Kemoterapi hazırlayan ve uygulayan sağlık çalışanlarının korunmaya yönelik güvenlik önlemleri alma durumları ve etkileyen faktörler

Abstract

Amaç: Çalışma, kemoterapi hazırlayan ve uygulayan sağlık çalışanlarının kendilerini ve çevreyi korumaya yönelik güvenlik önlemleri alma durumları ve etkileyen faktörleri incelemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Kesitsel vetanımlayıcı türdeki araştırmanın örneklemine, İzmir'de bulunan üniversite ve eğitim-araştırma hastanelerinin kemoterapi hazırlanan ve uygulanan birimleri alınmıştır (n=200).Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu aracılığıyla Mart 2014- Ocak 2015 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, aritmetik ortalama ve ki kare testi kullanılmıştır. Bulgular: Sağlık çalışanlarının %94,8'i hemşire, %3,2'si biyolog, %1,9'u ebedir. Çalışanların en çok aldığı koruyucu önlemler, ilaç hazırlamada luer lock bağlantılı enjektörler (%50), ilaç uygulamada kemoterapi uygulama setleridir(%88,3).Koruyucu önlem alınmasında; kurum, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma, eğitim, mesleki deneyim, çalıştığı birim, görev, kemoterapi deneyimi, çalışma şekli, memnuniyet, onkoloji derneği üyeliği, kemoterapi sertifikası, kemoterapi eğitimi, periyodik eğitim, ailede kanser öyküsü, kemoterapotik ilaç maruziyeti istatistiki olarak anlamlıdır. Güvenlik önlemlerini etkileyen faktörler; iş yoğunluğu (%36,4), malzeme yetersizliği (%33,8) ve koruyucu ekipman kullanım zorluğudur (%32,5).Sonuç: Sağlık çalışanlarının kemoterapi hazırlama ve uygulamada aldıkları koruyucu önlemler yetersizdir. Bu kapsamda yöneticiler tarafından kemoterapotik ilaçların güvenli kullanımına yönelik güvenli kullanım standartlarının oluşturulması, güvenli kullanıma yönelik periyodik eğitim programlarının düzenlenmesi ve çalışanların katılımının desteklenmesi önerilebilir. Anahtar kelimeler: Kemoterapotik ilaç, güvenli kullanım, koruyucu önlem, hemşire

Aim: This study aims to examine whether health professionals who prepare and administer chemotherapeutics take necessary safety measures for protection of themselves and their environment, and the affecting factors.Method: The sample of this cross-sectional and descriptive study included units in university hospitals and state training-education hospitals in Izmir that both prepared and administered chemotherapeutics (n=200). Data were gathered between March 2014 and January 2015, using a questionnaire that was composed by the researcher. Count, percentage, arithmetic mean and chi-square test were used for the evaluation of data.Results: 94.8% of the health professionals were nurses, 3.2% were biologists, and 1.9% were midwives. The most commonly used safety measures were luer lock syringes for preparation of the drugs (50%), and chemotherapy administration sets for administration of the drugs (88.3%). The following were found to have statistically significant effect on adherence to preventive measures: Institution, age, marital status, having children, training, occupational experience, the unit where she/he works, position, chemotherapy experience, the way of work, satisfaction, membership to oncology association, chemotherapy certificate, chemotherapy training, periodic training, history of cancer in the family, exposure to chemotherapeutic agents. Factors that affected safety measures were workload (36.4%), shortcomings in supplies (33.8%) and difficulty of use of the protective equipment (32.5%). Conclusion: Protective measures taken by health professionals during preparation and administration of chemotherapeutics are inadequate. Therefore, it is recommended that safe usage standards for chemotherapeutic agents are established, periodic training programs on safe usage are organized and participation of personnel is encouraged by managers.Key words: Chemotherapeutic agent, safe usage, protective measure, nurse