.60 in the 3rd month (p<0.024) and the p value showed statistical significance. The mean of total number of antral follicles was 23.7±2.68 in the 0th month and 23.25±2.48 in the 3rd month (p<0.002) and the difference was found statistically significant. The mean free androgen index for all patients was 1.33±0.87 in the 0th month, while it was 1.15±0.70 in the third month (p<0.002) and it was found statistically significant The correlation among the increase in the concentration of 25 - OH Vitamin D, the level of LH to FSH ratio, total antral follicle count, level of free androgen index and the decrease in DHEAS levels was evaluated with Pearson Correlation Analysis and no statistically significant difference was detected [(p<0,05),(r: ±1)]. The increase in 25 - OH vitamin D level and the decrease Ferriman-Gallwey scores were evaluated with Pearson Correlation Analysis and the correlation was found statistically significant (p<0.024, r:-0,232).CONCLUSİON:After treatment with vitamin D3; no statistically significant difference was found between the lipid parameters and insulin resistance in patients with PCOS. The biochemical parameters of hyperandrogenism showed statistically significant difference after treatment. The clinical findings of the patients showed improvement after treatment; the difference in menstrual periods between before and after treatment was significant. The post-treatment ultrasonography of patients revealed significant decrease in total number of antral follicles when compared to the pre-treatment examination.