65 yaş ve üzerindeki bireylerde obezitenin kognitif fonksiyonlar ile ilişkisi

Abstract

Bilişsel fonksiyonlar yaşlıların yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Bilişsel fonksiyonlar yaş, cinsiyet, sosyoekonomik düzey, komorbid hastalıklar gibi faktörlerden etkilenmektedir. Günümüzde yapılan bazı çalışmalar obezitenin de bilişsel fonksiyonları etkileyebileceğini işaret etmektedir. Bu çalışmada, 65 yaş ve üstü bireylerin kognitif fonksiyonları ile obezite durumları arasındaki ilişkinin ortaya konulması amaçlanmıştır.Bu olgu kontrol çalışması Aralık 2014-Ocak 2015 tarihleri arasında, Narlıdere Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Dinç Bloklarda kalan 65 yaş ve üzerinde 315 bireyle tamamlanmıştır. Araştırma için Dokuz Eylül Üniversitesi Girişimsel Olmayan Araştırmalara Etik Kurulu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'ndan izin alınmıştır. Katılımcıların kilo, boy, bel çevresi ölçümleri yapılarak kaydedilmiş ve Standardize Mini Mental Test, Stroop Test, WMS-V Sayı Menzili Testi, Üç Kelime Üç Şekil Testi, Geriatrik Depresyon Ölçeği, Günlük Yaşam Aktiviteleri Testi ve Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Testine ek olarak araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu yüzyüze uygulanmıştır.Olgu grubunun yaş ortalaması kontrol grubundan daha yüksekti (p<0,001). Olgu grubunda; basit dikkatte (p<0,001), renk-sözcük enterferansında (inhibisyon kontrolünde) güçlük (p<0,001) ve sözel ve görsel bellekte kaydedilen bilgiyi geri çağırma (p<0,001) bölümlerinde bozulma kontrol grubuna oranla istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Geçmiş dönem obezite öyküsü kontrollere göre olgularda istatistiksel olarak anlamlı yüksekti (p<0,001). Lojistik regresyon modelinde, hafif evre demans ile artan yaş (p<0,001) ve geçmiş obezite öyküsü (p<0,001) arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulundu.Günümüzde demans prevalansı arttıkça demansı tetikleyen faktörlerin açığa çıkarılması hem hastalar hem de yakınları için önemlidir. Birinci basamak hekimleri obez hastaları değerlendirirken, sadece kardiyovasküler komplikasyonlardan değil bilişsel fonksiyonları da korumaya yönelik tedbirler almalıdır.

Cognitive functions are one of the most important factors effecting quality of life of elderly. Cognitive functions are affected by factors like age, gender, socioeconomic level, comorbidity. Nowadays, some studies indicate that obesity can also affect cognitive functions. This study aims to show the relationship between obesity and cognitive functions among elderly aged 65 and above.This case-control study is completed with 315 elderly living in Narlidere Geriatric Care Center and Residential Home between December 2014-January 2015. Permissions were taken from Ethical Committee of Dokuz Eylul University and Family and Social Policies Ministry. Participants' weight, height and waist circumference was measured and recorded, and a questionnaire prepared by the researcher in addition to Mini Mental State Examination, Stroop Test, WMS-V digit span test, three words-three shapes test, geriatric depression scale, activities of daily living test and instrumental activities of daily living test were applied face to face.Mean age of cases were higher than controls (p<0.001). Compared to control group cases had more impairment in simple attention (p<0.001), color word interference on stroop test (p<0.001), identification information previously learned (recall) from visual and verbal memory was statistically significantly (p<0.001) than cases. Past obesity history was significantly higher in cases compared to controls (p<0.001). There was also statistically significant relation between mild term dementia and aging (p<0,001), past obesity history (p<0,001) in logistic regression model.Today, as the prevalence of dementia is increasing it is important to show facilitating factors that reveals dementia for both elderly and their caregivers. Primary care physicians evaluating obese patients should take precautions not only for cardiovascular complications but also for maintenance of cognitive functions.