Endometrioziste menstruel siklusun 2. ve 14. günü ölçülen CA 125 değerlerinin diagnostik kullanımı

Abstract

AMAÇ: Endometriozis reprodüktif dönemdeki kadınların %10'unu etkileyen, kronik pelvik ağrı ve infertiliteye neden olabilen inflamatuvar bir hastalıktır. Hastalığın ilk semptomlarının başlaması ile tanı alması arasındaki süre 8 yıla kadar uzayabilmektedir. Bu nedenle erken dönemde tanı için non-invaziv yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Endometriozisin erken tanısı için geçmişte CA 125 ve CRP dahil olmak üzere birçok serum belirteci üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Ancak hiçbir belirteç endometriozis için ideal tanısal performansa erişememiştir. CA 125 ve CRP düzeylerinin menstruasyonda artış gösterdiği bilinmektedir. Çalışmada artışın endometriozis hastalarında daha belirgin olup olmadığını, öyle ise bu artışın diagnostik olarak kullanımını değerlendirmeyi amaçladık. YÖNTEM: Prospektif olgu-kontrol çalışması olan bu araştırmaya 36 olgu (endometriozis) ve 30 kontrol grubu olmak üzere toplam 66 hasta katıldı. Olgu grubunu endometrioma ön tanısı ile preoperatif menstruel siklusun 2. ve 14. günü (menstruasyon ve menstruasyon dışı faz) CA 125 ve CRP düzeyleri ölçülen ve daha sonra opere edilen hastalar, kontrol grubunu ise aktif jinekolojik yakınması olmayıp rutin kontrol amacıyla başvuran ve jinekolojik bir patoloji saptanmayan hastalar oluşturdu. BULGULAR: Olgu grubunda (n=36) 2. ve 14. gün CA 125 düzeyleri (sırasıyla 108,15±90,33 U/mL ve 58,60±39,53 U/mL) karşılaştırıldığında 2. gün düzeyleri anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p<0,001). Kontrol grubunda (n=30) 2. ve 14. gün CA 125 düzeyleri (sırasıyla 22,97±15,42 U/mL ve 13,82±6,82 U/mL) karşılaştırıldığında 2. gün düzeyleri anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p<0,001). Olgu grubunda 2. ve 14. gün CRP değerleri (sırasıyla 4,52±4,45 mg/L ve 2,82±3,79 mg/L) karşılaştırıldığında 2. gün düzeyler anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p<0,001). Kontrol grubunda 2. ve 14. gün CRP düzeyleri (sırasıyla 3,44±5,17 mg/L ve 2,02±2,27 mg/L) karşılaştırıldığında aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı saptanmadı (p=0,054). CA 125'in 2. ve 14. gün düzeylerinin her ikisi de olgu grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksekti (sırasıyla p<0,001 ve p<0,001). Ancak CRP için aynı karşılaştırma yapıldığında iki grup arasında anlamlı fark saptanmadı (sırasıyla p=0,064 ve p=0,571). CA 125 ve CRP'nin 2. ve 14. gün düzeyleri arasındaki farklar (olgu grubu ΔCA125=49,55±56,89 U/mL, ΔCRP=1,69±3,45 mg/L ve kontrol grubu ΔCA125=9,14±11,95 U/mL, ΔCRP=1,42±4,74 mg/L) iki grup arasında karşılaştırıldığında olgu grubunda her iki değer anlamlı olarak daha yüksek saptandı (ΔCA125 için p<0,001 ve ΔCRP için p=0,033). 2. ve 14. gün CA 125 değerleri en iyi diagnostik performansa sahip iki parametre olarak dikkat çekti (her ikisi için de EAA: 0,93). Bu ikisini ΔCA125 takip etti (EAA: 0,85). CRP düzeyi ile ilgili hiçbir değer tanısal performansa sahip bulunmadı. 2. gün ölçülen CA 125 düzeyi sınır değeri 35 U/mL olarak alındığında, bu örneklemde, testin endometriozis için sensitivitesi %91,6, spesifisitesi %83,3 olarak hesaplandı. 14. gün bakılan CA 125 düzeyi sınır değeri 35 U/mL olarak alındığında, testin endomsetriozis için sensitivitesi %72,2 ve spesifisitesi %100 olarak saptandı. ΔCA125 için EAA'da en ideal sınır değer 14,85 U/mL idi. Endometriozis için testin bu sınır değerde sensitivitesi %80,6, spesifisitesi ise %80 olarak saptandı. TARTIŞMA: Çalışma verilerimiz, CA 125'in 2. gün ölçümü sensitivite (%91,6), 14. gün ölçümü ise spesifisite (%100) açısından en ideal iki parametre olduğunu gösterdi. 2. ve 14. gün CA 125 düzeyleri arasındaki fark için sınır değer 14,85 U/mL alındığında elde edilen sensitivite (%80,6) ve spesifisite (%80) değerleri tek bir ölçümden üstün değildi. CA 125 in menstruel siklusun farklı fazlarındaki (menstruasyon ve menstruasyon dışı) ölçümlerinin ayrı değerlendirilmesi ile gereksiz tanısal yöntemlerin kullanımı önlenebilir.ANAHTAR KELİMELER: endometriozis, CA 125, CRP, menstruel siklus

