Kemoterapi alan meme kanserli hastalarda evde uygulanan hemşirelik girişimlerinin semptom kontrolü ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışma kemoterapi alan meme kanserli hastaların sorunları ve gereksinimleri doğrultusunda, evde uygulanan hemşirelik girişimlerinin hastaların semptom kontrolü ve yaşam kalitesinin etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşama, kemoterapi alan meme kanserli hastaların evde bakım gereksinimlerini açıklamak için yapılan kalitatif çalışmadır. Bunun için 24 derinlemesine bireysel görüşme yapılmıştır. İkinci aşama, yarı deneysel çalışma olarak 35 deney ve 35 kontrol grubu olmak üzere toplam 70 hasta çalışmaya alınmıştır. Verilerin değerlendirmesinde Hasta Bilgi Formu, Edmonton Semptom Tanılama Ölçeği, EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği ve QLQ-BR23 Modülü kullanılmıştır. Verilerin analizinde varyans analizi ve t testi yapılmıştır. Bulgular: Kemoterapi alan meme kanserli hastalara yönelik derinlemesine bireysel görüşmelerden elde edilen evde bakım gereksinimleri, yaşadıkları sorunlar ve Hasta gereksinimleri teması olarak belirlenmiştir. Evde uygulanan hemşirelik girişimleri sonrası deney grubundaki kemoterapi alan meme kanserli hastaların kontrol grubuna göre bazı alt boyutlarının puan ortalamalarında değişim olmazken bir çok alt boyut puan ortalamalarında düşüş saptanmıştır. EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği Fonksiyonel Alt Boyutu puan ortalamalarında deney grubunda zaman ilerledikçe yükselme saptanmıştır. EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği Semptom Alt Boyutu puan ortalamalarında deney grubunda zaman ilerledikçe düşüş olduğu saptanmıştır. EORTC QLQ-C30 Yaşam Kalitesi Ölçeği Genel Sağlık Durumu Alt Boyutu puan ortalamalarında deney grubunda zaman ilerledikçe artış olduğu saptanmıştır. EORTC QLQ-BR23 Ölçeği Fonksiyonel Skor Alt Boyutu puan ortalamaları deney grubunda girişim süresince değişim göstermezken, kontrol grubunda fonksiyonel skor puan ortalamalarının azaldığı saptanmıştır. EORTC QLQ-BR23 Ölçeği Semptom Skor Alt Boyutunun Küçük Alt Boyutlarının puan ortalamaları deney grubunda zaman ilerledikçe artış olduğu fakat bu artış kontrol grubunda fazla olduğu saptanmıştır. Deney ve kontrol gruplar arasında tüm zaman dilimlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu saptanmıştır. Sonuç: Kemoterapi alan meme kanserli hastaların gereksinimleri ve sorunlarının giderilmesi doğrultusunda uygulanan hemşirelik girişimleri sonucunda hastaların semptom kontrolünde iyileşme ve yaşam kalitesinde yükselme oluştuğu saptanmıştır. Bu nedenle kemoterapi gören kanser hastalarına evde bakım hizmetinin sunulması önem kazanmıştır. Bu hastaların durumunu iyileştirmek için evde bakım hizmetlerinin birincil basamakta çalışan hemşire ve hekimlerin katılımını sağlayan kapsamlı ve multidisipliner araştırmalar da önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, kemoterapi, evde bakım, hemşirelik

Objective: The aim of this study was to determine the effect of home nursing interventions on symptom control and quality of life in line with the problems and needs of breast cancer patients receiving chemotherapy. Methods: The research was carried out in two stages. The first step is a qualitative study to determine the home care needs of breast cancer patients receiving chemotherapy. For this, 24 in-depth individual interviews were conducted. The data were collected by a semi-structured interview form and analyzed by the content analysis method. The second stage is a quasi-experimental study on 70 patients with breast cancer, 35 of which are experimental and 35 are control groups. Data were collected using the Patient Information Form, Edmonton Symptom Assessment Scale, EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale, and QLQ-BR23 Module. Analysis of variance and t-test were used for data analysis. Results: Data obtained from in-depth individual interviews about home care needs of breast cancer patients receiving chemotherapy, problems they experienced, and patient needs. In the second stage of the study; After the nursing interventions performed at home, it was found that the mean scores of Edmonton Symptom Assessment Scale, EORTC QLQ-C30 Quality of Life Scale functional subscale scores increased, the mean scores of the Symptom Sub-Dimension scores increased and the general health subscale scores increased compared to the control group. While the mean scores of the EORTC QLQ-BR23 Scale Functional Scale Sub-Dimension did not change in the experimental group, it was found that functional score scores decreased in the control group. EORTC QLQ-BR23 Scale Symptom Score Subdimension The mean scores of the small subscales were increased in time in the experimental group but this increase was higher in the control group. There was a statistically significant difference between the experimental and control groups in all time periods. Conclusion: As a result of nursing interventions applied to eliminate the needs and problems of breast cancer patients receiving chemotherapy, it was determined that patients improved their symptom control and improved their quality of life. For this reason, it is important to provide home care services to cancer patients receiving chemotherapy. To improve the condition of these patients, comprehensive and multidisciplinary researches enabling the participation of nurses and physicians working in primary care at primary care is also recommended.Keywords: Breast cancer, chemotherapy, home care, nursing.