Bipolar bozuklukta serum pregnenolone, dehidroepiandrostenedion ve sulfat esterlerinin periferal NMDA, GABA reseptörleri ile ilişkisi

Abstract

Nörosteroidler santral sinir sisteminde sentezlenebilen steroid hormonlardır. Beyin gelişimi ile birlikte santral sinir sisteminin uyarılmasını ekstitatör ya da inhibitör etkileri ile kontrol edebilirler. Nörosteroidlerin duygu durum değişimlerindeki rolü ise henüz net olarak tanımlanmamıştır. Trombositler içerdikleri reseptörleri ve sentezledikleri proteinleri nedeni ile nöronların periferal bir modeli olarak kabul edilebilir. Bizim çalışmamız ile duygu durum bozukluklarında N-methyl-D-aspartate (NMDA) ve gama-aminobutirik asit (GABA) reseptörleri için aktif steroidlerden pregnenolone sülfat (PS), Dehidroepiandrosteron (DHEA) ve DHEA sülfatın (DHEAS) periferal değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca trombosit reseptör oranları ile bu reseptörlerin olası substratlarının serum düzeyleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir.Çalışmamızda duygu durum bozukluğu tanısı almış hastalar (n=34) ve yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından hastalarla eşleştirilmiş sağlıklı kontrollerin (n= 17) serum GABA, NMDA, DHEA ve DHEAS düzeyleri ELIA, PS düzeyi ise LCMS MS yöntemi ile çalışıldı. Hastaların klinik bulguları Barrat Impulsivite Ölçeği, Wisconsin Kart Eşleme Testi, Stroop Testi, Trial Making Testi, Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (ÇBMÖ) ile değerlendirildi. Sağlıklı gönüllüler yapılandırılmış görüşmeler ile (SCID-sağlıklı) değerlendirildi.Duygu durum bozukluğu saptanan hastalarda PS NMDA düzeyleri kontrol grubuna göre anlamlı yüksek iken DHEAS düzeyi anlamlı düşük bulundu. Trombosit GABA reseptör düzeyinin, serumda bulunan substrat düzeyleri ile pozitif korelasyon gösterdiği belirlendi.Bu tez çalışması ile duygu durum bozukluklarında nöroaktif steroidlerden PS ve DHEAS ile trombosit NMDA ve GABA reseptör oranları literatür taramamıza göre ilk kez olarak eş zamanlı olarak değerlendirildi. Çalışmamızın verilerine göre DHEAS ve PS düzeylerinin anlamlı değişimi duygu durum bozuklarında bu parametrelerin özellikle kadın cinsiyetin takibinde bir biyobelirteç olarak kullanılabileceğini düşündürmektedir. Ancak bu konuda daha geniş gruplarda karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar Sözcükler: Duygu Durum Bozuklukları, Nörosteroid, Pregnenolon, DHEA, NMDA,GABA

Neurosteroids are steroid hormones which are occurred in central nervous system. Together with brain development, they can control stimulation of nervous system by their inhibitory or excitatory effects. The role of neurosteroids in mood changes has not been fully defined, yet. Platelets may be accepted as neuronal model because of their protein and receptor expressions. This study aimed to determine the peripheral levels of pregnenolone sulfate (PS), Dehydroepiandrosterone (DHEA) ve DHEA sulfate (DHEAS) which are active steroids for gamma-aminobutyric acid (GABA) and N-methyl-D-aspartate (NMDA) receptors in mood disorders. Also, It has been evaluated the relationship between the ratios of receptors in platelets and the levels of their possible substrates in serum.The patients with mood disorders (n = 34) and healthy controls which are matched to patients for age, gender and education level (n = 17) were included in the study. Serum GABA, NMDA, DHEA and DHEAS levels were analyzed by EIA, PS levels were determined by LCMSMS method. Clinical symptoms of patients were evaluated by Barratt Impulsivity Scale, Wisconsin Card Sorting Test , Stroop Test, Trial Making Test, Multidimensional Perfectionism Scale. Healthy volunteers were evaluated with structured interviews (SCID-healthy). DHEAS levels of patients with mood disorders were significantly lower but NMDA and PS levels significantly higher than the control group.The positive correlation was determined between GABA receptor levels of platelets and the levels of substrate in serum.In our project the rates of receptors in platelets and the levels of PS and DHEAS in serum of patient with mood disorders were simultaneously evaluated for the first time according to our literature review. According to our data, it may be suggested that the levels of DHEAS and PS can be used as a biomarker in mood disorders.Keywords: Bipolar Disorder, Neurosteroid, Pregnenolone, DHEA, NMDA, GABA