OBJECTIVE: Endometriosis is an inflammatory disease, that affects 10% of women in reproductive period and may cause chronic pelvic pain and infertility. The duration between first symptoms and diagnosis may be as long as 8 years. Therefore, non-invasive methods are needed for early diagnosis. Regarding many serum markers, including CA 125 and CRP, were previously studied for the early diagnosis of endometriosis. However, no serum marker could reach an ideal diagnostic performance for endometriosis. It is a known fact that, CA 125 and CRP levels increase during menstruation. We aimed to find out if this increase is more noteworthy among patients with endometriosis, and to evaluate the diagnostic performance of this if there is a noteworthy increase. METHOD: 66 patients were included in this prospective case-control study. 36 cases formed the study group (endometriosis) and the remaining 30 cases formed the control group. The patients in the study group were women, who were pre-diagnosed with endometriosis and tested for serum CA 125 and CRP on the 2nd and 14th days of menstrual cycle preoperatively (during menstruation and non-menstrual phase) and operated. The women in the control group were patients, who visited the outpatient clinic for a regular check-up without any gynecological complaints. The patients in the control group were not diagnosed with any gynecological pathologies.RESULTS: The CA 125 levels were significantly higher on the 2nd day of menstrual cycle than the 14th day in the study group (n=36) (108.15±90.33 U/mL and 58.60±39.53 U/mL, respectively, p<0.001). In the control group (n=30), the CA 125 levels were significantly higher on the 2nd day than the 14th day (22.97±15.42 U/mL and 13.82±6.82 U/mL, respectively, p<0.001). When the comparison was made between the CRP levels on the 2nd and 14th day for the study group (4.52±4.45 mg/L and 2.82±3.79 mg/L, respectively), the levels were significantly higher on the 2nd day (p<0.001). The CRP levels on the 2nd and 14th day were compared for the control group (3.44±5.17 mg/L and 2.02±2.27 mg/L, respectively) and the difference was not statistically significant (p=0.054). The CA 125 levels on the 2nd and 14th days were both higher in the study group than they were in the control group and the differences were statistically significant (p<0.001 and p<0.001, respectively). Nevertheless, the differences between the study group and the control group were not statistically significant, when the same comparison was made for the CRP levels on the 2nd and 14th days (p=0.064 and p=0.571, respectively). The difference of CA 125 and CRP levels between the 2nd and 14th days of the menstrual cycle (for the study group: ΔCA125=49.55±56.89 U/mL, ΔCRP=1.69±3.45 mg/L and for the control group ΔCA125=9.14±11.95 U/mL, ΔCRP=1.42±4.74 mg/L) were higher for both markers in the study group and the differences with the control group were statistically significant (p<0.001 for ΔCA125 and p=0,033 for ΔCRP). The CA 125 values on the 2nd and 14th days stood out as parameters with the best diagnostic performance (AUC: 0.93 for both). Regarding diagnostic performance, ΔCA125 followed (AUC:0.85). CRP levels showed insufficient diagnostic performance. When the cut-off was set as 35 U/mL for the CA 125 level tested on the 2nd day of cycle, concerning this sample, the sensitivity and specificity of the test for endometriosis were 91.6% and 83.3%, respectively. When the same cut-off value (35 U/mL) was set for the CA 125 level tested on the 14th day, the sensitivity was 72.2% and the specificity was 100% for endometriosis. The ideal cut-off level on the area under curve (AUC) for ΔCA125 was 14.85 U/mL. This cut-off value had a sensitivity of 80.6% and a specificity of 80% for endometriosis. DISCUSSION: Our data presented that the test of CA 125 on the 2nd day was the best parameter regarding sensitivity (91.6%) and the test on the 14th day had the best specificity (100%). Provided the cut-off value is set at 14.85 U/mL for the difference of CA 125 between the 2nd and 14th days, the calculated sensitivity (80.6%) and specificity (80%) were both not better than a single measurement. It may be possible to prevent the usage of unnecessary diagnostic methods, with the evaluation of CA 125 levels during different phases of menstruation (menstrual and non-menstrual phases) separately. KEYWORDS: endometriosis, CA 125, CRP, menstrual cycle